Immunitet organizacji międzynarodowych

Immunitet, na który powołuje się organizacja międzynarodowa na mocy prawa międzynarodowego, nie stanowi automatycznie przeszkody dla stosowania rozporządzenia nr 1215/2012.

W celu ustalenia, czy spór, którego stroną jest organizacja międzynarodowa powołująca się na przywilej wywodzony z immunitetu egzekucyjnego, jest objęty przedmiotowym zakresem stosowania rzeczonego rozporządzenia, należy zbadać, czy owa organizacja międzynarodowa wykonuje prerogatywy władzy publicznej.

W świetle aktualnego stanu prawa międzynarodowego immunitet jurysdykcyjny państw nie ma charakteru absolutnego, lecz uznaje się go powszechnie w sytuacji, gdy spór dotyczy aktów suwerennych dokonywanych iure imperii. Można natomiast wykluczyć immunitet jurysdykcyjny w sytuacjach, gdy powództwo dotyczy czynności, które nie są objęte zakresem wykonywania władzy publicznej (wyrok z dnia 7 maja 2020 r., Rina, C‑641/18).

Jeżeli chodzi, z drugiej strony, o immunitet jurysdykcyjny podmiotów prawa prywatnego, Trybunał orzekł, że immunitet ten nie stoi na przeszkodzie stosowaniu rozporządzenia nr 1215/2012, jeżeli sąd rozpoznający sprawę stwierdzi, że podmioty te nie korzystały z prerogatyw władzy publicznej (zob. podobnie wyrok z dnia 7 maja 2020 r., Rina, C-641/18).

Przywołane orzecznictwo dotyczące immunitetu jurysdykcyjnego państw członkowskich oraz podmiotów prawa prywatnego znajduje zastosowanie w przypadku, gdy przywilej wywodzony z immunitetu przywołuje organizacja międzynarodowa, niezależnie od kwestii, czy chodzi przy tym o immunitet jurysdykcyjny, czy egzekucyjny. Okoliczność, że – w odróżnieniu od immunitetu jurysdykcyjnego państw członkowskich, opartego na zasadzie par in parem non habet imperium (wyrok z dnia 7 maja 2020 r., Rina, C-641/18) – immunitety przyznają organizacjom międzynarodowym co do zasady traktaty założycielskie (statuty) tych organizacji, nie podważa sformułowanej powyżej wykładni.

Art. 1 ust. 1 rozporządzenia nr 1215/2012 należy interpretować w ten sposób, że wniosek w przedmiocie środka tymczasowego wniesiony do sądu państwa członkowskiego, w ramach którego organizacja międzynarodowa powołuje się na swój immunitet egzekucyjny w celu uzyskania zarówno uchylenia zajęcia zabezpieczającego dokonanego w innym państwie aniżeli państwo członkowskie siedziby orzekającego sądu, jak i zakazu ponownego dokonania zajęcia na tej samej podstawie faktycznej, wniesiony równolegle z postępowaniem co do istoty dotyczącym wierzytelności wynikłej z podnoszonego braku zapłaty za paliwo dostarczane dla potrzeb operacji związanej z utrzymaniem pokoju przeprowadzanej przez rzeczoną organizację, jest objęty zakresem pojęcia „spraw cywilnych i handlowych”, o ile jego wniesienie nie wpisuje się w ramy wykonywania prerogatyw władzy publicznej w rozumieniu prawa Unii, czego weryfikacja należy do sądu odsyłającego.

Art. 24 pkt 5 rozporządzenia nr 1215/2012 należy interpretować w ten sposób, że rozpatrzenie wniosku w przedmiocie środka tymczasowego wniesionego do sądu państwa członkowskiego, w ramach którego organizacja międzynarodowa powołuje się na swój immunitet egzekucyjny w celu uzyskania zarówno uchylenia zajęcia zabezpieczającego dokonanego w innym państwie aniżeli państwo członkowskie siedziby orzekającego sądu, jak i zakazu ponownego dokonania zajęcia na tej samej podstawie faktycznej, nie należy do jurysdykcji wyłącznej sądów państwa członkowskiego, w którym dokonano zajęcia zabezpieczającego.

Wyrok TSUE z dnia 3 września 2020 r., C-186/19

Standard: 81330 (pełna treść orzeczenia)