ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (wersja przekształcona)

1.   Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie w sprawach cywilnych i handlowych, niezależnie od rodzaju sądu. Nie obejmuje ono w szczególności spraw podatkowych, celnych, administracyjnych ani spraw dotyczących odpowiedzialności państwa za działania lub zaniechania w wykonywaniu władzy publicznej (acta iure imperii).

2.   Niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do:

Do celów niniejszego rozporządzenia:

Do celów niniejszego rozporządzenia termin „sąd” obejmuje niżej wymienione organy w zakresie, w jakim są one właściwe w sprawach wchodzących w zakres stosowania niniejszego rozporządzenia:

1.   Z zastrzeżeniem przepisów niniejszego rozporządzenia osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego mogą być pozywane, niezależnie od ich obywatelstwa, przed sądy tego państwa członkowskiego.

2.   Do osób, które nie są obywatelami państwa członkowskiego, w którym mają miejsce zamieszkania, stosuje się przepisy jurysdykcyjne właściwe dla obywateli tego państwa członkowskiego.

1.   Osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego mogą być pozywane przed sądy innego państwa członkowskiego tylko zgodnie z przepisami ustanowionymi w sekcjach 2–7 niniejszego rozdziału.

2.   W szczególności w stosunku do osób, o których mowa w ust. 1, nie mają zastosowania krajowe przepisy jurysdykcyjne, które państwa członkowskie mają obowiązek notyfikować Komisji zgodnie z art. 76 ust. 1 lit. a).

1.   Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego, jurysdykcja sądów każdego państwa członkowskiego jest określana, z zastrzeżeniem art. 18 ust. 1, art. 21 ust. 2 oraz art. 24 i 25, przez prawo tego państwa członkowskiego.

2.   Przeciwko takiemu pozwanemu każda osoba mająca miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego, niezależnie od swojego obywatelstwa może powoływać się w tym państwie na obowiązujące w nim przepisy jurysdykcyjne, w szczególności przepisy, które państwa członkowskie mają obowiązek notyfikować Komisji zgodnie z art. 76 ust. 1 lit. a), tak samo jak obywatele tego państwa członkowskiego.

Artykuł 7

Osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego może być pozwana w innym państwie członkowskim:

Artykuł 8

Osoba mająca miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego może zostać pozwana również:

Jeżeli na podstawie niniejszego rozporządzenia sąd państwa członkowskiego ma jurysdykcję w sprawach dotyczących odpowiedzialności z tytułu używania lub eksploatacji statku, wówczas również w sprawach dotyczących ograniczenia tej odpowiedzialności rozstrzyga ten sąd lub inny sąd wskazany na jego miejsce przez przepisy wewnętrzne tego państwa.

Nie naruszając przepisów art. 6 oraz art. 7 pkt 5, w sprawach dotyczących ubezpieczenia jurysdykcję określa niniejsza sekcja.

1.   Ubezpieczyciel mający miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego może zostać pozwany:

2.   Jeżeli ubezpieczyciel nie ma miejsca zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego, ale posiada filię, agencję lub inny oddział w państwie członkowskim, to w sporach wynikających z ich działalności jest traktowany tak, jak gdyby miał miejsce zamieszkania na terytorium tego państwa członkowskiego.

W odniesieniu do ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej lub ubezpieczenia nieruchomości ubezpieczyciel może być ponadto pozwany przed sąd miejsca, gdzie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Tę samą zasadę stosuje się, jeżeli ruchomości i nieruchomości objęte są tą samą umową ubezpieczenia, a powstała na nich szkoda wynika z tego samego zdarzenia.

1.   W odniesieniu do ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel może być również pozwany przed sąd, w którym zawisło powództwo poszkodowanego przeciwko ubezpieczonemu, o ile jest to dopuszczalne według prawa tego sądu.

2.   Przepisy art. 10, 11 i 12 mają zastosowanie do powództw wytoczonych przez poszkodowanego bezpośrednio przeciwko ubezpieczycielowi, jeżeli takie bezpośrednie powództwo jest dopuszczalne.

3.   Jeżeli prawo właściwe dla takiego powództwa bezpośredniego przewiduje przypozwanie ubezpieczającego lub ubezpieczonego, to ten sam sąd ma jurysdykcję także wobec tych osób.

1.   Nie naruszając przepisów art. 13 ust. 3, ubezpieczyciel może pozywać tylko przed sądy państwa członkowskiego, na którego terytorium pozwany ma miejsce zamieszkania, bez względu na to, czy jest on ubezpieczającym, ubezpieczonym czy też uposażonym z tytułu ubezpieczenia.

2.   Przepisy niniejszej sekcji nie naruszają prawa do wytoczenia powództwa wzajemnego przed sąd, przed którym zgodnie z niniejszą sekcją zawisło powództwo główne.

Od przepisów niniejszej sekcji można odstąpić na podstawie umowy tylko wówczas:

Do zakresu regulacji artykułu 15 pkt 5 należą następujące ryzyka:

1.   Jeżeli przedmiotem postępowania jest umowa lub roszczenia z umowy, którą zawarła osoba, konsument, w celu, który nie może być uważany za działalność zawodową lub gospodarczą tej osoby, jurysdykcję określa się na podstawie niniejszej sekcji, nie naruszając przepisów art. 6 i art. 7 pkt 5,

2.   Jeżeli konsument zawiera umowę z kontrahentem, który nie ma miejsca zamieszkania na terytorium danego państwa członkowskiego, ale ma filię, agencję lub inny oddział w państwie członkowskim, to w sporach dotyczących ich działalności kontrahent taki jest traktowany tak, jak gdyby miał miejsce zamieszkania w tym państwie członkowskim.

3.   Niniejsza sekcja nie ma zastosowania do umów przewozu, z wyjątkiem umów przewidujących w zamian za cenę ryczałtową połączone świadczenia przewozu i noclegu.

