Odpowiedzialność przewoźnika za szkodę w transporcie międzynarodowym w razie cesji roszczeń nadawcy na rzecz ubezpieczyciela (art. 3 i art. 17 CMR)

(AI) Przewoźnik odpowiada względem nabywcy roszczeń nadawcy (cesjonariusza) za szkodę powstałą na skutek utraty towaru w czasie międzynarodowego przewozu, mimo posłużenia się podwykonawcami, zgodnie z art. 3 i art. 17 Konwencji CMR, jeżeli nadawca dokonał ważnej cesji wierzytelności wynikających z umowy przewozu.

(AI) Cesjonariusz, który nabył wierzytelność z tytułu umowy przewozu od nadawcy towaru, jest legitymowany do dochodzenia roszczeń od przewoźnika niezależnie od relacji ubezpieczeniowych i regresów wynikających z innych stosunków obligacyjnych.

(AI) Ubezpieczyciel spedytora, który wypłacił odszkodowanie na rzecz ubezpieczyciela nadawcy towaru, może skutecznie dochodzić regresu od przewoźnika, jeżeli doszło do skutecznej cesji roszczenia wynikającego z umowy przewozu zawartej między spedytorem a przewoźnikiem.

Odpowiedzialność przewoźnika w ramach Konwencji CMR ma charakter domniemanej winy i obejmuje również działania i zaniechania osób trzecich, którymi posłużył się przewoźnik przy wykonywaniu transportu (art. 3 CMR).

Powód (ubezpieczyciel) skutecznie nabył wierzytelność przysługującą nadawcy towaru z tytułu nienależytego wykonania umowy przewozu. Cesja objęła konkretne roszczenie dotyczące utraconego ładunku, zidentyfikowane co do podstawy faktycznej i podmiotów. Skutkiem przelewu była sukcesja syngularna wierzyciela, co pozwalało powodowi działać w miejsce nadawcy, niezależnie od regresów ubezpieczeniowych i przepisów o odpowiedzialności spedytora. Sąd podkreślił, że cesjonariusz nabywa wierzytelność w zakresie i w kształcie, w jakim przysługiwała cedentowi, a umowa cesji nie wymaga szczególnej formy ani określenia dokładnej kwoty, by była skuteczna.

Skuteczna cesja wierzytelności przez nadawcę przesyłki na ubezpieczyciela (po wypłacie odszkodowania) uprawnia cesjonariusza do dochodzenia pełnej wartości utraconego towaru. Pozwany nie wykazał żadnych przesłanek zwalniających go z odpowiedzialności. Ocena wartości szkody została dokonana w oparciu o wiarygodną opinię biegłego, a roszczenie odszkodowawcze nie zostało zawyżone. Sąd odrzucił zarzut ograniczenia wysokości odpowiedzialności na podstawie Ogólnych Polskich Warunków Spedycyjnych 2010, wskazując, że cesja dotyczyła roszczeń z umowy przewozu, a nie spedycji.

Sąd Apelacyjny zaakceptował konstrukcję regresu w układzie trójstronnym: ubezpieczyciel nadawcy towaru (ubezpieczyciel cargo) wystąpił z roszczeniem regresowym wobec spedytora, którego z kolei ubezpieczała powódka. Po zapłacie odszkodowania powódka uzyskała cesję wierzytelności od spedytora wobec przewoźnika (pozwanego). Sąd podkreślił, że przelew ten dotyczył konkretnego stosunku – umowy przewozu – i był wystarczająco zindywidualizowany, by skutecznie przenieść uprawnienie do dochodzenia roszczenia. Tym samym powódka mogła wystąpić z roszczeniem jako nabywca praw wynikających z odpowiedzialności kontraktowej przewoźnika, niezależnie od wcześniejszego roszczenia regresowego między ubezpieczycielami.

Wyrok SA w Białymstoku z dnia 25 września 2020 r., I AGa 112/19

Standard: 89038 (pełna treść orzeczenia)