Art. 98. Reprezentacja dziecka przez rodziców; przedstawicielstwo ustawowe

Kodeks rodzinny i opiekuńczy

§ 1. Rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka.

§ 2. Jednakże żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka:

1) przy czynnościach prawnych między dziećmi pozostającymi pod ich władzą rodzicielską;

2) przy czynnościach prawnych między dzieckiem a jednym z rodziców lub jego małżonkiem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka albo że dotyczy należnych dziecku od drugiego z rodziców środków utrzymania i wychowania.

§ 3. Przepisy paragrafu poprzedzającego stosuje się odpowiednio w postępowaniu przed sądem lub innym organem państwowym.

Komentarze orzeczniczeKomentarze autorskieAnalizy

Helena Ciepładr Helena Ciepła, Sędzia Sądu Najwyższego w st. spoczynku, wykładowca Uczelni Łazarskiego, autorka i współautorka wielu cenionych komentarzy do przepisów kodeksu cywilnego, kodeksu rodzinnego i hipoteki: Sankcje wadliwej reprezentacji dziecka

Wadliwa reprezentacja dziecka zachodzi wówczas, gdy rodzice występują w imieniu dziecka, nie mając umocowania ustawowego, gdy nie przysługuje im władza rodzicielska albo gdy przekraczając przysługujące im umocowanie, np. dokonują czynności, co do których umocowanie rodziców jest wyłączone, bądź ich władza rodzicielska jest ograniczona na podstawie art. 58 § 1 lub art. 107 czy art. 109 . 

Jeżeli rodzice występują w imieniu dziecka bez umocowania ustawowego lub z jego przekroczeniem, to dokonana przez nich czynność prawna jest nieważna (art. 95 § 2 k.c.). Nieważna też byłaby czynność dokonana przez rodziców w imieniu dziecka świadomie na jego szkodę, jeżeli kontrahent tej czynności o tym wiedział lub przynajmniej stosownie do okoliczności powinien wiedzieć, a więc ewentualna jego nieświadomość musiałaby być wynikiem niedbalstwa. Sankcji tej jednak nie można by przyjąć, gdyby świadomość krzywdy dziecka występowała tylko po stronie rodziców (B. Dobrzański, w: Kodeks... , s. 668). 

Rozporządzenie przez rodziców rzeczą dziecka jak własną będzie skuteczne tylko wtedy, gdy nabywca był w dobrej wierze - przy rozporządzeniu rzeczą ruchomą (art. 169 § 1 k.c.), bądź gdy chroni go rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych - przy rozporządzeniu nieruchomością (art. 5 ust. o ks.w. i hip.). 

Dokonana przez dziecko jednostronna czynność prawna bez wymaganej zgody rodziców w takim zakresie, w jakim nie może ono działać samodzielnie, jest nieważna. Natomiast umowa zawarta w takich okolicznościach stanowi negotium claudicans   i może stać się skuteczna w razie potwierdzenia jej przez rodziców lub przez samo dziecko po uzyskaniu przez nie pełnej zdolności do czynności prawnych (art. 18 i 63 k.c.) - por. J. Ignatowicz, w: Kodeks... , s. 489. 

W uchwale całej Izby Cywilnej z dnia 24 czerwca 1961 r., 1 CO 16/61 Sąd Najwyższy wyjaśnił, że: 

„a. Czynność prawna dotycząca majątku małoletniego, dokonana przez przedstawiciela ustawowego bez uprzedniego zezwolenia władzy opiekuńczej (sądu opiekuńczego)

Dostęp do pełnej treści jest płatny. Przejdź do premium

Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając z serwisu akceptujesz politykę prywatności i cookies.