1.   Konsument może wytoczyć powództwo przeciwko swojemu kontrahentowi przed sądem państwa członkowskiego, na którego terytorium kontrahent ten ma miejsce zamieszkania, albo bez względu na miejsce zamieszkania kontrahenta – przed sądem miejsca, w którym konsument ma miejsce zamieszkania.

2.   Kontrahent może wytoczyć powództwo przeciwko konsumentowi tylko przed sądy państwa członkowskiego, na którego terytorium konsument ma miejsce zamieszkania.

3.   Przepisy niniejszego artykułu nie naruszają prawa do wytoczenia powództwa wzajemnego przed sąd, przed którym zgodnie z niniejszą sekcją zawisło powództwo główne.

Od przepisów niniejszej sekcji można odstąpić na podstawie umowy tylko wówczas:

1.   Jeżeli przedmiotem postępowania jest indywidualna umowa o pracę lub roszczenia z indywidualnej umowy o pracę jurysdykcję określa się według niniejszej sekcji, nie naruszając przepisów art. 6, art. 7 pkt 5 oraz, jeżeli powództwo wytoczono przeciwko pracodawcy, art. 8 pkt 1.

2.   Jeżeli pracodawca, z którym pracownik zawarł indywidualną umowę o pracę, nie ma miejsca zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego, ale posiada filię, agencję lub inny oddział w państwie członkowskim, to będzie traktowany w sporach dotyczących ich działalności jak gdyby miał miejsce zamieszkania na terytorium tego państwa członkowskiego.

Artykuł 21

1.   Pracodawca mający miejsce zamieszkania w państwie członkowskim może być pozwany:

2.   Pracodawca, który nie ma miejsca zamieszkania w danym państwie członkowskim, może zostać pozwany przed sąd jednego z państw członkowskich, zgodnie z ust. 1 lit. b).

1.   Pracodawca może wytoczyć powództwo tylko przed sądami państwa członkowskiego, na terytorium którego pracownik ma miejsce zamieszkania.

2.   Przepisy niniejszej sekcji nie naruszają prawa do wytoczenia powództwa wzajemnego przed sąd, przed którym zgodnie z niniejszą sekcją zawisło powództwo główne.

Od przepisów niniejszej sekcji można odstąpić na podstawie umowy tylko wówczas:

Niezależnie od miejsca zamieszkania stron jurysdykcję wyłączną mają następujące sądy państwa członkowskiego:

1.   Jeżeli strony niezależnie od ich miejsca zamieszkania uzgodniły, że sąd lub sądy państwa członkowskiego powinny rozstrzygać spór już wynikły albo spór przyszły mogący wyniknąć z określonego stosunku prawnego, to sąd lub sądy tego państwa mają jurysdykcję, chyba że umowa ta jest nieważna pod względem materialnym, na mocy prawa danego państwa członkowskiego. Tak określona jurysdykcja jest jurysdykcją wyłączną, o ile strony nie uzgodniły inaczej. Umowę jurysdykcyjną zawiera się:

2.   Wszelkie przekazy elektroniczne umożliwiające trwały zapis umowy są traktowane na równi z formą pisemną.

3.   Jeżeli w zawartych na piśmie warunkach powołania „trustu” zostało stwierdzone, że powództwa przeciwko założycielowi, „trustee” lub uposażonemu z tytułu „trustu” rozpoznawać ma sąd lub sądy państwa członkowskiego, to ten sąd lub te sądy mają jurysdykcję wyłączną, jeżeli chodzi o stosunki między tymi osobami lub ich prawa lub obowiązki w ramach „trustu”.

4.   Umowy jurysdykcyjne lub odpowiednie przepisy zawarte w warunkach powołania „trustu” nie wywołują skutku prawnego, jeżeli są sprzeczne z przepisami art. 15, 19 lub 23 albo jeżeli sądy, których jurysdykcja została wyłączona przez strony w umowie, mają wyłączną jurysdykcję na podstawie art. 24.

5.   Umowę jurysdykcyjną, która stanowi część umowy podstawowej, traktuje się jak umowę niezależną od innych postanowień umowy podstawowej.

Ważności umowy jurysdykcyjnej nie można podważać, opierając się jedynie na przesłance nieważności umowy podstawowej.

1.   Jeżeli sąd państwa członkowskiego nie ma jurysdykcji na podstawie innych przepisów niniejszego rozporządzenia, uzyskuje on jurysdykcję, jeżeli pozwany przed tym sądem wda się w spór. Niniejszy przepis nie ma zastosowania, jeżeli pozwany wdaje się w spór w tym celu, aby podnieść zarzut braku jurysdykcji lub jeżeli inny sąd ma na podstawie art. 24 jurysdykcję wyłączną.

2.   W sprawach, o których mowa w sekcjach 3, 4 lub 5, w których pozwanym jest ubezpieczający, ubezpieczony, uposażony z tytułu ubezpieczenia, poszkodowany, konsument lub pracownik, przed przyjęciem jurysdykcji na podstawie ust. 1 sąd zapewnia, aby pozwany został poinformowany o prawie do zakwestionowania jurysdykcji sądu oraz o skutkach stawiennictwa lub jego braku.

Sąd państwa członkowskiego stwierdza z urzędu brak swej jurysdykcji, jeżeli wystąpiono do niego o rozpoznanie sprawy należącej na mocy art. 24 do wyłącznej jurysdykcji sądów innego państwa członkowskiego.

1.   Jeżeli pozwany mający miejsce zamieszkania w jednym państwie członkowskim zostaje pozwany przed sąd innego państwa członkowskiego, ale się nie stawi, sąd stwierdza z urzędu brak swej jurysdykcji, o ile jego jurysdykcja nie wynika z przepisów niniejszego rozporządzenia.

2.   Sąd zawiesza postępowanie do czasu ustalenia, że pozwany miał możliwość uzyskania dokumentu wszczynającego postępowanie albo dokumentu równorzędnego w czasie umożliwiającym na przygotowanie obrony albo że podjęte zostały wszelkie niezbędne do tego czynności.

