Ocena miejsca zamieszkania konsumenta z chwili wniesienia powództwa (art. 18 rozp. nr 1215/2012)

Pojęcie „miejsca zamieszkania konsumenta”, o którym mowa w art. 18 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, należy interpretować w ten sposób, że oznacza ono miejsce zamieszkania konsumenta w chwili wytoczenia powództwa.

W wyroku z dnia 17 listopada 2011 r., Hypoteční banka, C-327/10, który dotyczył rozporządzenia nr 44/2001, lecz mającego zastosowanie również do rozporządzenia nr 1215/2012, Trybunał orzekł, że „w sytuacji […], w której konsument będący stroną umowy […] kredytu […] opuszcza miejsce zamieszkania przed wniesieniem przeciwko niemu pozwu w związku z naruszeniem zobowiązań umownych, sąd państwa członkowskiego, na którego terytorium znajduje się ostatnie znane miejsce zamieszkania tego konsumenta, jest właściwy”. Zatem w przypadku występowania kilku sukcesywnych miejsc zamieszkania jedynie ostatnie znane w chwili wytoczenia danego powództwa miejsce zamieszkania konsumenta jest decydujące dla ustalenia jurysdykcji międzynarodowej sądu państwa członkowskiego.

33      Wynika z tego, że sądy państwa członkowskiego nie mają jurysdykcji do rozpoznania sporu dotyczącego umowy, którą zawarł konsument zgodnie z warunkami przewidzianymi w art. 17 ust. 1 rozporządzenia nr 1215/2012, w wypadku gdy ostatnie znane miejsce zamieszkania konsumenta nie znajduje się na terytorium tego państwa członkowskiego.

Rozwiązanie to znajduje potwierdzenie, po pierwsze, w systematyce przepisów zawartych w sekcji 4 rozdziału II rozporządzenia nr 1215/2012, dotyczącej jurysdykcji w sprawach „umów konsumenckich”, które należy interpretować ściśle, ponieważ stanowią one odstępstwo zarówno od ogólnej zasady jurysdykcji ustanowionej w art. 4 ust. 1 tego rozporządzenia, przyznającej jurysdykcję sądom państwa członkowskiego, na którego terytorium pozwany ma miejsce zamieszkania, jak i od zasady jurysdykcji szczególnej w sprawach dotyczących umowy ustanowionej w art. 7 pkt 1 tego rozporządzenia, zgodnie z którą to zasadą jurysdykcję mają sądy miejsca wykonania danego zobowiązania [leżącego u podstawy powództwa] (zob. analogicznie, w odniesieniu do rozporządzenia nr 44/2001, wyrok z dnia 6 września 2012 r., Mühlleitner, C-190/11).

Postanowienie TSUE z dnia 3 września 2020 r., C-98/20

Standard: 81433 (pełna treść orzeczenia)