Uprawnienie do przeprowadzenia z urzędu kontroli nieuczciwego warunku umowy przez sąd odwoławczy

Art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie stosowaniu krajowych zasad postępowania sądowego, zgodnie z którymi sąd krajowy rozpatrujący apelację od wyroku ograniczającego w czasie zwrot kwot nienależnie zapłaconych przez konsumenta na podstawie warunku uznanego za nieuczciwy nie może podnieść z urzędu zarzutu dotyczącego naruszenia tego przepisu i nakazać całkowitego zwrotu wspomnianych kwot, jeżeli niezakwestionowania przez danego konsumenta tego ograniczenia w czasie nie można przypisać całkowitej bierności tego konsumenta.

Zgodnie z zasadą równoważności, jeżeli na mocy prawa krajowego sąd krajowy w postępowaniu odwoławczym ma możliwość lub obowiązek dokonania z urzędu oceny zgodności z prawem aktu prawnego w świetle krajowych norm porządku publicznego, musi on również mieć możliwość lub obowiązek – nawet jeśli kwestia zgodności z prawem tego aktu w świetle tych norm nie została podniesiona w pierwszej instancji – dokonania z urzędu oceny zgodności z prawem takiego aktu w świetle owego przepisu dyrektywy 93/13. Tak więc w takiej sytuacji, jeżeli elementy akt sprawy, którymi dysponuje sąd krajowy w postępowaniu odwoławczym, budzą podejrzenie co do potencjalnie nieuczciwego charakteru danego warunku umownego, sąd ów jest zobowiązany dokonać z urzędu oceny zgodności z prawem tego warunku w świetle kryteriów ustalonych w tej dyrektywie (zob. podobnie wyrok z dnia 30 maja 2013 r., Jőrös, C-397/11).

W braku skutecznej kontroli potencjalnie nieuczciwego charakteru warunków danej umowy nie można zagwarantować poszanowania praw przyznanych przez dyrektywę 93/13 (wyrok z dnia 4 czerwca 2020 r., Kancelaria Medius, C‑495/19

Wyrok TSUE z dnia 17 maja 2022 r., C-869/19

Standard: 82944 (pełna treść orzeczenia)

Dyrektywę Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że o ile sąd krajowy rozpoznający w postępowaniu odwoławczym spór dotyczący ważności warunków znajdujących się w umowie zawartej pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem na podstawie formularza wcześniej przygotowanego przez owego przedsiębiorcę ma prawo zgodnie z krajowymi przepisami proceduralnymi do oceny wszystkich podstaw nieważności wynikających w sposób oczywisty z dowodów przedstawionych w pierwszej instancji i, w odpowiednim przypadku, na podstawie ustalonych okoliczności do zmiany kwalifikacji podniesionej podstawy prawnej w celu ustalenia nieważności tych warunków, to powinien on oceniać z urzędu lub poprzez zmianę kwalifikacji podstawy prawnej pozwu nieuczciwy charakter rzeczonych warunków w świetle kryteriów owej dyrektywy.

Wyrok TSUE z dnia 30 maja 2013 r., C-397/11

Standard: 82945 (pełna treść orzeczenia)