3.   Zamiast ust. 2 niniejszego artykułu stosuje się art. 19 rozporządzenia (WE) nr 1393/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. dotyczącego doręczania w państwach członkowskich dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych i handlowych (doręczanie dokumentów) (15), jeżeli dokument wszczynający postępowanie lub dokument równorzędny miał być przekazany z jednego państwa członkowskiego do innego zgodnie z tym rozporządzeniem.

4.   Jeżeli rozporządzenie (WE) nr 1393/2007 nie znajduje zastosowania, obowiązuje art. 15 konwencji haskiej z dnia 15 listopada 1965 r. o doręczaniu za granicą dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych lub handlowych, jeżeli dokument wszczynający postępowanie albo dokument równorzędny miał być przekazany za granicę zgodnie z tą konwencją.

1.   Nie naruszając przepisów art. 31 ust. 2, jeżeli przed sądami różnych państw członkowskich zawisły sprawy o to samo roszczenie między tymi samymi stronami, sąd, przed który wytoczono powództwo później, z urzędu zawiesza postępowanie do czasu stwierdzenia jurysdykcji sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo.

2.   W przypadkach, o których mowa w ust. 1, na wniosek sądu, przed którym toczy się spór, każdy inny sąd, przed którym wytoczono powództwo, niezwłocznie informuje pierwszy sąd, kiedy wytoczono przed nim powództwo, zgodnie z art. 32.

3.   Jeżeli stwierdzona zostanie jurysdykcja sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo, sąd, przed który wytoczono powództwo później, stwierdza brak swej jurysdykcji na rzecz tego sądu.

1.   Jeżeli przed sądami różnych państw członkowskich zawisłe są sprawy, które pozostają ze sobą w związku, każdy sąd przed który wytoczono powództwo później, może zawiesić postępowanie.

2.   Jeżeli sprawy takie są zawisłe w pierwszej instancji, każdy sąd, przed który wytoczono powództwo później, może na wniosek strony stwierdzić także brak swej jurysdykcji, jeżeli sąd przed który najpierw wytoczono powództwo, ma jurysdykcję w tych sprawach, a połączenie spraw jest zgodne z jego prawem.

3.   W rozumieniu niniejszego artykułu uważa się, że sprawy pozostają ze sobą w związku, jeżeli istnieje między nimi tak ścisła więź, że pożądane jest ich łączne rozpoznanie i rozstrzygnięcie w celu uniknięcia wydania w oddzielnych postępowaniach sprzecznych ze sobą orzeczeń.

1.   Jeżeli sprawy należą do wyłącznej jurysdykcji kilku sądów, sąd, przed który wytoczono powództwo później, stwierdza brak swej jurysdykcji na rzecz sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo.

2.   Nie naruszając przepisów art. 26, jeżeli powództwo wytoczono przed sądem państwa członkowskiego, który w umowie określonej w art. 25 został wskazany jako mający jurysdykcję wyłączną, każdy sąd innego państwa członkowskiego zawiesza postępowanie, dopóki sąd wskazany w umowie nie stwierdzi, że nie ma jurysdykcji na podstawie tej umowy.

3.   Jeżeli sąd wskazany w umowie stwierdził swoją jurysdykcję zgodnie z umową, każdy sąd innego państwa członkowskiego stwierdza brak swej jurysdykcji na rzecz tego sądu.

4.   Ust. 2 i 3 nie mają zastosowania do spraw, o których mowa w sekcjach 3, 4 lub 5, jeżeli powództwo wytacza ubezpieczający, ubezpieczony, uposażony z tytułu ubezpieczenia, poszkodowany, konsument lub pracownik, a umowa nie jest ważna na mocy przepisów tych sekcji.

1.   Do celów niniejszej sekcji przyjmuje się, że powództwo zostało wytoczone przed sąd:

Organem odpowiedzialnym za doręczenie, o którym mowa w lit. b), jest pierwszy organ, który otrzymuje dokument przeznaczony do doręczenia.

2.   Sąd lub organ odpowiedzialny za doręczenie, o których mowa w ust. 1 odnotowują odpowiednio datę wniesienia dokumentu wszczynającego postępowanie lub dokumentu równorzędnego albo otrzymania dokumentów przeznaczonych do doręczenia.

1.   W przypadku gdy jurysdykcja oparta jest na art. 4 lub na art. 7, 8 lub 9 i jeżeli przed sądem państwa trzeciego toczy się postępowanie w czasie, w którym przed sądem w państwie członkowskim zostaje wytoczone powództwo dotyczące tego samego roszczenia między tymi samymi stronami, co postępowanie toczące się przed sądem w państwie trzecim, sąd tego państwa członkowskiego może zawiesić postępowanie, jeżeli:

2.   Sąd państwa członkowskiego może podjąć postępowanie w każdej chwili, jeżeli:

3.   Sąd państwa członkowskiego umarza postępowanie, jeżeli postępowanie przed sądem państwa trzeciego zakończyło się i doprowadziło do wydania orzeczenia, które nadaje się do uznania, oraz w odpowiednich przypadkach, do wykonania w tym państwie członkowskim.

4.   Sąd państwa członkowskiego stosuje niniejszy artykuł na wniosek jednej ze stron lub – gdy jest to możliwe na mocy prawa krajowego – z urzędu.

1.   W przypadku gdy jurysdykcja oparta jest na art. 4 lub na art. 7, 8 lub 9 i jeżeli przed sądem państwa trzeciego toczy się postępowanie w czasie, w którym przed sądem w państwie członkowskim zostaje wytoczone powództwo, które pozostaje w związku z powództwem w państwie trzecim, sąd państwa członkowskiego może zawiesić postępowanie, jeżeli:

2.   Sąd państwa członkowskiego może podjąć postępowanie w każdej chwili, jeżeli:

3.   Sąd państwa członkowskiego może umorzyć postępowanie, jeżeli postępowanie przed sądem państwa trzeciego zostało zakończone i doprowadziło do wydania orzeczenia nadającego się do uznania oraz, w odpowiednich przypadkach, do wykonania w tym państwie członkowskim.

