Wymóg prostego i zrozumiałego języka; In dubio pro konsument

Artykuł 4 ust. 2 i art. 5 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich w świetle motywu dwudziestego tej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że: konsument powinien mieć zawsze możliwość zapoznania się przed zawarciem umowy ze wszystkimi warunkami tej umowy.

Wymóg przejrzystości warunków umownych należy interpretować rozszerzająco i że nie można go ograniczyć jedynie do zrozumiałości tych warunków pod względem formalnym i gramatycznym. Wymóg ten oznacza, że właściwie poinformowany oraz dostatecznie uważny i rozsądny przeciętny konsument jest w stanie zrozumieć konkretne działanie takiego warunku i oszacować w ten sposób w oparciu o jednoznaczne i zrozumiałe kryteria potencjalnie istotne konsekwencje ekonomiczne tego warunku dla swoich zobowiązań.

Dla konsumenta zasadnicze znaczenie dla przestrzegania wymogu przejrzystości warunków umownych mają informacje przekazane przed zawarciem umowy o warunkach zobowiązania. interpretowany w ten sposób przez Trybunał wymóg przejrzystości warunków umownych pociąga za sobą obowiązek dostarczenia konsumentowi, przed zawarciem umowy, wszystkich informacji niezbędnych do tego, aby konsumentowi umożliwić zrozumienie konsekwencji ekonomicznych tych warunków i podjęcie z pełną świadomością decyzji o związaniu się umową, wymóg ten zakłada z konieczności, że konsument może zapoznać się ze wszystkimi warunkami umowy przed jej zawarciem.

Okoliczność, czy warunki te dotyczą głównego przedmiotu tej umowy, jest w tym względzie bez znaczenia. W rzeczywistości bowiem, aby konsument mógł zgodnie z celem realizowanym przez wspomniany wymóg przejrzystości podjąć świadomą decyzję, czy chce być związany warunkami sformułowanymi uprzednio przez przedsiębiorcę, musi on przed podjęciem takiej decyzji mieć możliwość zapoznania się z całą wspomnianą umową, ponieważ wszystkie jej warunki będą określać w szczególności prawa i obowiązki ciążące na konsumencie z tytułu tej umowy. Trybunał wyjaśnił już ponadto, że ów wymóg przejrzystości ma zastosowanie również wtedy, gdy warunek dotyczy głównego przedmiotu umowy (zob. podobnie wyrok z dnia 3 marca 2020 r., Gómez del Moral Guasch, C-125/18).

Taki wymóg uprzedniego zapoznania się ze wszystkimi warunkami umowy został ponadto wyraźnie podkreślony w motywie dwudziestym dyrektywy 93/13, zgodnie z którym nie dość, że umowy powinny być sporządzane prostym i zrozumiałym językiem, to także konsument powinien mieć faktycznie możliwość zapoznania się ze wszystkimi warunkami umowy. Prawodawca Unii Europejskiej podkreślił znaczenie uprzedniego zapoznania się ze wszystkimi warunkami umowy w celu umożliwienia konsumentowi podjęcia świadomej decyzji, czy zamierza on być związany tymi warunkami.

Wyrok TSUE z dnia 20 kwietnia 2023 r., C-263/22

Standard: 82272 (pełna treść orzeczenia)

Zgodnie z art. 5 zdanie pierwsze tej dyrektywy warunki umów konsumenckich zawartych w formie pisemnej muszą zawsze być sporządzone prostym i zrozumiałym językiem. Trybunał wyjaśnił już, że ów wymóg ma taki sam zakres jak wymóg przewidziany w art. 4 ust. 2 wspomnianej dyrektywy, który uzależnia przewidziany w tym ostatnim przepisie wyjątek od mechanizmu kontroli przez sąd krajowy nieuczciwego charakteru tych warunków, w szczególności warunków dotyczących głównego przedmiotu umowy, od tego, by warunki te zostały sformułowane w sposób jasny i zrozumiały (zob. podobnie wyroki: z dnia 30 kwietnia 2014 r., Kásler i Káslerné Rábai, C-26/13; z dnia 3 marca 2020 r., Gómez del Moral Guasch, C-125/18).

Wymóg przejrzystości warunków umownych należy interpretować rozszerzająco i że nie można go ograniczyć jedynie do zrozumiałości tych warunków pod względem formalnym i gramatycznym. Wymóg ten oznacza, że właściwie poinformowany oraz dostatecznie uważny i rozsądny przeciętny konsument jest w stanie zrozumieć konkretne działanie takiego warunku i oszacować w ten sposób w oparciu o jednoznaczne i zrozumiałe kryteria potencjalnie istotne konsekwencje ekonomiczne tego warunku dla swoich zobowiązań (zob. podobnie wyroki: z dnia 10 czerwca 2021 r., BNP Paribas Personal Finance, C‑609/19; a także z dnia 10 czerwca 2021 r., BNP Paribas Personal Finance, od C-776/19 do C-782/19

Wyrok TSUE z dnia 20 kwietnia 2023 r., C-263/22

Standard: 82827 (pełna treść orzeczenia)