DYREKTYWA RADY 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich

Prawo Unii Europejskiej Konsumenci i konkurencja

Chcesz zobaczyć wskazówki jak korzystać z listy zagadnień? Kliknij tutaj!

• Po drzewie zagadnień można poruszać się kilkając bezpośrednio w tytuły lub zielone strzałki ( ) w celu rozwinięcia/zwinięcia listy z podzagadnieniami.
• Można przeszukać spis wpisująć w poniższej wyszukiwarce szukane słowo. Wyświetlą się wówczas wyłącznie zagadnienia zawierajace szukane słowo oraz ich podzagadnienia.
• W celu łatwego rozwinięcia lub zwinięcia całej listy zagadnień należy skorzystać z przycisku widocznego z prawej strony wyszukiwarki z napisem "rozwiń" lub "zwiń".
• Jeśli chcesz przeszukać całą bazę standardów, włącznie z ich treściami, skorzystaj z wyszukiwarki widocznej w kolumnie z lewej strony.

• Cele dyrektywy; wyłączenia spod działania dyrektywy (art. 1 D. 93/13)
  • System ochrony konsumenta w dyrektywie 93/13 (9) TSUE
  • Przesłanki wyłączenia spod działania dyrektywy (art. 1 ust. 2 D. 93/13) (2) TSUE
  • Nakaz ścisłej interpretacji wyłączenia z art. 1 ust. 2 D. 93/13) (4) TSUE
  • Obiektywny charakter art. 1 ust. 2 D. 93/13 niezależny od znajomości przez konsumenta przepisów prawnych (2) TSUE
  • Wyłączenie spod działania dyrektywy 93/13 warunków umownych odzwierciedlających bezwzględnie obowiązujące przepisy ustawowe lub wykonawcze; Pojęcie „obowiązujące przepisy ustawowe lub wykonawcze” (art. 1 ust. 2 D. 93/13) (6) TSUE
  • „Odzwierciedlenie” obowiązujących przepisów ustawowych lub wykonawczych w świetle art. 1 ust. 2 D. 93/13 (15) TSUE
  • Znaczenie zgody konsumenta na zmianę umowy odzwierciedlającą obowiązujące przepisy (art. 1 ust. 2 D. 93/13) (2) TSUE
  • Odzwierciedlenie w umowie oficjalnych wskaźników stopy procentowej kredytu przewidzianych w przepisach krajowych (art. 1 ust. 2 D. 93/13 (1) TSUE
• Pojęcia: nieuczciwe warunki; konsument; sprzedawca i dostawca (art. 2 D. 93/13)
  • Nieuczciwe warunki umowy (art. 2 lit. a D. 93/13) (21) TSUE
  • Właściwość Trybunału Sprawiedliwości do wydania orzeczenia prejudycjalnego dotyczącego wykładni przepisów dyrektywy 93/13 o nieuczciwych warunkach (5) TSUE
  • Zagadnienia procesowe w indywidualnych sprawach z zakresu niedozwolonych warunków umowy
    • Wyłączenie sędziego w sprawach kredytu "frankowego"
      • Wyłączenie sędziego z mocy prawa, który zawarł z bankiem będącym stroną postępowania umowę kredytu „frankowego” (1) SN
      • Wyłączenie sędziego, który zawarł z bankiem będącym stroną postępowania umowę kredytu „frankowego” (art. 49 k.p.c.) (5) SN
    • Właściwość sądu w sprawach o stwierdzenie nieważności nieuczciwych warunków umownych (5) TSUE
    • Koszty sądowe w kontekście prawa konsumenta do skutecznej ochrony (4) TSUE
    • Koszty procesu w sprawach wszczynanych na podstawie art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 (4) TSUE
    • Obowiązek sądu przywrócenia równości stron umowy oraz zniechęcenia przedsiębiorcy do wprowadzania nieuczciwych warunków w umowach oferowanych konsumentom (8) TSUE, TK
    • Ustalenie przez sąd z urzędu nieuczciwego warunku umowy; abuzywności postanowienia umowy
      • Ustalenie przez sąd z urzędu abuzywności umownego postanowienia (27) SN, TSUE, SA
      • Badanie przez sąd z urzędu nieuczciwego warunku umowy w granicach przedmiotu rozpatrywanego sporu (2) TSUE
      • Wymóg badania przez sąd z urzędu w trybie postępowania zaocznego nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (2) TSUE
      • Ocena nieuczciwych warunków umowy w postępowaniu nakazowym; ochrona konsumenta w postępowaniu nakazowym (17) SR, TSUE
      • Ocena nieuczciwego warunku umowy z urzędu przez sąd rozpoznający pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty (1) TSUE
      • Ochrona konsumenta przed nieuczciwymi warunkami umowy w postępowaniu egzekucyjnym (18) TSUE
      • Ocena nieuczciwych warunków umowy w postępowaniu upadłościowym (1) TSUE
      • Ochrona konsumenta w postępowaniu ze skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego (5) TSUE
      • Ochrona konsumenta w postępowaniu grupowym (2) SN, TSUE
      • Uprawnienie do przeprowadzenia z urzędu kontroli nieuczciwego warunku umowy przez sąd odwoławczy (2) TSUE