4.   Sąd państwa członkowskiego stosuje niniejszy artykuł na wniosek jednej ze stron lub – gdy jest to możliwe na mocy prawa krajowego – z urzędu.

Wniosek o zastosowanie środków tymczasowych, włącznie ze środkami zabezpieczającymi, przewidzianych w prawie państwa członkowskiego, może zostać wniesiony do sądu tego państwa członkowskiego także wówczas, gdy sprawa główna należy do jurysdykcji sądu innego państwa członkowskiego.

1.   Orzeczenia wydane w jednym państwie członkowskim są uznawane w innych państwach członkowskich bez potrzeby przeprowadzania specjalnego postępowania.

2.   Każda zainteresowana strona może zgodnie z procedurą przewidzianą w sekcji 3 podsekcja 2 wystąpić o wydanie orzeczenia stwierdzającego, że nie zachodzą podstawy do odmowy uznania, o których mowa w art. 45.

3.   Jeżeli wynik postępowania w sądzie danego państwa członkowskiego zależy od rozstrzygnięcia ubocznej kwestii odmowy uznania, sąd ten jest sądem właściwym do rozpatrywania tej kwestii.

1.   Strona, która chce powołać się w państwie członkowskim na orzeczenie wydane w innym państwie członkowskim, przedstawia:

2.   Sąd lub organ, przed którym powołano się na orzeczenie wydane w innym państwie członkowskim, może w razie konieczności wezwać stronę powołującą się na to orzeczenie przedstawienia – zgodnie z art. 57 – tłumaczenia lub transliteracji treści zaświadczenia, o którym mowa w ust. 1 lit. b). Jeżeli sąd lub organ nie jest w stanie prowadzić postępowania bez tłumaczenia samego orzeczenia, może wezwać stronę do przedstawienia takiego tłumaczenia zamiast tłumaczenia treści zaświadczenia.

Sąd lub organ, przed którym powołano się na orzeczenie wydane w innym państwie członkowskim, może zawiesić postępowanie, w całości lub części, jeżeli:

Orzeczenie wydane w państwie członkowskim, które jest wykonalne w tym państwie członkowskim, jest wykonalne w innym państwie członkowskim bez potrzeby stwierdzania jego wykonalności.

Wykonalne orzeczenie upoważnia z mocy prawa do zastosowania wszelkich środków zabezpieczających przewidzianych w prawie wezwanego państwa członkowskiego.

1.   Z zastrzeżeniem przepisów niniejszej sekcji, postępowanie w sprawie wykonywania orzeczeń wydanych w innym państwie członkowskim podlega prawu wezwanego państwa członkowskiego. Orzeczenie wydane w którymkolwiek państwie członkowskim i wykonalne w wezwanym państwie członkowskim jest tam wykonywane na tych samych warunkach, co orzeczenie wydane w tym wezwanym państwie członkowskim.

2.   Niezależnie od ust. 1, podstawy odmowy lub zawieszenia wykonania wynikające z prawa wezwanego państwa członkowskiego mają zastosowanie w zakresie, w którym nie są niezgodne z podstawami, o których mowa w art. 45.

3.   Strona wnosząca o wykonanie orzeczenia wydanego w innym państwie członkowskim nie musi mieć adresu dla doręczeń w wezwanym państwie członkowskim. Strona ta nie musi także mieć pełnomocnika w wezwanym państwie członkowskim, chyba że posiadanie takiego pełnomocnika jest obowiązkowe bez względu na obywatelstwo lub miejsce zamieszkania stron.

Artykuł 42

1.   Do celów wykonania w państwie członkowskim orzeczenia wydanego w innym państwie członkowskim wnioskodawca przedstawia właściwemu organowi egzekucyjnemu:

2.   Do celów wykonywania w państwie członkowskim wydanego w innym państwie członkowskim orzeczenia zarządzającego środki tymczasowe, w tym środki zabezpieczające, wnioskodawca przedstawia właściwemu organowi egzekucyjnemu:

3.   W razie konieczności właściwy organ egzekucyjny może zażądać od wnioskodawcy przedstawienia – zgodnie z art. 57 – tłumaczenia lub transliteracji treści zaświadczenia.

4.   Właściwy organ egzekucyjny może zażądać od wnioskodawcy przedstawienia tłumaczenia orzeczenia wyłącznie wtedy, gdy organ ten nie jest w stanie prowadzić postępowania bez takiego tłumaczenia.

1.   Jeżeli wystąpiono o wykonanie orzeczenia wydanego w innym państwie członkowskim, zaświadczenie wydane zgodnie z art. 53 zostaje doręczone osobie, wobec której występuje się o wykonanie orzeczenia przed pierwszym środkiem wykonawczym. Zaświadczenie doręczane jest wraz z orzeczeniem, jeżeli przedmiotowe orzeczenie nie zostało uprzednio doręczone tej osobie.

2.   W przypadku gdy osoba, wobec której wystąpiono o wykonanie orzeczenia, ma miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim niż państwo członkowskie pochodzenia, osoba ta może zażądać tłumaczenia orzeczenia, aby sprzeciwić się wykonaniu, jeżeli orzeczenie nie zostało sporządzone w jednym z poniższych języków lub gdy nie dołączono do niego tłumaczenia na jeden z poniższych języków:

Jeżeli tłumaczenia orzeczenia zażądano na mocy akapitu pierwszego, nie można zastosować żadnych środków wykonawczych innych niż środki zabezpieczające, aż do chwili doręczenia tłumaczenia osobie, wobec której wystąpiono o wykonanie orzeczenia.

Niniejszy ustęp nie ma zastosowania, jeżeli orzeczenie już zostało doręczone osobie, wobec której wystąpiono o wykonanie orzeczenia, w jednym z języków, o których mowa w akapicie pierwszym, lub wraz z tłumaczeniem na jeden z tych języków.

3.   Niniejszy artykuł nie ma zastosowania do wykonywania środka zabezpieczającego w orzeczeniu lub gdy wnioskodawca korzysta ze środków zabezpieczających zgodnie z art. 40.

