Jurysdykcja w sprawach dotyczących ubezpieczenia w rozporządzeniu 1215/2012

Sekcja 3 zawarta w rozdzial II rozporządzeni, zgodnie ze swoim tytułem i z art. 10, określa sądy mające jurysdykcję „w sprawach dotyczących ubezpieczenia”, ustanawia autonomiczny system podziału jurysdykcji w sprawach dotyczących ubezpieczenia (zob. podobnie wyrok z dnia 20 lipca 2017 r., MMA IARD, C‑340/16).

z orzecznictwa Trybunału dotyczącego zakresu pojęcia „spraw dotyczących ubezpieczenia” wynika, że kwalifikacja charakteru powództwa w prawie krajowym nie ma żadnego znaczenia dla stosowania przepisów sekcji 3 w rozdziale II rzeczonego rozporządzenia, które określają jurysdykcję „w sprawach dotyczących ubezpieczenia” (zob. podobnie wyrok z dnia 13 grudnia 2007 r., FBTO Schadeverzekeringen, C-463/06).

Jak wskazuje art. 10 rozporządzenia nr 1215/2012, autonomiczne pojęcie „spraw dotyczących ubezpieczenia” pozwala na dokonanie rozróżnienia pomiędzy jurysdykcją przewidzianą w sekcji 3 zawartej w rozdziale II tego rozporządzenia a jurysdykcją szczególną przewidzianą w sekcji 2 w tym samym rozdziale w sprawach dotyczących umowy, względnie w sprawach dotyczących czynu niedozwolonego lub czynu podobnego do czynu niedozwolonego (zob. podobnie wyrok z dnia 13 grudnia 2007 r., FBTO Schadeverzekeringen, C‑463/06).

Należy zatem uznać, że aby uzasadnić zastosowanie szczególnych przepisów jurysdykcyjnych przewidzianych we wspomnianej sekcji 3, powództwo wytoczone przed sądem musi koniecznie podnosić kwestię dotyczącą praw i obowiązków wynikających ze stosunku ubezpieczenia między stronami, pomiędzy którymi doszło do wytoczenia tego powództwa.

Taka wykładnia pojęcia „spraw dotyczących ubezpieczenia” oznacza, że nie można uznać, iż żądanie podniesione przez poszkodowanego przeciwko ubezpieczającemu lub ubezpieczonemu stanowi żądanie objęte zakresem spraw dotyczących ubezpieczenia z tego tylko powodu, że opiera się na tych samych okolicznościach faktycznych co żądanie podniesione bezpośrednio przeciwko ubezpieczycielowi lub że pomiędzy ubezpieczycielem a poszkodowanym istnieje spór co do ważności lub skuteczności polisy ubezpieczeniowej.

Z motywu 18 rozporządzenia nr 1215/2012 wynika, iż powództwo objęte zakresem spraw dotyczących ubezpieczenia charakteryzuje pewna nierównowaga między stronami, którą przepisy sekcji 3 w rozdziale II wspomnianego rozporządzenia mają na celu skorygować poprzez zapewnienie słabszej stronie możliwości skorzystania z przepisów jurysdykcyjnych korzystniejszych dla niej niż przepisy ogólne (zob. podobnie wyroki: z dnia 20 lipca 2017 r., MMA IARD, C‑340/16; z dnia 27 lutego 2020 r., Balta, C‑803/18).

Ta nierównowaga co do zasady nie występuje, gdy powództwo nie angażuje ubezpieczyciela, wobec którego zarówno ubezpieczony, jak i poszkodowany są uważani za słabsze strony (zob. podobnie wyroki: z dnia 26 maja 2005 r., GIE Réunion européenne i in., C‑77/04; z dnia 17 września 2009 r., Vorarlberger Gebietskrankenkasse, C‑347/08).

Wyrok TSUE z dnia 9 grudnia 2021 r., C-708/20

Standard: 81178 (pełna treść orzeczenia)

Podmiot, którego nie można uznać za słabszą stronę w stosunku do strony przeciwnej nie może korzystać ze szczególnych przepisów jurysdykcyjnych przewidzianych w art. 10–16 rozporządzenia nr 1215/2012 (zob. podobnie wyrok z dnia 20 maja 2021 r., C-913/19).

W przypadku gdy sekcja 3 rozdziału II rozporządzenia nr 1215/2012 nie ma zastosowania do roszczenia ze względu na brak występowania strony słabszej w stosunku do strony przeciwnej, roszczenie to może być objęte zakresem szczególności art. 7 pkt 2 tego rozporządzenia, nawet w wypadku sporu w dziedzinie ubezpieczeń, o ile spełnione są ustanowione w tym przepisie przesłanki jego stosowania (zob. podobnie wyrok z dnia 20 maja 2021 r., C-913/19)

Wyrok TSUE z dnia 21 października 2021 r., C-393/20

Standard: 81803 (pełna treść orzeczenia)