      • Uwzględnienie z urzędu abuzywność klauzuli w postępowaniu kasacyjnym (1) SN
    • Interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. w sprawach o uznanie postanowienia wzorca za niedozwolone (10) SA, SN, TSUE
    • Kontradyktoryjne procedowanie w zw. ze stwierdzeniem abuzywnych postanowień umowy (11) SN, TSUE
    • Znaczenie zgody konsumenta na abuzywny charakter zobowiązania; znaczenie podpisu konsumenta akceptującego wszystkie warunki umowne sporządzone uprzednio przez przedsiębiorcę (20) SO, SN, TSUE
    • Znaczenie zgody konsumenta na zmianę umowy odzwierciedlającą obowiązujące przepisy (art. 1 ust. 2 D. 93/13) (2) TSUE
    • Ciężar dowodu w sprawach związanych z nieuczciwym warunkiem umowy (3) SA, TSUE
    • Wezwanie stron przez sąd do podjęcia negocjacji w celu ustalenia sposobu obliczania stopy procentowej (1) TSUE
    • Związanie oceną prawną dokonaną przez sąd wyższej instancji, która nie jest zgodna z prawem Unii (5) TSUE
    • Udzielenie zabezpieczenia przez zawieszenie spłaty kredytu frankowego (1) TSUE
    • Zawieszenie postępowania egzekucyjnego w sprawie niedozwolonych postanowień umownych (3) TSUE
    • Wpływ powództwa zbiorowego o zaprzestanie szkodliwych praktyk w celu ochrony interesów konsumentów na sprawy indywidualne w przedmiocie nieuczciwych warunków umowy; zawieszenie postępowania (2) TSUE
    • Udział organizacji ochrony konsumentów w sprawach z zakresu ochrony konsumentów (2) TSUE
    • Współuczestnictwo konieczne byłych małżonków w sprawie przeciwko bankowi o ustalenie nieważności umowy kredytu (2) SN
    • Powództwo przeciwegzekucyjne oparte na nieuczciwym postanowieniu o klauzuli indeksacyjnej (art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c.) (1) SN
    • Powaga rzeczy osądzonej postanowienia umowy uznanej przez sąd za abuzywne (8) SN, TSUE
    • Rozszerzona prawomocność abuzywnego wzorca umowy wpisanego do rejestru(art. 23d u.o.k.k. i art. 479[45] k.p.c.) (18) SR, SA, SN, TSUE
  • Katalog nieuczciwych warunków umowy określony w załączniku dyrektywy 93/13 (art. 3 ust. 3 D. 93/13)
    • Załącznik do dyrektywy 93/13 zawierający niewyczerpujący katalog nieuczciwych warunków umowy (art. 3 ust. 3 D. 93/13) (7) TSUE
    • Nałożenie na konsumenta obowiązku wniesienia rażąco wysokiego odszkodowania (pkt 1 lit. e załącznika do dyrektywy 93/13) (2) TSUE
    • Nieuczciwe warunki dotyczące wcześniejszej wymagalności zapłaty całego długu w przypadku niewywiązywania się przez dłużnika z ciążących na nim zobowiązań (pkt 1 lit. g załącznika do dyrektywy 93/13) (6) TSUE
    • Jednostronna zmiana stawek oprocentowania bez wskazania okoliczności, od jakich zmiana ta jest uzależniona (pkt 1 lit. j załącznika do dyrektywy 93/13 i art. 76 pr.b.) (7) SN, TSUE
    • Jednostronne prawo wyłącznego prawa do interpretowania warunków umowy pkt 1 lit. m załącznika do dyrektywy 93/13 (1) TSUE
    • Wyłączenie lub ograniczenie korzystania przez konsumenta z powództw sądowych lub środków odwoławczych (pkt 1 lit. q załącznika do dyrektywy 93/13) (3) TSUE
  • Pojęcie i status konsumenta
    • Pojęcie konsumenta w rozumieniu art. 22[1] k.c. (12) SN, SA
    • Bezpośredni związek dokonanej czynności prawnej z prowadzoną działalnością gospodarczą lub zawodową (7) SO, SN, SA
    • Status konsumenta w przypadku czynności, które służą mieszanym (podwójnym) celom gospodarczym i konsumpcyjnym (4) SN, TSUE
    • Pojęcie „konsument” w świetle art. 2 lit. b dyrektywie Rady 93/13/EWG w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (11) SN, TSUE
    • Pojęcie konsumenta na gruncie rozporządzenia nr 1215/2012 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (5) TSUE, SN
    • Pojęcie konsumenta art. 2 pkt 4 dyrektywy Rady 90/314 z dnia 13 czerwca 1990 r. w sprawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek (1) SN
    • Pojęcie konsumenta w dyrektywie 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym (1) SN
    • Status konsumenta w ramach tzw. stadium przedkontraktowego (etapu zawierania umowy) (4) SN, TSUE
    • Małżonek dłużnika pozostający we wspólności majątkowej jako konsument (5) SN, TSUE
    • Status konsumenta kredytobiorcy zaciągającego kredyt w celach gospodarczych i prywatnych (6) SN, TSUE