1.   W razie złożenia wniosku o odmowę wykonania orzeczenia na mocy sekcji 3 podsekcja 2, sąd w wezwanym państwie członkowskim może na wniosek osoby, przeciwko której wystąpiono o wykonanie orzeczenia:

2.   Na wniosek osoby, przeciwko której wystąpiono o wykonanie orzeczenia, właściwy organ w wezwanym państwie członkowskim zawiesza postępowanie wykonawcze, jeżeli w państwie członkowskim pochodzenia zawieszono wykonalność tego orzeczenia.

1.   Na wniosek każdej zainteresowanej strony odmawia się uznania orzeczenia, jeżeli:

2.   Przy badaniu podstaw jurysdykcji, o których mowa w ust. 1 lit. e), sąd, do którego złożono wniosek, jest związany ustaleniami faktycznymi, na podstawie których sąd pochodzenia oparł swą jurysdykcję.

3.   Nie naruszając przepisów ust. 1 lit. e), jurysdykcja sądu pochodzenia nie może być przedmiotem ponownego badania. Przepisy dotyczące jurysdykcji nie należą do porządku publicznego, w rozumieniu ust. 1 lit. a).

4.   Wniosek o odmowę uznania składa się zgodnie z postępowaniem przewidzianym w podsekcji 2 oraz, w stosownych przypadkach, w sekcji 4.

Na wniosek osoby, przeciwko której wystąpiono o wykonanie orzeczenia, odmawia się wykonania orzeczenia w przypadku stwierdzenia jednej z podstaw odmowy uznania, o których mowa w art. 45.

1.   Wniosek o odmowę wykonania składa się do sądu, zgłoszonego przez państwo członkowskie Komisji zgodnie z art. 75 lit. a) jako sąd, do którego składany ma być wniosek.

2.   Do postępowania w sprawie odmowy wykonania, o ile nie jest ono objęte niniejszym rozporządzeniem, stosuje się przepisy prawa wezwanego państwa członkowskiego.

3.   Wnioskodawca przedstawia odpis orzeczenia oraz, w razie konieczności, jego tłumaczenie lub transliterację.

Sąd może zwolnić z obowiązku przedstawienia dokumentów, o których mowa w akapicie pierwszym, jeżeli już je posiada lub jeżeli wezwanie wnioskodawcy do ich przedstawienia uzna za nieuzasadnione. W tym drugim przypadku sąd może wezwać drugą stronę do przedstawienia tych dokumentów.

4.   Strona występująca o odmowę wykonania orzeczenia wydanego w innym państwie członkowskim nie musi posiadać adresu dla doręczeń w wezwanym państwie członkowskim. Strona ta nie musi także posiadać pełnomocnika w wezwanym państwie członkowskim, chyba że posiadanie takiego pełnomocnika jest obowiązkowe bez względu na obywatelstwo lub miejsce zamieszkania stron.

W sprawie wniosku o odmowę wykonania sąd orzeka niezwłocznie.

1.   Każda ze stron może wnieść środek zaskarżenia od decyzji w sprawie wniosku o odmowę wykonania.

2.   Środek zaskarżenia wnosi się do sądu, wskazanego przez to zainteresowane państwo członkowskie Komisji zgodnie z art. 75 lit. b), jako sąd, do którego wnoszony ma być taki środek zaskarżenia.

Orzeczenie wydane w następstwie wniesienia środka zaskarżenia może być zaskarżone w drodze środka zaskarżenia tylko, gdy państwo członkowskie wskazało Komisji sąd właściwy dla rozpoznania tego środka zgodnie z art. 75 lit. c).

1.   Sąd, do którego złożono wniosek o odmowę wykonania orzeczenia, lub sąd, który rozpoznaje środek zaskarżenia wniesiony zgodnie z art. 49 lub art. 50, może zawiesić postępowanie, jeżeli w państwie członkowskim pochodzenia został wniesiony od orzeczenia zwykły środek zaskarżenia lub jeżeli termin do wniesienia takiego środka jeszcze nie upłynął. W tym drugim przypadku sąd może wyznaczyć termin, w którym środek zaskarżenia powinien zostać wniesiony.

2.   Jeżeli orzeczenie zostało wydane w Irlandii, na Cyprze lub w Zjednoczonym Królestwie, wówczas do celów ust. 1 każdy środek zaskarżenia dopuszczalny w państwie członkowskim pochodzenia uważa się za zwyczajny środek zaskarżenia.

Orzeczenie wydane w państwie członkowskim nie może być w żadnym wypadku przedmiotem kontroli merytorycznej w wezwanym państwie członkowskim.

Na wniosek każdej zainteresowanej strony sąd pochodzenia wydaje zaświadczenie na formularzu określonym w załączniku I.

1.   Jeżeli orzeczenie zawiera środek lub zarządzenie nieznane w prawie wezwanego państwa członkowskiego, to środek ten lub to zarządzenie powinny zostać dostosowane tak dalece, jak to możliwe do środka lub zarządzenia znanego prawu tego państwa członkowskiego, które ma równorzędne skutki i służy podobnym celom i interesom.

Takie dostosowanie nie może powodować skutków wykraczających poza skutki przewidziane w prawie państwa członkowskiego pochodzenia.

2.   Każda strona może zaskarżyć przed sądem dostosowanie danego środka lub zarządzenia.

3.   Jeżeli jest to konieczne, strona powołująca się na orzeczenie lub wnosząca o jego wykonanie może zostać wezwana do przedłożenia tłumaczenia lub transliteracji orzeczenia.

Orzeczenie wydane w państwie członkowskim nakazujące płatność kary pieniężnej jest wykonalne w wezwanym państwie członkowskim tylko wówczas, gdy wysokość tej kary została ostatecznie określona przez sąd pochodzenia.

