Klauzule jurysdykcyjne w umowach ubezpieczenia obejmujących używanie statków morskich

Art. 15 pkt 5 rozporządzenia nr 1215/2012 w związku z art. 16 pkt 5 tego rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że umowa ubezpieczenia statku morskiego odnosząca się do rekreacyjnej jednostki pływającej wykorzystywanej do celów pozagospodarczych nie wchodzi w zakres stosowania tego art. 15 pkt 5.

Art. 16 pkt 1 lit. a) rozporządzenia nr 1215/2012 obejmuje między innymi wszelkie szkody w statkach morskich wynikłe z ryzyk związanych z ich używaniem w celach gospodarczych.

Przy założeniu, że wszelkie szkody w statkach morskich, niezależnie od ich wykorzystania, byłyby uznawane za „wielkie [duże] ryzyka” w rozumieniu art. 16 pkt 5 rozporządzenia nr 1215/2012, wspomniany art. 16 pkt 1 lit. a) zostałby pozbawiony swojej treści normatywnej w odniesieniu do statków morskich. Podobnie rzecz miałaby się z pkt 2–4 wspomnianego art. 16, jako że te ostatnie punkty dotyczą ryzyk wynikających z używania lub eksploatacji statków morskich, zgodnie z tym samym art. 16 pkt 1 lit. a), a także dodatkowych ryzyk pozostających w związku z jednym z ryzyk wymienionych w art. 16 pkt 1–3 tego rozporządzenia.

Brzmienie art. 16 rozporządzenia nr 1215/2012 powtarza bowiem co do istoty brzmienie art. 14 rozporządzenia nr 44/2001. Tymczasem pkt 1–4 tego art. 14, obecnie pkt 1–4 wspomnianego art. 16, nie występowały we wniosku dotyczącym rozporządzenia Rady (WE) w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, złożonego przez Komisję [COM(1999) 348 final], poprzedzającego przyjęcie rozporządzenia nr 44/2001, i zostały do niego wprowadzone dopiero w trakcie procedury ustawodawczej, uściślając pojęcie „ryzyk”, o którym mowa w art. 15 pkt 5 rozporządzenia nr 1215/2012. Przemawia to za wąską wykładnią art. 16 pkt 5 rozporządzenia nr 1215/2012, zgodnie z którą szkody w jednostkach pływających wykorzystywanych do celów pozagospodarczych nie są objęte zakresem stosowania tego przepisu, a co za tym idzie umowa ubezpieczenia statku morskiego odnosząca się do rekreacyjnej jednostki pływającej wykorzystywanej do celów pozagospodarczych nie podlega zakresowi stosowania art. 15 pkt 5 tego rozporządzenia.

Wyrok TSUE z dnia 27 kwietnia 2023 r., C-352/21

Standard: 82026 (pełna treść orzeczenia)

Artykuł 13 pkt 5 rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 [art. 15 pkt. 5 rozp. 1215/2012] w związku z art. 14 pkt 2 lit. a) [art. 16 pkt 2 lit. a rozp. 1215/2012] ]tego rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że poszkodowany, któremu przysługuje prawo do wytoczenia powództwa bezpośrednio przeciwko ubezpieczycielowi sprawcy poniesionej przez niego szkody, nie jest związany klauzulą prorogacyjną uzgodnioną pomiędzy tymże ubezpieczycielem a tymże sprawcą szkody.

W odniesieniu do kwestii skuteczności klauzuli prorogacyjnej wobec osoby, która poniosła szkodę objętą ubezpieczeniem, należy zauważyć, że zgodnie z art. 13 pkt 5 rozporządzenia nr 44/2001 w związku z jego art. 14 pkt 2 lit. a) klauzulą taką można ustanowić odstępstwo od przepisów zawartych w sekcji 3 tego rozporządzenia, w szczególności w przypadku umów ubezpieczenia odpowiedzialności wszelkiego rodzaju wynikającej z używania lub eksploatacji statków morskich.

Wyrok TSUE z dnia 13 lipca 2017 r., C-368/16

Standard: 82028 (pełna treść orzeczenia)