    • Nabywca lokalu jako konsument w stosunku do dewelopera oraz banku udzielającego zabezpieczenia (1) SN
    • Wspólnota mieszkaniowa i właściciel lokalu we wspólnocie jako konsument w rozumieniu dyrektywy 93/13 (2) TSUE
    • Najemca jako konsument (2) TSUE, SN
    • Pracownik jako konsument zawierający z pracodawcą umowę inną niż umowa o pracę (1) TSUE
    • Poręczyciel i gwarant jako konsument (4) SN, TSUE
    • Członek spółdzielni mieszkaniowej jako konsument (5) SN, TK
    • Adwokat jako konsument (3) SO, SN, TSUE
    • Członek spółdzielczej kasy oszczędnościowo – kredytowej jako konsument w relacjach z kasą (1) SO
    • Status konsumenta użytkownika prywatnego konta na Facebooku w sporach z Facebookiem (jurysdykcja) (1) TSUE
    • Status konsumenta w umowie obowiązkowego ubezpieczenia OC (2) SN
    • Inwestor kapitałowy jako przedsiębiorca/konsument; obrót akcjami; opcjami walutowymi jako działalność gospodarcza (11) SN, TSUE
  • Pojęcie „przedsiębiorcy” (sprzedawcy lub dostawcy) rozumieniu art. 2 lit. c dyrektywy 93/13 (3) TSUE
  • Pojęcia "postanowienia" (warunki) i "umowa" zawierana z konsumentem (6) SN, TSUE
• Nieuczciwe warunki umowy, które nie były indywidualnie negocjowane (art. 3 D 93/13)
  • Ocena nieuczciwego charakteru warunku umownego po uprzednim ustaleniu, że wchodzi on w zakres stosowania dyrektywy 93/13 (2) TSUE
  • Ocena nieuczciwego charakteru warunku umownego według stanu z chwili zawarcia umowy (art. 3 D. 93/13) (11) SN, SR, TSUE
  • Okoliczności nieistotne z punktu widzenia oceny nieuczciwego charakteru warunku umowy (3) SN, TSUE, SA
  • Zakres zastosowania art. 3 ust. 1 dyrektywy 93/13 (1) TSUE
  • Warunki umowy, które nie zostały wynegocjowane indywidualnie z konsumentem (art. 3 ust. 1 i 2 D. 93/13) (14) SR, SO, SN, SA, TSUE
  • Katalog nieuczciwych warunków umowy określony w załączniku dyrektywy 93/13 (art. 3 ust. 3 D. 93/13)
    • Załącznik do dyrektywy 93/13 zawierający niewyczerpujący katalog nieuczciwych warunków umowy (art. 3 ust. 3 D. 93/13) (7) TSUE
    • Nałożenie na konsumenta obowiązku wniesienia rażąco wysokiego odszkodowania (pkt 1 lit. e załącznika do dyrektywy 93/13) (2) TSUE
    • Nieuczciwe warunki dotyczące wcześniejszej wymagalności zapłaty całego długu w przypadku niewywiązywania się przez dłużnika z ciążących na nim zobowiązań (pkt 1 lit. g załącznika do dyrektywy 93/13) (6) TSUE
    • Jednostronna zmiana stawek oprocentowania bez wskazania okoliczności, od jakich zmiana ta jest uzależniona (pkt 1 lit. j załącznika do dyrektywy 93/13 i art. 76 pr.b.) (7) SN, TSUE
    • Jednostronne prawo wyłącznego prawa do interpretowania warunków umowy pkt 1 lit. m załącznika do dyrektywy 93/13 (1) TSUE
    • Wyłączenie lub ograniczenie korzystania przez konsumenta z powództw sądowych lub środków odwoławczych (pkt 1 lit. q załącznika do dyrektywy 93/13) (3) TSUE
  • Ocena nieuczciwego charakteru warunku umownego przy uwzględnieniu dobrej wiary, równowagi i przejrzystości warunku umownego sformułowanego przez przedsiębiorę (16) TSUE
  • Znaczenie zgody konsumenta na abuzywny charakter zobowiązania; znaczenie podpisu konsumenta akceptującego wszystkie warunki umowne sporządzone uprzednio przez przedsiębiorcę (20) SO, SN, TSUE
  • Nieuczciwe warunki umowy zawarte z konsumentem w orzeczniczej praktyce
    • Abuzywne postanowienia w umowie pożyczki i kredytu
      • Wymóg dostarczenia kredytobiorcom prostym i zrozumiałym językiem informacji na temat ryzyka kursowego (art. 4 ust. 2 i art. 5 D. 93/13) (15) TSUE
      • Abuzywne klauzule w umowie o kredyt denominowany/indeksowany do waluty innej niż waluta polska („kredyt we frankach”)
        • Dopuszczalność umów o kredyt w walucie polskiej indeksowanych/denominowanych do waluty obcej (13) SN, SO, SA, TK
        • Pojęcie kredytu indeksowanego (4) SN
        • Umowa kredytu denominowanego (2) SN
        • Klauzula waloryzacyjna, spread walutowy, klauzula denominacyjna (8) SA, SO, SR, TSUE, SN
        • Wpływ ustawy antyspreadowej na wcześniej zawarte umowy kredytu denominowanego/indeksowanego do walut obcych (12) SR, SO, SA, SN, TSUE
        • Wymóg dostarczenia kredytobiorcom prostym i zrozumiałym językiem informacji na temat ryzyka kursowego (art. 4 ust. 2 i art. 5 D. 93/13) (15) TSUE
