Ocena nieuczciwego warunku umowy z urzędu przez sąd rozpoznający pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty

Artykuł 7 ust. 2 lit. d) i e) rozporządzenia (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiającego postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty oraz art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, interpretowane zgodnie z wykładnią dokonaną przez Trybunał i w świetle art. 38 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, należy interpretować w ten sposób, że umożliwiają one „sądowi” w rozumieniu tego rozporządzenia, rozpatrującemu pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty, na wezwanie wierzyciela do przedstawienia dodatkowych informacji dotyczących warunków umownych powoływanych na poparcie spornego roszczenia, w celu przeprowadzenia z urzędu kontroli ewentualnego nieuczciwego charakteru tych postanowień umowy, a w konsekwencji, iż stoją one na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu uznającemu za niedopuszczalne dodatkowe dokumenty przedstawione w tym celu.

Zgodnie z art. 8 rozporządzenia (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiającego postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (Dz.U. 2006, L 399, s. 1) sąd rozpoznający sprawę powinien zbadać tak szybko jak to jest możliwe w oparciu o przedłożony formularz A, czy spełnione są wymogi określone w art. 7 rozporządzenia nr 1896/2006 oraz czy pozew wydaje się być uzasadniony. W takim przypadku wydaje on europejski nakaz zapłaty zgodnie z art. 12 wspomnianego rozporządzenia. Jeżeli przesłanki z art. 7 nie są spełnione, sąd umożliwia powodowi uzupełnienie lub poprawienie pozwu przy użyciu formularza B, zawartego w załączniku II.

W drugiej kolejności należy ustalić, czy w ramach takiego postępowania w sprawie europejskiego nakazu zapłaty sąd rozpatrujący rzeczony pozew o wydanie nakazu zapłaty podlega wymogom przewidzianym w art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 interpretowane zgodnie z wykładnią dokonaną przez Trybunał i w świetle art. 38 karty.

W tym względzie należy przypomnieć po pierwsze, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału system ochrony ustanowiony na mocy dyrektywy 93/13 opiera się na założeniu, że konsument znajduje się w gorszym położeniu niż przedsiębiorca, zarówno pod względem możliwości negocjacyjnych, jak i ze względu na stopień poinformowania, i w związku z tym godzi on się na warunki sformułowane uprzednio przez przedsiębiorcę, nie mając wpływu na ich treść (wyrok z dnia 27 lutego 2014 r., Pohotovosť, C-470/12). Ponadto art. 38 karty stanowi, że zapewnia się wysoki poziom ochrony konsumentów w politykach Unii. Nakaz ten dotyczy wdrożenia dyrektywy 93/13 (wyrok z dnia 27 lutego 2014 r., Pohotovosť, C-470/12).

Po drugie, zgodnie z art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 państwa członkowskie stanowią, że na mocy prawa krajowego nieuczciwe warunki w umowach zawieranych przez przedsiębiorców z konsumentami nie będą wiążące dla konsumenta.

Po trzecie, z uwagi na charakter i znaczenie interesu publicznego, jakim jest ochrona konsumentów, dyrektywa 93/13 zobowiązuje państwa członkowskie, co wynika z jej art. 7 ust. 1 w związku z jej motywem dwudziestym czwartym, do zapewnienia stosownych i skutecznych środków mających na celu zapobieganie stałemu stosowaniu nieuczciwych warunków w umowach zawieranych przez sprzedawców i dostawców z konsumentami (wyrok z dnia 13 września 2018 r., Profi Credit Polska, C-176/17).

W istocie zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału sąd krajowy zobowiązany jest do zbadania z urzędu, czy dane warunki umowne wchodzące w zakres stosowania dyrektywy 93/13 mają nieuczciwy charakter, i by dokonawszy takiego badania, zniwelował brak równowagi między konsumentem a przedsiębiorcą, pod warunkiem, że sąd ten posiada niezbędne do tego informacje na temat stanu prawnego i faktycznego (wyroki: z dnia 4 czerwca 2009 r., Pannon GSM, C-243/08 oraz z dnia 13 września 2018 r., Profi Credit Polska, C-176/17

Wyrok TSUE z dnia 19 grudnia 2019 r., C-453/18

Standard: 82902 (pełna treść orzeczenia)