Na stronę, która w jednym państwie członkowskim wnosi o wykonanie orzeczenia wydanego w innym państwie członkowskim, nie można z tego powodu, że jest cudzoziemcem lub że nie ma w wezwanym państwie członkowskim miejsca zamieszkania lub pobytu, nałożyć obowiązku złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu lub depozytu niezależnie od ich nazwy.

1.   Jeżeli na mocy niniejszego rozporządzenia wymagane jest tłumaczenie lub transliteracja, są one dokonywane na język urzędowy danego państwa członkowskiego, lub jeżeli w tym państwie członkowskim obowiązuje więcej języków urzędowych, na język urzędowy lub jeden z języków urzędowych, w jakich zgodnie z prawem tego państwa członkowskiego prowadzi się postępowanie sądowe w miejscu, w którym powołano się na orzeczenie wydane w innym państwie członkowskim lub złożono wniosek.

2.   Do celów formularzy, o których mowa w art. 53 i 60, tłumaczenia lub transliteracje mogą być dokonane także na każdy inny język urzędowy instytucji Unii, które dane państwo członkowskie zgodziło się akceptować.

3.   Wszelkie tłumaczenia na mocy niniejszego rozporządzenia wykonywane są przez osobę uprawnioną do tego w jednym z państw członkowskich.

1.   Dokument urzędowy wykonalny w państwie członkowskim pochodzenia jest wykonalny w pozostałych państwach członkowskich, bez konieczności przedstawiania zaświadczenia wykonalności. Wykonania dokumentu urzędowego można odmówić wyłącznie wówczas, gdy takie wykonanie jest oczywiście sprzeczne z porządkiem publicznym (ordre public) wezwanego państwa członkowskiego.

Do dokumentów urzędowych stosuje się odpowiednio przepisy sekcji 2, sekcji 3 podsekcja 2 i sekcji 4 rozdziału III.

2.   Przedstawiony dokument urzędowy musi spełnić warunki wymagane do uznania go za autentyczny w państwie członkowskim pochodzenia.

Ugody sądowe wykonalne w państwie członkowskim pochodzenia są wykonywane w innych państwach członkowskich na tych samych warunkach jak dokumenty urzędowe.

Właściwy organ lub sąd państwa członkowskiego pochodzenia wystawia, na wniosek każdej zainteresowanej strony, zaświadczenie na formularzu określonym w załączniku II, zawierające streszczenie wykonalnego zobowiązania zapisanego w dokumencie urzędowym lub porozumienia stron zapisanego w ugodzie sądowej.

Nie wymaga się legalizacji ani żadnych podobnych formalności w odniesieniu do dokumentów wydanych w państwie członkowskim w kontekście niniejszego rozporządzenia.

1.   W celu ustalenia, czy strona ma miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego, którego sądy rozpoznają sprawę, sąd stosuje swoje prawo.

2.   Jeżeli strona nie ma miejsca zamieszkania w państwie członkowskim, którego sądy rozpoznają sprawę, sąd w celu ustalenia, czy strona ma miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim, stosuje prawo tego państwa członkowskiego.

1.   Do celów stosowania niniejszego rozporządzenia przez miejsce zamieszkania w przypadku spółek i osób prawnych rozumie się miejsce, w którym znajduje się:

2.   W przypadku Irlandii, Cypru i Zjednoczonego Królestwa pod pojęciem „siedziby statutowej” należy rozumieć registered office lub, jeżeli takie nigdzie nie istnieje – place of incorporation (miejsce uzyskania zdolności prawnej) lub, jeżeli takie nigdzie nie istnieje – miejsce, zgodnie z którego prawem nastąpiło formation (założenie).

3.   W celu ustalenia, czy „trust” ma siedzibę w państwie członkowskim, przed którego sądami zawisła sprawa, sąd stosuje swoje prawo prywatne międzynarodowe.

Nie naruszając bardziej korzystnych przepisów prawa krajowego osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium jednego państwa członkowskiego, które ścigane są z powodu popełnienia przestępstwa nieumyślnego przed sądami karnymi innego państwa członkowskiego, którego nie są obywatelami, mogą być reprezentowane przez uprawnione do tego osoby, nawet gdy nie stawiają się osobiście. Jednakże sąd, przed którym zawisła sprawa, może zarządzić osobiste stawiennictwo; w wypadku niezastosowania się do takiego zarządzenia orzeczenie co do roszczenia ze stosunku prawnego z zakresu prawa cywilnego, wydane bez możliwości obrony ze strony oskarżonego, nie musi być ani uznane, ani wykonane w innych państwach członkowskich.

1.   Jurysdykcja określona w art. 8 pkt 2 i art. 13 w sprawach dotyczących powództwa gwarancyjnego lub interwencyjnego może mieć zastosowanie w państwach członkowskich wymienionych w wykazie utworzonym przez Komisję, zgodnie z art. 76 ust. 1 lit. b) i art. 76 ust. 2 wyłącznie w zakresie, na jaki zezwala prawo krajowe. Osoba mająca miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim może zostać wezwana do przystąpienia do postępowania w tych państwach członkowskich na podstawie przepisów o przypozwaniu zgodnie z powołanym powyżej wykazem.

2.   Orzeczenia wydane w państwie członkowskim na podstawie art. 8 pkt 2 lub art. 13 są uznawane i wykonywane zgodnie z rozdziałem III we wszystkich pozostałych państwach członkowskich. Wszelkie skutki, które orzeczenia wydane w państwach członkowskich określonych w wykazie, o którym mowa w ust. 1, mogą wywoływać zgodnie z prawem tych państw członkowskich w stosunku do osób trzecich wskutek stosowania ust. 1, są uznawane we wszystkich państwach członkowskich.

3.   Państwa członkowskie wymienione w wykazie, o którym mowa w ust. 1, przekazują – w ramach Europejskiej Sieci Sądowej w sprawach cywilnych i handlowych ustanowionej decyzją Rady 2001/470/WE (16) („Europejska Sieć Sądowa”) – informacje na temat sposobów określania, zgodnie z ich prawem krajowym, skutków orzeczeń, o których mowa w ust. 2 zdanie drugie.