        • Klauzule przeliczeniowe w umowie kredytu, w której waluta obca jest walutą rozliczeniową jako postanowienie dotyczące głównych świadczeń stron tzw. kredytu frankowego(art. 385[1] § 1 k.c.) (24) SN, SA, TSUE
        • Arbitralny, niejasny, jednostronny sposób ustalenia kursu wymiany walut w tzw. kredytach frankowych (35) SA, SO, SN, TSUE
        • Niedopuszczalność dokonania na podstawie art. 65 k.c. wykładni umowy stron w celu ustalenia zgodnego celu i zamiaru stron co do sposobu ustalania kursu CHF (2) SN
        • Samodzielność warunku dotyczącego marży banku w odniesieniu do ustalania kursu franka (1) SN
        • Swoboda prowadzenia działalności gospodarczej i ustalania cen w kontekście kursu ustalonego przez bank (1) SN
        • Umowa kredytu denominowanego do franka szwajcarskiego (CHF) w wybranych tezach TSUE (17) TSUE
        • Konsekwencje abuzywności umownego postanowienia (art. 6 D. 93/13 i art. 385[1] § 2 k.c. )
          • Konsekwencje abuzywności umownego postanowienia (30) SN, SO, SA, TSUE
          • Obowiązek sądu przywrócenia równości stron umowy oraz zniechęcenia przedsiębiorcy do wprowadzania nieuczciwych warunków w umowach oferowanych konsumentom (8) TSUE, TK
          • Zasada proporcjonalności sankcji w razie przyjęcia nieuczciwego warunku umowy (3) SN, TSUE
          • Znaczenie zgody konsumenta na abuzywny charakter zobowiązania; znaczenie podpisu konsumenta akceptującego wszystkie warunki umowne sporządzone uprzednio przez przedsiębiorcę (20) SO, SN, TSUE
          • Znaczenie zgody konsumenta na zmianę umowy odzwierciedlającą obowiązujące przepisy (art. 1 ust. 2 D. 93/13) (2) TSUE
          • Stwierdzenie przez sąd nieważność całej umowy w razie uznania nieuczciwego charakteru warunku umowy (15) SN, TSUE
          • Narażenie konsumenta na szczególnie szkodliwe skutki unieważnienia umowy w całości w związku z wyeliminowaniem nieuczciwych warunków; usunięcie nieuczciwego warunku poprzez zastąpienie go przepisem prawa krajowego o charakterze dyspozytywnym (16) TSUE, SN
          • Ocena skutków dla sytuacji konsumenta wynikających z unieważnienia umowy w całości w świetle okoliczności istniejących lub możliwych do przewidzenia w chwili zaistnienia sporu (1) TSUE
          • Związanie stron umowy "w pozostałym zakresie" w razie abuzywności jej postanowienia (art. 385[1] § 2 k.c.) (18) SA, SN, TSUE
          • Niedopuszczalność uzupełnienia umowy przez sąd poprzez zmianę treści warunku uznanego za bezskuteczny wobec nieuczciwego charakteru (9) TSUE
          • Umowa odnowienia zobowiązania zawarta między przedsiębiorcą a konsumentem w kontekście nieuczciwego warunku w umowie (5) SO, TSUE
          • Eliminacja nieuczciwego charakteru postanowienia umowy na dodze ugody, zmiany umowy (4) TSUE
          • Niedopuszczalność stwierdzenia częściowej nieskuteczności nieuczciwego warunku umowy; nieuczciwość elementów warunku, ale nie całego warunku (3) TSUE
          • Skutki niedozwolonej klauzuli denominacyjnej i indeksacyjnej w umowie kredytowej (39) SA, SO, SN, TSUE
          • Nieuczciwy warunek żądania odsetek lub innego wynagrodzenia z tytułu korzystania z kapitału w razie nieważności całej umowy o kredyt (4) SN, TSUE
          • Nienależne świadczenie spełnione w wykonaniu abuzywnego postanowienia umowy (8) SN
          • Zwrot świadczeń nienależnych spełnionych w wykonaniu nieważnej umowy kredytu frankowego (5) SO, SN, TSUE
          • Teoria dwu kondykcji; teoria salda; bezpodstawne wzbogacenie po obu stronach umowy wzajemnej (11) SN, SA, SO
          • Skutek restytucyjny związany z wyłączeniem przez sąd nieuczciwego warunku umownego (1) TSUE
          • Zakres żądań restytucyjnych w razie nieważności umowy kredytu frankowego (5) SN, TSUE
          • Dopuszczalność prawa zatrzymania w razie stwierdzenia nieważności umowy kredytu (art. 496 w zw. z art. 497 k.c.) (7) SN, SA, TSUE
          • Sądowa waloryzacja świadczenia w przypadku istotnej zmiany siły nabywczej kapitału po jego wypłaceniu konsumentowi. (1) TSUE
          • Przedawnienie roszczeń w związku z abuzywnością postanowień umowy zawartej z konsumentem (14) TSUE, SN, SO
