Wyższy poziomu ochrony konsumenta w przepisach prawa krajowego

Zgodnie z motywem dwunastym dyrektywy 93/13 dokonuje ona jedynie częściowej i minimalnej harmonizacji przepisów krajowych dotyczących nieuczciwych warunków umownych, pozostawiając państwom członkowskim możliwość – przy poszanowaniu traktatu FUE – zapewnienia konsumentowi wyższego poziomu ochrony w drodze przepisów krajowych bardziej rygorystycznych niż przepisy tej dyrektywy. Zgodnie z art. 8 wspomnianej dyrektywy w celu zapewnienia wyższego poziomu ochrony konsumenta państwa członkowskie mogą przyjąć lub utrzymać bardziej rygorystyczne przepisy prawne zgodne z tym traktatem w dziedzinie objętej przedmiotową dyrektywą (wyrok z dnia 21 grudnia 2021 r., Trapeza Peiraios, C-243/20).

Zgodnie z art. 8 dyrektywy 93/13 państwa członkowskie co do zasady dysponują swobodą w kwestii rozszerzenia ochrony przewidzianej w art. 3 ust. 1 tej dyrektywy (zob. podobnie wyrok z dnia 19 września 2019 r., Lovasné Tóth, C-34/18, EU:C:2019:764, pkt 47), o ile dane uregulowanie krajowe zapewnia konsumentom wyższy poziom ochrony i nie narusza postanowień traktatów (zob. podobnie wyrok z dnia 2 kwietnia 2020 r., Condominio di Milano, via Meda, C-329/19).

Zgodnie z art. 8 tej dyrektywy uregulowanie to może zapewnić konsumentom wyższy poziom ochrony niż poziom ochrony ustanowiony w dyrektywie, czego zweryfikowanie należy jednak do sądu krajowego, również z uwzględnieniem orzecznictwa krajowego w tej dziedzinie.

W świetle powyższego, art. 3 ust. 1 i art. 8 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które w sytuacji gdy warunek umowny powoduje znaczącą nierównowagę wynikających z umowy praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta, pozwala stwierdzić nieuczciwy charakter tego warunku bez przeprowadzania w takim przypadku badania wymogu „dobrej wiary” w rozumieniu wspomnianego art. 3 ust. 1.

Wyrok TSUE z dnia 13 października 2022 r., C-405/21

Standard: 82424 (pełna treść orzeczenia)

Artykuł 1 ust. 2 dyrektywy 93/13 nie narusza przewidzianej w motywie dwunastym i w art. 8 tej dyrektywy możliwości przysługującej państwom członkowskim, aby w poszanowaniu postanowień traktatu FUE zapewnić konsumentowi wyższy poziom ochrony za pomocą krajowych przepisów prawnych bardziej rygorystycznych niż przepisy owej dyrektywy.

Warunki umowne, o których mowa w art. 1 ust. 2 dyrektywy 93/13, nie są objęte dziedziną regulowaną w tej dyrektywie. W konsekwencji art. 8 tejże dyrektywy nie ma zastosowania do owego art. 1 ust. 2. Państwa członkowskie mogą jednak stosować przepisy tej dyrektywy do sytuacji, które nie wchodzą w zakres jej stosowania, pod warunkiem że jest to zgodne z celami przyświecającymi tej dyrektywie i z traktatami (zob. podobnie wyrok z dnia 2 kwietnia 2020 r., Condominio di Milano, via Meda, C‑329/19

Art. 1 ust. 2 dyrektywy 93/13, odczytywany w świetle jej motywu trzynastego, wyłącza z zakresu stosowania tejże dyrektywy niektóre warunki umów zawartych z konsumentami, w szczególności te, które odzwierciedlają obowiązujące przepisy ustawowe lub wykonawcze.

Zgodnie z motywem dwunastym dyrektywy 93/13 dokonuje ona jedynie częściowej i minimalnej harmonizacji ustawodawstw krajowych dotyczących nieuczciwych warunków umownych, pozostawiając państwom członkowskim, w poszanowaniu postanowień traktatu FUE, możliwość zapewnienia konsumentom wyższego poziomu ochrony poprzez wprowadzenie przepisów prawa krajowego bardziej rygorystycznych niż przepisy tej dyrektywy.

Zgodnie z art. 8 przedmiotowej dyrektywy w celu zapewnienia wyższego stopnia ochrony konsumenta państwa członkowskie mogą przyjąć lub utrzymać bardziej rygorystyczne przepisy prawne zgodne z tym traktatem w dziedzinie regulowanej tą dyrektywą (zob. podobnie wyroki: z dnia 2 kwietnia 2020 r., Condominio di Milano, via Meda, C‑329/19; z dnia 3 września 2020 r., Profi Credit Polska, C‑84/19, C‑222/19 i C‑252/19).

Z brzmienia art. 8 dyrektywy 93/13 wynika, że możliwość, jaką państwa członkowskie dysponują na podstawie tego przepisu, aby zwiększyć poziom ochrony konsumentów, znajduje zastosowanie „w dziedzinie objętej [regulowanej] [tą] dyrektywą”, obejmującej warunki umowne, które mogą być nieuczciwe i które występują w umowach zawartych między przedsiębiorcą a konsumentem.

W wyroku z dnia 3 czerwca 2010 r., Caja de Ahorros y Monte de Piedad de Madrid, C-484/08, dotyczącym związku między możliwością przewidzianą w art. 8a wyjątkiem od mechanizmu kontroli treści warunków umownych, ustanowionym w art. 4 ust. 2 dyrektywy 93/13, Trybunał, stwierdziwszy, że warunki umowne, o których mowa w tym art. 4 ust. 2, są objęte dziedziną regulowaną w dyrektywie 93/13 oraz że w konsekwencji art. 8 tej dyrektywy stosuje się również do owego art. 4 ust. 2, orzekł, iż te dwa przepisy nie stoją na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu zezwalającemu na kontrolę sądową nieuczciwego charakteru takich warunków, które to uregulowanie zapewnia konsumentowi wyższy poziom ochrony niż ten ustanowiony w przedmiotowej dyrektywie.

Wyrok TSUE z dnia 21 grudnia 2021 r., C-243/20

Standard: 82142 (pełna treść orzeczenia)