Związanie orzeczeniem, w którym sąd państwa członkowskiego uznał się za niewłaściwy do rozpoznania sprawy ze względu na istnienie klauzuli jurysdykcyjnej

Zakres pojęcia „orzeczenia” obejmuje „każde” orzeczenie wydane przez sąd państwa członkowskiego, niezależnie od jego funkcji czy treści, co oznacza, że pojęcie to obejmuje też orzeczenie, w którym sąd państwa członkowskiego uznaje się za niewłaściwy do rozpoznania sprawy ze względu na istnienie klauzuli jurysdykcyjnej.

Sąd, do którego zwrócono się o uznanie orzeczenia, w którym sąd innego państwa członkowskiego uznał się za niewłaściwy do rozpoznania sprawy ze względu na istnienie klauzuli jurysdykcyjnej, jest związany ustaleniem w przedmiocie ważności tej klauzuli, które znajduje się w uzasadnieniu prawomocnego wyroku odrzucającego skargę jako niedopuszczalną.

Jeżeli sąd państwa członkowskiego pochodzenia stwierdził w ramach badania swojej właściwości ważność klauzuli jurysdykcyjnej, ponowne badanie tej kwestii przez sąd państwa członkowskiego, w którym wystąpiono o uznanie, byłoby sprzeczne z zasadą wzajemnego zaufania wymiarów sprawiedliwości w Unii.

Zgodnie z zasadą wzajemnego zaufania orzeczenie wydane przez sąd państwa członkowskiego pochodzenia nie może być w żadnym wypadku przedmiotem kontroli merytorycznej.

Wyłączenie kontroli jurysdykcji sądu państwa członkowskiego pochodzenia implikuje równocześnie ograniczenie kompetencji sądu państwa członkowskiego, w którym wystąpiono o uznanie, do badania jego własnej jurysdykcji, jako że sąd ten jest związany rozstrzygnięciem sądu państwa członkowskiego pochodzenia. Wymóg jednolitego stosowania prawa Unii nakazuje, by zakres tego ograniczenia został dokładnie określony na poziomie Unii, aniżeli zależał od przepisów krajowych dotyczących powagi rzeczy osądzonej.

Pojęcie powagi rzeczy osądzonej w prawie Unii nie obejmuje jedynie sentencji danego orzeczenia sądowego, lecz rozciąga się także na te elementy uzasadnienia tego wyroku, które stanowią niezbędne wsparcie jego sentencji i które z tego względu są z nią nierozerwalnie związane [zob. w szczególności wyroki: z dnia 1 czerwca 2006 r. w sprawach połączonych C-442/03 P i C-471/03 P P & O European Ferries (Vizcaya) i Diputación Foral de Vizcaya przeciwko Komisji; z dnia 19 kwietnia 2012 r. w sprawie C-221/10].

Pojęcie powagi rzeczy osądzonej wynikające z prawa Unii ma szczególne znaczenie dla ustalenia skutków orzeczenia, w którym sąd państwa członkowskiego uznaje się za niewłaściwy do rozpoznania sprawy ze względu na istnienie klauzuli jurysdykcyjnej.

W związku z tym orzeczenie, w którym sąd państwa członkowskiego uznaje się za niewłaściwy do rozpoznania sprawy ze względu na istnienie klauzuli jurysdykcyjnej, którą uznał za ważną, wiąże sądy innych państw członkowskich, zarówno co do orzeczenia w przedmiocie braku właściwości tego sądu, zawartego w jego sentencji, jak i co do stwierdzenia ważności tej klauzuli, zawartego w uzasadnieniu tego orzeczenia, stanowiącego podstawę tej sentencji.

Uznawanie orzeczeń sądów państw członkowskich, które uznały się za niewłaściwe są wydawane w oparciu o wspólne reguły jurysdykcyjne przewidziane w prawie Unii, co wyłącza zastosowanie prawa krajowego zainteresowanych państw członkowskich.

Wyrok TSUE z dnia 15 listopada 2012 r., C-456/11

Standard: 81743 (pełna treść orzeczenia)