          • Wartość nominalna umowy w razie wadliwości "klauzuli denominacyjnej” (1) SN
          • Wyłączenie zastosowania art. 358 § 2 k.c. do tzw. kredytów frankowych (2) SN
          • Konsekwencje abuzywności umownego postanowienia w tezach TSUE (19) TSUE, SN
      • Ocena prostoty i zrozumiałości warunku umownego przewidującego zapłatę przez kredytobiorcę/pożyczkobiorcę prowizji za udzielenie kredytu/pożyczki (2) TSUE
      • Wymóg prostego i zrozumiałego języka wyrażającego koszty kredytu (RRSO) (5) TSUE
      • Prowizja w umowie kredytu jako należąca do głównych świadczeń stron (7) SN, TSUE
      • Prowizja w umowie pożyczki jako należąca do głównych świadczeń stron (2) SN, TSUE
      • Odzwierciedlenie w umowie oficjalnych wskaźników stopy procentowej kredytu przewidzianych w przepisach krajowych (art. 1 ust. 2 D. 93/13 (1) TSUE
      • Abuzywność pozaodsetkowych (prowizje i opłaty) kosztów kredytu lub pożyczki (19) SR, SO, SA, SN, TSUE
      • Rozkład ryzyka zmiennej stopy oprocentowania między bankiem a konsumentem (3) SN, TSUE
      • Nieuczciwy charakteru warunku umowy o kredyt ustalającego stopy odsetek zwykłych i odsetek za zwłokę (3) TSUE
      • Abuzywność warunku umownego ustalającego zmienną stopę procentową; wymóg przejrzystości warunku umownego (8) TSUE
      • Jednostronna zmiana stawek oprocentowania bez wskazania okoliczności, od jakich zmiana ta jest uzależniona (pkt 1 lit. j załącznika do dyrektywy 93/13 i art. 76 pr.b.) (7) SN, TSUE
      • Wezwanie stron przez sąd do podjęcia negocjacji w celu ustalenia sposobu obliczania stopy procentowej (1) TSUE
      • Nieuczciwe warunki dotyczące wcześniejszej wymagalności zapłaty całego długu w przypadku niewywiązywania się przez dłużnika z ciążących na nim zobowiązań (pkt 1 lit. g załącznika do dyrektywy 93/13) (6) TSUE
      • Nieuczciwe warunki umowy kredytu, określające, że płatności dokonywane w stałych ratach są zaliczane w pierwszej kolejności na poczet odsetek (1) TSUE
      • Nieuczciwy warunek żądania odsetek lub innego wynagrodzenia z tytułu korzystania z kapitału w razie nieważności całej umowy o kredyt (4) SN, TSUE
      • Abuzywność prowizji wyłączającej przepisy o odsetkach maksymalnych (1) SR
      • Abuzywność klauzuli ubezpieczenia kredytu i pożyczki; abuzywność ubezpieczenia niskiego wkładu własnego (7) SR, SO, SN, TSUE
      • Abuzywność opłaty za brak poręczenia w umowie poręczenia (1) SR
      • Abuzywne koszty windykacyjne w umowie pożyczki (3) SR
      • Kredyt konsumencki w wybranych tezach TSUE (12) TSUE
    • Nieuczciwe warunki w umowie ubezpieczenia
      • Postanowienia określające główne świadczenia stron w umowie ubezpieczenia (3) SN, TSUE
      • Wymóg prostego i zrozumiałego języka w umowie ubezpieczenia zawartej z konsumentem (2) TSUE
      • Abuzywność ograniczenia odszkodowania ubezpieczeniowego klauzulą proporcjonalności (art. 385[1] §1 k.c.) (4) SN
      • Abuzywność klauzuli ubezpieczenia kredytu i pożyczki; abuzywność ubezpieczenia niskiego wkładu własnego (7) SR, SO, SN, TSUE
      • Abuzywność opłaty likwidacyjnej pochłaniającej całość lub znaczną część środków konsumenta (10) SR, SN
      • Abuzywność postanowienia ogólnych warunków ubezpieczenia dotyczące określenia „sumy ubezpieczenia” i „odszkodowania” (1) SN
    • Obciążenie klienta kosztami wcześniejszego rozwiązania umowy (1) SR
    • Opłaty związane z monitami, wezwaniami do zapłaty, wypowiedzeniem umowy (2) SR
    • Zastrzeżenie rażąco wysokich kosztów windykacyjnych (2) SR, SA
    • Obowiązek zbadania przesłanego towaru przy kurierze (1) SA
    • Abuzywność postanowienia wprowadzającego konsumenta w błąd co do obowiązków i skutków umowy (1) SN
    • Abuzywność jednostronnego dokonywania zmiany wysokości opłat związanych ze świadczoną usługą (1) TSUE
    • Abuzywny charakter kary umownej (7) TSUE, SN
    • Abuzywność wyłączenia zwrotu opłaty w razie rezygnacji z nauki przed rozpoczęciem zajęć (1) SN
    • Abuzywność zobowiązania do uzupełnienia opłaty do pełnej wysokości w razie rezygnacji z nauki (1) SN
    • Abuzywność postanowień regulaminów konkursowych (4) SA, SO
    • Abuzywność statutu spółdzielni mieszkaniowej
