Art. 556. Odpowiedzialność sprzedawcy za wady rzeczy

1. Wprowadzenie

Postępowania sądowe w sprawach o roszczenia z rękojmi często rozstrzygają się nie tyle na tle samej wykładni przepisów materialnych, ile na gruncie ciężaru dowodu oraz zakresu domniemań, jakie chronią kupującego. W szczególności dotyczy to momentu powstania wady, związku przyczynowego oraz zawiadomienia sprzedawcy o ujawnieniu nieprawidłowości. Celem niniejszego opracowania jest analiza, kto i w jakim zakresie musi wykazać przesłanki odpowiedzialności z rękojmi, w jakim zakresie działa domniemanie istnienia wady w chwili wydania rzeczy oraz jakie znaczenie mają terminy i forma zawiadomienia.

2. Ciężar dowodu w postępowaniu o rękojmię

Zasadą ogólną prawa cywilnego procesowego jest, że ciężar dowodu spoczywa na tym, kto z danego faktu wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c., art. 232 k.p.c.). Oznacza to, że kupujący dochodzący roszczeń z tytułu rękojmi musi wykazać:

• istnienie umowy sprzedaży,

• istnienie wady rzeczy,

• że wada była obecna w chwili wydania rzeczy (lub jej przyczyną był stan istniejący w tym momencie),

• dochowanie terminów i warunków zgłoszenia roszczenia.

Sprzedawca może bronić się, wykazując brak wady lub jej późniejsze powstanie, wygaśnięcie roszczeń, skuteczne wyłączenie rękojmi albo nadużycie prawa przez kupującego.

3. Domniemanie istnienia wady w chwili wydania rzeczy

Na gruncie kodeksu cywilnego brak jest ogólnego domniemania prawnego, że wada ujawniona po wydaniu rzeczy istniała już wcześniej. Jednakże:

• orzecznictwo dopuszcza tzw. domniemanie faktyczne (art. 231 k.p.c.), które może być stosowane przez sąd w oparciu o doświadczenie życiowe,

• w przypadku ujawnienia się wady w krótkim czasie po sprzedaży (np. kilka tygodni), sądy często uznają, że wada istniała już w chwili wydania – chyba że sprzedawca wykaże inaczej,

• istotne znaczenie ma charakter wady (ukryta/funkcjonalna/strukturalna) oraz specyfika towaru (np. elektronika, pojazdy, oprogramowanie).

W przypadku obrotu konsumenckiego, art. 43b ust. 2 u.p.k. wprowadza domniemanie ustawowe, że niezgodność towaru z umową ujawniona w ciągu roku od wydania istniała już w chwili jego dostarczenia – co jest istotnym

Dostęp do pełnej treści jest płatny. Przejdź do premium