1.   Przepisy niniejszego rozporządzenia mają zastosowanie wyłącznie do postępowań sądowych wszczętych, do formalnie sporządzonych lub zarejestrowanych dokumentów urzędowych oraz do ugód sądowych zatwierdzonych lub zawartych w dniu 10 stycznia 2015 r. lub po tej dacie.

2.   Niezależnie od art. 80, rozporządzenie (WE) nr 44/2001 nadal ma zastosowanie do orzeczeń wydanych w postępowaniach sądowych wszczętych, dokumentów urzędowych formalnie sporządzonych lub zarejestrowanych oraz do ugód sądowych zatwierdzonych lub zawartych przed dniem 10 stycznia 2015 r., objętych zakresem zastosowania tego rozporządzenia.

Niniejsze rozporządzenie nie narusza stosowania przepisów, które regulują jurysdykcję lub uznawanie i wykonywanie orzeczeń w sprawach szczególnych i które zawarte są w unijnych aktach prawnych lub w prawie poszczególnych państw członkowskich, zharmonizowanym poprzez wykonanie takich aktów.

1.   Niniejsze rozporządzenie zastępuje w stosunkach pomiędzy państwami członkowskimi konwencję brukselską z 1968 r., z wyjątkiem dotyczącym tych terytoriów państw członkowskich, które objęte są terytorialnym zakresem zastosowania tejże konwencji i które na podstawie art. 355 TFUE wyłączone są z zakresu niniejszego rozporządzenia.

2.   W zakresie, w jakim niniejsze rozporządzenie zastępuje w stosunkach pomiędzy państwami członkowskimi postanowienia konwencji brukselskiej z 1968 r., odesłania do tej konwencji uważa się za odesłania do niniejszego rozporządzenia.

Z zastrzeżeniem art. 70 oraz art. 71 niniejsze rozporządzenie zastępuje w stosunkach pomiędzy państwami członkowskimi konwencje dotyczące tych samych spraw, do których ma zastosowanie niniejsze rozporządzenie. W szczególności zastępuje się konwencje wymienione w wykazie sporządzonym przez Komisję zgodnie z art. 76 ust. 1 lit. c) i art. 76 ust. 2.

1.   Konwencje, o których mowa w art. 69, pozostają w mocy w zakresie spraw, do których nie ma zastosowania niniejsze rozporządzenie.

2.   Pozostają one także w mocy w stosunku do orzeczeń wydanych, dokumentów urzędowych formalnie sporządzonych lub zarejestrowanych oraz do ugód sądowych zatwierdzonych lub zawartych przed wejściem w życie rozporządzenia (WE) nr 44/2001.

1.   Niniejsze rozporządzenie nie narusza konwencji, których państwa członkowskie są stronami i które w sprawach szczególnych regulują jurysdykcję, uznawanie lub wykonywanie orzeczeń.

2.   Celem zapewnienia jednolitej wykładni ust. 1 ustęp ten będzie stosowany w następujący sposób:

Jeżeli zarówno państwo członkowskie pochodzenia, jak i państwo członkowskie, do którego wystąpiono, są stronami konwencji dotyczącej spraw szczególnych, która reguluje warunki uznawania i wykonywania orzeczeń, wówczas obowiązują te warunki. W każdym przypadku mogą być stosowane przepisy niniejszego rozporządzenia dotyczące uznawania i wykonywania orzeczeń.

1. Do celów niniejszego rozporządzenia sąd wspólny dla kilku państw członkowskich określony w ust. 2 (zwany dalej "wspólnym sądem") uznaje się za sąd państwa członkowskiego w sytuacji, gdy zgodnie z ustanawiającym go aktem prawnym taki wspólny sąd wykonuje jurysdykcję w sprawach objętych zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia.  

2. Do celów niniejszego rozporządzenia wspólnymi sądami są następujące sądy: a) Jednolity Sąd Patentowy ustanowiony na mocy Porozumienia w sprawie Jednolitego Sądu Patentowego, podpisanego w dniu 19 lutego 2013 r. (zwanego dalej "porozumieniem o JSP"); oraz b) Trybunał Sprawiedliwości Beneluksu ustanowiony na mocy Traktatu z dnia 31 marca 1965 r. dotyczącego ustanowienia Trybunału Sprawiedliwości Beneluksu i jego statutu (zwanego dalej "traktatem dotyczącym Trybunału Sprawiedliwości Beneluksu").

Jurysdykcję wspólnego sądu określa się w następujący sposób:  

1) wspólny sąd ma jurysdykcję w przypadku gdy na mocy niniejszego rozporządzenia sądy państwa członkowskiego, które jest stroną aktu prawnego ustanawiającego dany wspólny sąd, miałyby jurysdykcję w sprawie wchodzącej w zakres tego aktu prawnego;  

2) w przypadku gdy pozwany nie ma miejsca zamieszkania w jednym z państw członkowskich, a niniejsze rozporządzenie w inny sposób nie obejmuje go jurysdykcją, przepisy rozdziału II stosuje się odpowiednio, bez względu na miejsce zamieszkania pozwanego. Do wspólnego sądu można kierować wnioski w sprawie środków tymczasowych, w tym środków zabezpieczających, nawet jeśli jurysdykcję do orzekania co do istoty sprawy mają sądy państwa trzeciego;  

3)  w przypadku gdy wspólny sąd ma jurysdykcję w odniesieniu do danego pozwanego na mocy pkt 2 w sporze dotyczącym naruszenia patentu europejskiego, które powoduje szkodę wewnątrz Unii, sąd ten może także wykonywać jurysdykcję w stosunku do szkody powstałej poza Unią na skutek takiego naruszenia. Taka jurysdykcja może zostać stwierdzona jedynie wówczas, gdy majątek należący do pozwanego znajduje się w jednym z państw członkowskich będących stroną aktu prawnego ustanawiającego dany wspólny sąd, a spór ma wystarczający związek z jednym z państw członkowskich będących stroną aktu prawnego ustanawiającego dany wspólny sąd.