      • Członek spółdzielni mieszkaniowej jako konsument (5) SN, TK
      • Legitymacja bierna spółdzielni mieszkaniowej w postępowaniu o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone (1) SN
    • Abuzywność zobowiązania do nabycia lokalu z udziałem w lokalu stanowiącym garaż (1) SN
    • Zastosowanie przepisów dyrektywy 93/13 do umowy najmu na cele mieszkalne (3) TSUE, SN
    • Abuzywne postanowienia umowy o usługę turystyczną; działania sądu z urzędu (1) SN
    • Zastosowanie dyrektywy 93/13 do umów o świadczenie usług prawnych zawartych przez adwokata z osobą fizyczną, która działa w celach niezwiązanych z jej działalnością zawodową (3) TSUE
    • Abuzywna klauzula wyboru prawa właściwego, która nie była indywidualnie negocjowana i która wprowadza konsumenta w błąd co do prawa właściwego (7) SN, TSUE, SR
    • Przelew wierzytelności w kontekście abuzywnych postanowień umowy (4) TSUE
    • Jednostronna zmiana ceny usługi przez przedsiębiorcę zaopatrzenia gazowego (1) TSUE
    • Abuzywność klauzuli jurysdykcyjnej (3) SN, TSUE
    • Niedopuszczalność opłaty administracyjnej od dochodzenia scedowanego roszczenia z tytułu opóźnienia lotu (1) SO
    • Ocena nieuczciwego charakteru klauzuli arbitrażowej w świetle dyrektywy 93/13 (1) TSUE
• Zakres i przedmiot oceny nieuczciwego charakteru warunków umowy (art. 4 D. 93/13)
  • Ocena nieuczciwego warunku umownego przy uwzględnieniu wszystkich pozostałych warunków umowy (art. 4 ust. 1 D. 93/13) (10) SN, TSUE
  • Okoliczności nieistotne z punktu widzenia oceny nieuczciwego charakteru warunku umowy (3) SN, TSUE, SA
  • Ocena wymogu przejrzystości, o którym mowa w art. 4 ust. 2 i art. 5 dyrektywy 93/13 poprzez odwołanie się do informacji dostępnych przedsiębiorcy w dniu zawarcia umowy z konsumentem (5) TSUE, SN, SR
  • Postanowienia określające główne świadczenia stron
    • Postanowienie dotyczące głównych świadczeń stron (22) SR, SO, SN, TSUE, TK
    • Wymóg przejrzystości warunku umownego do postanowienia dotyczącego głównego przedmiotu umowy (7) TSUE
    • Postanowienia określające główne świadczenia stron sformułowane w sposób jednoznaczny (4) SN, TSUE
    • Klauzule przeliczeniowe w umowie kredytu, w której waluta obca jest walutą rozliczeniową jako postanowienie dotyczące głównych świadczeń stron tzw. kredytu frankowego(art. 385[1] § 1 k.c.) (24) SN, SA, TSUE
    • Prowizja w umowie kredytu jako należąca do głównych świadczeń stron (7) SN, TSUE
    • Prowizja w umowie pożyczki jako należąca do głównych świadczeń stron (2) SN, TSUE
    • Główne świadczenia w umowie rachunku bankowego (art. 385[1] k.c.) (3) SN
    • Warunki dotyczące usług dodatkowych związanych z umową o kredyt konsumencki jako główne świadczenia stron (1) TSUE
    • Postanowienia określające główne świadczenia stron w umowie ubezpieczenia (3) SN, TSUE
  • Wymóg dostarczenia kredytobiorcom prostym i zrozumiałym językiem informacji na temat ryzyka kursowego (art. 4 ust. 2 i art. 5 D. 93/13) (15) TSUE
  • Wymóg prostego i zrozumiałego języka wyrażającego koszty kredytu (RRSO) (5) TSUE
• Wymóg prostego i zrozumiałego języka; In dubio pro konsument (art. 5 D 93/13)
  • Wymóg prostego i zrozumiałego języka; In dubio pro konsument (9) TSUE
  • Moment, w którym proste i zrozumiałe informacje powinny zostać podane do wiadomości konsumenta (3) TSUE
  • Wymóg dostarczenia kredytobiorcom prostym i zrozumiałym językiem informacji na temat ryzyka kursowego (art. 4 ust. 2 i art. 5 D. 93/13) (15) TSUE
  • Arbitralny, niejasny, jednostronny sposób ustalenia kursu wymiany walut w tzw. kredytach frankowych (35) SA, SO, SN, TSUE
  • Ocena prostoty i zrozumiałości warunku umownego przewidującego zapłatę przez kredytobiorcę/pożyczkobiorcę prowizji za udzielenie kredytu/pożyczki (2) TSUE
  • Wymóg prostego i zrozumiałego języka w umowie ubezpieczenia zawartej z konsumentem (2) TSUE
  • Wyłączenie zasady in dubio pro konsument w procedurze ustanowionej w art. 7 ust. 2 dyrektywy 93/13 (art. 5 D. 93/13) (1) TSUE
• Konsekwencje abuzywności umownego postanowienia (art. 6 D. 93/13 i art. 385[1] § 2 k.c. )
  • Konsekwencje abuzywności umownego postanowienia (30) SN, SO, SA, TSUE
