Ambasada jako „oddział” w rozumieniu art. 18 ust. 2 rozporządzenia nr 44/2001 [art. 20 ust. 2 rozp. nr 1215/2012]

Funkcje ambasady, tak jak zostały one określone w art. 3 Konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych, zawartej w Wiedniu w dniu 18 kwietnia 1961 r., obejmują zasadniczo reprezentowanie państwa wysyłającego, ochronę jego interesów oraz promowanie stosunków z państwem przyjmującym. Przy wykonywaniu tych funkcji ambasada, jak każdy inny podmiot publiczny, może działać iure gestionis, nabywając prawa i zaciągając zobowiązania o charakterze cywilnoprawnym, w szczególności w wyniku zawierania umów prywatnoprawnych. Ma to miejsce w wypadku, gdy dochodzi do zawarcia umowy o pracę z osobami, które nie wykonują funkcji objętych zakresem wykonywania władzy publicznej (wyrok z dnia 19 lipca 2012 r., Mahamdia, C-154/11).

Wyrok TSUE z dnia 3 czerwca 2021 r., C-280/20

Standard: 81676 (pełna treść orzeczenia)

Ambasada państwa trzeciego położona na terytorium państwa członkowskiego jest „oddziałem” w rozumieniu tego przepisu dla potrzeb sporu wynikłego na tle umowy o pracę zawartej przez tę ambasadę w imieniu państwa wysyłającego, jeżeli obowiązki wykonywane przez pracownika nie obejmują wykonywania władzy publicznej. Zadaniem sądu krajowego rozpoznającego sprawę jest ustalenie dokładnego charakteru obowiązków wykonywanych przez pracownika.

Ambasada jest „oddziałem” w rozumieniu art. 18 ust. 2 rozporządzenia nr 44/2001 [art. 20 ust. 2 rozp. nr 1215/2012], gdy obowiązki pracowników, z którymi ambasada zawiera te umowy, stanowią część działalności zarządzającej wykonywanej przez ambasadę w państwie przyjmującym.

Funkcje ambasady, tak jak zostały one określone w art. 3 Konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych, obejmują zasadniczo reprezentowanie państwa wysyłającego, ochronę jego interesów oraz promowanie stosunków z państwem przyjmującym. Przy wykonywaniu tych funkcji ambasada, jak każdy inny podmiot publiczny, może działać iure gestionis, nabywając prawa i zaciągając zobowiązania o charakterze cywilnoprawnym, w szczególności w wyniku zawierania umów prywatnoprawnych. Ma to miejsce w wypadku, gdy dochodzi do zawarcia umowy o pracę z osobami, które nie wykonują funkcji objętych zakresem wykonywania władzy publicznej.

Ambasada może zostać przyrównana do trwałego ośrodka działalności skierowanego na zewnątrz i przyczyniającego się do identyfikacji i reprezentacji państwa, którego emanację stanowi.

W świetle aktualnego stanu prawa międzynarodowego nie może uznawać tego immunitetu za absolutny, ale uznaje się go powszechnie w sytuacji, gdy spór dotyczy aktów suwerennych dokonywanych iure imperii. Można natomiast wykluczyć immunitet w sytuacjach, gdy postępowanie sądowe dotyczy aktów dokonywanych iure gestionis, które nie są objęte zakresem wykonywania władzy publicznej.

W konsekwencji, biorąc pod uwagę treść tej zasady międzynarodowego prawa zwyczajowego dotyczącej immunitetu jurysdykcyjnego państw, należy uznać, że immunitet ten nie stoi na przeszkodzie zastosowaniu rozporządzenia nr 44/2001 [nr 1215/2012] w sprawie, w której pracownik domaga się odszkodowania i kwestionuje wypowiedzenie stosunku pracy nawiązanego z państwem, gdy sąd, przed który wytoczono powództwo, ustalił, że obowiązki wykonywane przez tego pracownika nie były objęte zakresem wykonywania władzy publicznej, lub gdy nie istnieje prawdopodobieństwo, by postępowanie mogło naruszyć interesy bezpieczeństwa tego państwa. W oparciu o takie ustalenie sąd, przed który wytoczono powództwo w takiej sprawie jak sprawa przed sądem krajowym, może także uznać, że sprawa ta objęta jest przedmiotowym zakresem zastosowania rozporządzenia.

Wyrok TSUE z dnia 19 lipca 2012 r., C-154/11

Standard: 81458 (pełna treść orzeczenia)