1. Art. 29-32 stosuje się w przypadku, gdy postępowanie wszczęto we wspólnym sądzie oraz w sądzie państwa członkowskiego, które nie jest stroną aktu prawnego ustanawiającego dany wspólny sąd.  

2. Art. 29-32 stosuje się w przypadku, gdy w okresie przejściowym, o którym mowa w art. 83 porozumienia o JSP, postępowanie wszczęto w Jednolitym Sądzie Patentowym oraz w sądzie państwa członkowskiego, które jest stroną porozumienia o JSP. 

Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do uznawania i wykonywania:  

a) orzeczeń wydawanych przez wspólny sąd, które mają zostać uznane i wykonane w państwie członkowskim niebędącym stroną aktu prawnego ustanawiającego dany wspólny sąd; oraz  

b)  orzeczeń wydawanych przez sądy państwa członkowskiego niebędącego stroną aktu prawnego ustanawiającego dany wspólny sąd, które to orzeczenia mają zostać uznane i wykonane w państwie członkowskim będącym stroną tego aktu prawnego.  

Jednak w przypadku gdy uznania i wykonania orzeczenia wydanego przez wspólny sąd dochodzi się w państwie członkowskim, które jest stroną aktu prawnego ustanawiającego dany wspólny sąd, mają zastosowanie przepisy tego aktu prawnego dotyczące uznawania i wykonywania, nie zaś przepisy niniejszego rozporządzenia.

Niniejsze rozporządzenie nie narusza porozumień, na mocy których państwa członkowskie przed wejściem w życie rozporządzenia (WE) nr 44/2001 zobowiązały się zgodnie z art. 59 konwencji brukselskiej z 1968 r. do nieuznawania orzeczeń, w szczególności orzeczeń wydanych w innych państwach będących stroną tej konwencji, przeciwko pozwanym mającym miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu na terytorium państwa trzeciego, jeżeli w przypadkach określonych w art. 4 wymienionej konwencji orzeczenie mogło być wydane jedynie na podstawie jurysdykcji przewidzianej w art. 3 ust. 2 tej konwencji.

1.   Niniejsze rozporządzenie nie wpływa na stosowanie konwencji lugańskiej z 2007 r.

2.   Niniejsze rozporządzenie nie wpływa na stosowanie konwencji nowojorskiej z 1958 r.

3.   Niniejsze rozporządzenie nie wpływa na stosowanie dwustronnych konwencji i umów zawartych między państwem trzecim a państwem członkowskim przed dniem wejścia w życie rozporządzenia (WE) nr 44/2001 i dotyczących spraw uregulowanych niniejszym rozporządzeniem.

Państwa członkowskie podają w ramach Europejskiej Sieci Sądowej opis krajowych regulacji i procedur dotyczących wykonywania, w tym organów odpowiedzialnych za wykonywanie oraz informacje o wszelkich ograniczeniach wykonania, w szczególności przepisach służących ochronie dłużnika oraz okresach przedawnienia, w celu publicznego udostępnienia tych informacji.

Państwa członkowskie stale aktualizują te informacje.

Do dnia 10 stycznia 2014 r. państwa członkowskie zawiadamiają Komisję o:

Komisja udostępnia te informacje publicznie wszelkimi właściwymi środkami, zwłaszcza za pośrednictwem Europejskiej Sieci Sądowej.

1.   Państwa członkowskie notyfikują Komisji:

2.   Na podstawie informacji, o których mowa w ust. 1, przekazanych przez państwa członkowskie Komisja sporządza odpowiednie wykazy.

3.   Państwa członkowskie powiadamiają Komisję o wszelkich późniejszych zmianach, które należy wprowadzić w tych wykazach. Komisja odpowiednio aktualizuje te wykazy.

4.   Komisja publikuje wykazy i wszelkie późniejsze w nich zmiany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

5.   Wszystkie informacje notyfikowane zgodnie z ust. 1 i 3 Komisja udostępnia publicznie wszelkimi innymi właściwymi sposobami, zwłaszcza za pośrednictwem Europejskiej Sieci Sądowej.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych dotyczących zmian do załączników I i II, zgodnie z art. 78.

1.   Powierzenie Komisji uprawnień do przyjęcia aktów delegowanych podlega warunkom określonym w niniejszym artykule.

2.   Uprawnienia do przyjęcia aktów delegowanych, o których mowa w art. 77, powierza się Komisji na czas nieokreślony od dnia 9 stycznia 2013 r.

3.   Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 77, może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna od następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w określonym w tej decyzji późniejszym terminie. Nie wpływa ona na ważność jakichkolwiek już obowiązujących aktów delegowanych.

4.   Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

5.   Akt delegowany przyjęty na podstawie art. 77 wchodzi w życie tylko jeśli Parlament Europejski albo Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie lub jeśli przed upływem tego terminu zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady.

Do dnia 11 stycznia 2022 r. Komisja przedstawia sprawozdanie ze stosowania niniejszego rozporządzenia Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu. W sprawozdaniu ocenia się, czy istnieje potrzeba dalszego poszerzenia zakresu przepisów dotyczących jurysdykcji i objęcia nimi pozwanych, którzy nie mają miejsca zamieszkania w państwie członkowskim, biorąc pod uwagę funkcjonowanie niniejszego rozporządzenia i ewentualne zmiany na szczeblu międzynarodowym. W odpowiednich przypadkach do sprawozdania dołącza się propozycje zmian niniejszego rozporządzenia.

Niniejsze rozporządzenie uchyla rozporządzenie (WE) nr 44/2001. Odesłania do uchylonego rozporządzenia należy odczytywać jako odesłania do niniejszego rozporządzenia, zgodnie z tabelą korelacji zamieszczoną w załączniku III.

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 10 stycznia 2015 r. z wyjątkiem art. 75 i 76, które stosuje się od dnia 10 stycznia 2014 r.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane w państwach członkowskich zgodnie z Traktatami.

Sporządzono w Strasburgu dnia 12 grudnia 2012 r.