  • Obowiązek sądu przywrócenia równości stron umowy oraz zniechęcenia przedsiębiorcy do wprowadzania nieuczciwych warunków w umowach oferowanych konsumentom (8) TSUE, TK
  • Zasada proporcjonalności sankcji w razie przyjęcia nieuczciwego warunku umowy (3) SN, TSUE
  • Znaczenie zgody konsumenta na abuzywny charakter zobowiązania; znaczenie podpisu konsumenta akceptującego wszystkie warunki umowne sporządzone uprzednio przez przedsiębiorcę (20) SO, SN, TSUE
  • Znaczenie zgody konsumenta na zmianę umowy odzwierciedlającą obowiązujące przepisy (art. 1 ust. 2 D. 93/13) (2) TSUE
  • Stwierdzenie przez sąd nieważność całej umowy w razie uznania nieuczciwego charakteru warunku umowy (15) SN, TSUE
  • Narażenie konsumenta na szczególnie szkodliwe skutki unieważnienia umowy w całości w związku z wyeliminowaniem nieuczciwych warunków; usunięcie nieuczciwego warunku poprzez zastąpienie go przepisem prawa krajowego o charakterze dyspozytywnym (16) TSUE, SN
  • Ocena skutków dla sytuacji konsumenta wynikających z unieważnienia umowy w całości w świetle okoliczności istniejących lub możliwych do przewidzenia w chwili zaistnienia sporu (1) TSUE
  • Związanie stron umowy "w pozostałym zakresie" w razie abuzywności jej postanowienia (art. 385[1] § 2 k.c.) (18) SA, SN, TSUE
  • Niedopuszczalność uzupełnienia umowy przez sąd poprzez zmianę treści warunku uznanego za bezskuteczny wobec nieuczciwego charakteru (9) TSUE
  • Umowa odnowienia zobowiązania zawarta między przedsiębiorcą a konsumentem w kontekście nieuczciwego warunku w umowie (5) SO, TSUE
  • Eliminacja nieuczciwego charakteru postanowienia umowy na dodze ugody, zmiany umowy (4) TSUE
  • Niedopuszczalność stwierdzenia częściowej nieskuteczności nieuczciwego warunku umowy; nieuczciwość elementów warunku, ale nie całego warunku (3) TSUE
  • Skutki niedozwolonej klauzuli denominacyjnej i indeksacyjnej w umowie kredytowej (39) SA, SO, SN, TSUE
  • Nieuczciwy warunek żądania odsetek lub innego wynagrodzenia z tytułu korzystania z kapitału w razie nieważności całej umowy o kredyt (4) SN, TSUE
  • Nienależne świadczenie spełnione w wykonaniu abuzywnego postanowienia umowy (8) SN
  • Zwrot świadczeń nienależnych spełnionych w wykonaniu nieważnej umowy kredytu frankowego (5) SO, SN, TSUE
  • Teoria dwu kondykcji; teoria salda; bezpodstawne wzbogacenie po obu stronach umowy wzajemnej (11) SN, SA, SO
  • Skutek restytucyjny związany z wyłączeniem przez sąd nieuczciwego warunku umownego (1) TSUE
  • Zakres żądań restytucyjnych w razie nieważności umowy kredytu frankowego (5) SN, TSUE
  • Dopuszczalność prawa zatrzymania w razie stwierdzenia nieważności umowy kredytu (art. 496 w zw. z art. 497 k.c.) (7) SN, SA, TSUE
  • Sądowa waloryzacja świadczenia w przypadku istotnej zmiany siły nabywczej kapitału po jego wypłaceniu konsumentowi. (1) TSUE
  • Przedawnienie roszczeń w związku z abuzywnością postanowień umowy zawartej z konsumentem (14) TSUE, SN, SO
  • Wartość nominalna umowy w razie wadliwości "klauzuli denominacyjnej” (1) SN
  • Wyłączenie zastosowania art. 358 § 2 k.c. do tzw. kredytów frankowych (2) SN
  • Konsekwencje abuzywności umownego postanowienia w tezach TSUE (19) TSUE, SN
• Zapewnienie stosownych i skutecznych środków zapobiegających stosowaniu nieuczciwych warunków w umowach z konsumentami (art. 7 D. 93/13)
  • Wymóg zapewnienia stosownych i skutecznych środków mających na celu zapobieganie stałemu stosowaniu nieuczciwych warunków w umowach zawieranych przez przedsiębiorców z konsumentami (12) TSUE
  • Powództwo o zaniechanie naruszeń wytoczone na rzecz konsumentów przez działający w interesie publicznym podmiot wskazany przez prawo krajowe (art. 7 ust. 2 D. 93/13) (2) TSUE
  • Wyłączenie zasady in dubio pro konsument w procedurze ustanowionej w art. 7 ust. 2 dyrektywy 93/13 (art. 5 D. 93/13) (1) TSUE
  • Zagadnienia procesowe w indywidualnych sprawach z zakresu niedozwolonych warunków umowy
    • Wyłączenie sędziego w sprawach kredytu "frankowego"
      • Wyłączenie sędziego z mocy prawa, który zawarł z bankiem będącym stroną postępowania umowę kredytu „frankowego” (1) SN
      • Wyłączenie sędziego, który zawarł z bankiem będącym stroną postępowania umowę kredytu „frankowego” (art. 49 k.p.c.) (5) SN
    • Właściwość sądu w sprawach o stwierdzenie nieważności nieuczciwych warunków umownych (5) TSUE
