Art. 17. Odpowiedzialność za zaginięcie towaru, uszkodzenie towaru oraz opóźnienie dostawy

Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR)

1. Przewoźnik odpowiada za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru lub za jego uszkodzenie, które nastąpiło w czasie między przyjęciem towaru a jego wydaniem, jak również za opóźnienie dostawy.

2. Przewoźnik jest zwolniony od tej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie spowodowane zostało winą osoby uprawnionej, jej zleceniem nie wynikającym z winy przewoźnika, wadą własną towaru lub okolicznościami, których przewoźnik nie mógł uniknąć i których następstwom nie mógł zapobiec.

3. Przewoźnik nie może powoływać się dla zwolnienia się od odpowiedzialności ani na wady pojazdu, którym się posługuje dla wykonania przewozu, ani na winę osoby lub pracowników osoby, u której pojazd wynajął.

4. Uwzględniając postanowienia artykułu 18, ustępy 2 do 5, przewoźnik jest zwolniony od swej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie lub uszkodzenie towaru powstało ze szczególnego niebezpieczeństwa wynikającego z jednej lub kilku następujących przyczyn:

a) użycie pojazdów otwartych i nie przykrytych opończą, jeżeli to użycie było wyraźnie uzgodnione i zaznaczone w liście przewozowym;

b) brak lub wadliwe opakowanie, jeżeli towary, ze względu na swe naturalne właściwości, w razie braku lub wadliwego opakowania, narażone są na zaginięcie lub uszkodzenie;

c) manipulowanie, ładowanie, rozmieszczenie lub wyładowanie towaru przez nadawcę lub przez odbiorcę albo przez osoby działające na rachunek nadawcy lub odbiorcy;

d) naturalne właściwości niektórych towarów, mogące powodować całkowite lub częściowe ich zaginięcie albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, samoistne wewnętrzne zepsucie, wyschnięcie, wyciek, normalny ubytek lub działanie robactwa i gryzoni;

e) niedostateczność lub wadliwość cech lub numerów na sztukach przesyłki;

f) przewóz żywych zwierząt.

5. Jeżeli na mocy niniejszego artykułu przewoźnik nie odpowiada za niektóre czynniki, które spowodowały szkodę, jego odpowiedzialność jest zaangażowana tylko w tym zakresie, w jakim czynniki, za które ponosi on odpowiedzialność na mocy niniejszego artykułu, przyczyniły się do powstania szkody.

Komentarze orzeczniczeKomentarz redakcyjnyAnalizy

SP (AI)opracował Jacek Ignaczewski przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI): Kwalifikacja szkody na tle Konwencji CMR i kodeksu cywilnego

(na podstawie wyroku SN z dnia 14 grudnia 2023 r., II CSKP 1955/22)

1. Wprowadzenie – pojęcie szkody w CMR i jego znaczenie

Pojęcie szkody w prawie przewozowym – a zwłaszcza na gruncie Konwencji CMR – ma znaczenie kluczowe dla ustalenia:

  • podstawy odpowiedzialności przewoźnika (art. 17 ust. 1 CMR),

  • zakresu tej odpowiedzialności (art. 23 CMR),

  • ewentualnego odstąpienia od ograniczeń (art. 29 CMR).

W przeciwieństwie do kodeksu cywilnego, który wyraźnie odróżnia szkodę rzeczywistą i utracone korzyści (art. 361 § 2 k.c.), CMR posługuje się pojęciem szkody bardziej wąsko, ograniczając zakres kompensacji do:

  • wartości utraconego lub uszkodzonego towaru (art. 23 ust. 1–3),

  • wyjątkowo – kosztów transportu, cła i innych wydatków związanych z przewozem (art. 23 ust. 4),

  • jedynie w razie rażącego niedbalstwa – szkody pełnej, w tym utraconych korzyści (na zasadach prawa krajowego).

2. Stanowisko SN w wyroku II CSKP 1955/22 – jaka szkoda?

W omawianym wyroku Sąd Najwyższy przesądził, że:

„Nie można mówić o utracie ładunku w sensie art. 17 CMR, skoro towar został fizycznie wydany odbiorcy – mimo to powódka poniosła szkodę w majątku, polegającą na braku zapłaty za towar oraz niemożności jego sprzedaży innemu nabywcy.”

Kwalifikacja szkody przyjęta przez SN:

  • szkoda nie była fizycznym zaginięciem towaru,

  • nie nastąpiło też uszkodzenie,

  • powódka utraciła ekwiwalent ekonomiczny towaru – wartość sprzedażną, którą mogłaby uzyskać, gdyby towar nie został wydany bez zapłaty,

  • szkoda obejmowała również utracone korzyści (loss of profit).

SN podkreślił, że:

  • szkoda ta nie mieściła się w ramach art. 17 CMR, a tym samym art. 23 nie mógł być stosowany automatycznie,

  • pełny zakres kompensacji mógł być oceniany na gruncie art. 361 § 1 k.c., ponieważ art. 29 CMR umożliwiał uchylenie limitów konwencyjnych z uwagi na rażące niedbalstwo przewoźnika.

3. Struktura kwalifikacji szkody – zestawienie CMR i k.c.

Kategoria szkody Konwencja CMR Kodeks cywilny (subsydiarnie)
Fizyczne zaginięcie lub uszkodzenie

Dostęp do pełnej treści jest płatny. Przejdź do premium

Reklama
Standardy Baner
Standardy Baner
Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając z serwisu akceptujesz politykę prywatności i cookies.