    • Koszty sądowe w kontekście prawa konsumenta do skutecznej ochrony (4) TSUE
    • Koszty procesu w sprawach wszczynanych na podstawie art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 (4) TSUE
    • Obowiązek sądu przywrócenia równości stron umowy oraz zniechęcenia przedsiębiorcy do wprowadzania nieuczciwych warunków w umowach oferowanych konsumentom (8) TSUE, TK
    • Ustalenie przez sąd z urzędu nieuczciwego warunku umowy; abuzywności postanowienia umowy
      • Ustalenie przez sąd z urzędu abuzywności umownego postanowienia (27) SN, TSUE, SA
      • Badanie przez sąd z urzędu nieuczciwego warunku umowy w granicach przedmiotu rozpatrywanego sporu (2) TSUE
      • Wymóg badania przez sąd z urzędu w trybie postępowania zaocznego nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (2) TSUE
      • Ocena nieuczciwych warunków umowy w postępowaniu nakazowym; ochrona konsumenta w postępowaniu nakazowym (17) SR, TSUE
      • Ocena nieuczciwego warunku umowy z urzędu przez sąd rozpoznający pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty (1) TSUE
      • Ochrona konsumenta przed nieuczciwymi warunkami umowy w postępowaniu egzekucyjnym (18) TSUE
      • Ocena nieuczciwych warunków umowy w postępowaniu upadłościowym (1) TSUE
      • Ochrona konsumenta w postępowaniu ze skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego (5) TSUE
      • Ochrona konsumenta w postępowaniu grupowym (2) SN, TSUE
      • Uprawnienie do przeprowadzenia z urzędu kontroli nieuczciwego warunku umowy przez sąd odwoławczy (2) TSUE
      • Uwzględnienie z urzędu abuzywność klauzuli w postępowaniu kasacyjnym (1) SN
    • Interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. w sprawach o uznanie postanowienia wzorca za niedozwolone (10) SA, SN, TSUE
    • Kontradyktoryjne procedowanie w zw. ze stwierdzeniem abuzywnych postanowień umowy (11) SN, TSUE
    • Znaczenie zgody konsumenta na abuzywny charakter zobowiązania; znaczenie podpisu konsumenta akceptującego wszystkie warunki umowne sporządzone uprzednio przez przedsiębiorcę (20) SO, SN, TSUE
    • Znaczenie zgody konsumenta na zmianę umowy odzwierciedlającą obowiązujące przepisy (art. 1 ust. 2 D. 93/13) (2) TSUE
    • Ciężar dowodu w sprawach związanych z nieuczciwym warunkiem umowy (3) SA, TSUE
    • Wezwanie stron przez sąd do podjęcia negocjacji w celu ustalenia sposobu obliczania stopy procentowej (1) TSUE
    • Związanie oceną prawną dokonaną przez sąd wyższej instancji, która nie jest zgodna z prawem Unii (5) TSUE
    • Udzielenie zabezpieczenia przez zawieszenie spłaty kredytu frankowego (1) TSUE
    • Zawieszenie postępowania egzekucyjnego w sprawie niedozwolonych postanowień umownych (3) TSUE
    • Wpływ powództwa zbiorowego o zaprzestanie szkodliwych praktyk w celu ochrony interesów konsumentów na sprawy indywidualne w przedmiocie nieuczciwych warunków umowy; zawieszenie postępowania (2) TSUE
    • Udział organizacji ochrony konsumentów w sprawach z zakresu ochrony konsumentów (2) TSUE
    • Współuczestnictwo konieczne byłych małżonków w sprawie przeciwko bankowi o ustalenie nieważności umowy kredytu (2) SN
    • Powództwo przeciwegzekucyjne oparte na nieuczciwym postanowieniu o klauzuli indeksacyjnej (art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c.) (1) SN
    • Powaga rzeczy osądzonej postanowienia umowy uznanej przez sąd za abuzywne (8) SN, TSUE
    • Rozszerzona prawomocność abuzywnego wzorca umowy wpisanego do rejestru(art. 23d u.o.k.k. i art. 479[45] k.p.c.) (18) SR, SA, SN, TSUE
• Wyższy poziomu ochrony konsumenta w przepisach prawa krajowego (art. 8 D. 93/13)
  • Wyższy poziomu ochrony konsumenta w przepisach prawa krajowego (5) TSUE
  • Wymóg poinformowania stron przez sąd o możliwości oceny warunku umowy według wyższych krajowych standardów ochrony niż przewidziane w dyrektywie 93/13 (2) TSUE
  • Krajowy rejestru klauzul niedozwolonych (2) TSUE
  • Rozszerzona prawomocność abuzywnego wzorca umowy wpisanego do rejestru(art. 23d u.o.k.k. i art. 479[45] k.p.c.) (18) SR, SA, SN, TSUE
• Zastosowanie dyrektywy 93/13 do umów, które zostały zawarte przed dniem ich akcesji (art. 10 ust. 1 D. 93/13) (3) SN, TSUE, SO