Art. 98. Reprezentacja dziecka przez rodziców; przedstawicielstwo ustawowe

Kodeks rodzinny i opiekuńczy

§ 1. Rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka.

§ 2. Jednakże żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka:

1) przy czynnościach prawnych między dziećmi pozostającymi pod ich władzą rodzicielską;

2) przy czynnościach prawnych między dzieckiem a jednym z rodziców lub jego małżonkiem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka albo że dotyczy należnych dziecku od drugiego z rodziców środków utrzymania i wychowania.

§ 3. Przepisy paragrafu poprzedzającego stosuje się odpowiednio w postępowaniu przed sądem lub innym organem państwowym.

Komentarze orzeczniczeKomentarze autorskieAnalizy

Helena Ciepładr Helena Ciepła, Sędzia Sądu Najwyższego w st. spoczynku, wykładowca Uczelni Łazarskiego, autorka i współautorka wielu cenionych komentarzy do przepisów kodeksu cywilnego, kodeksu rodzinnego i hipoteki: Wyłączenie ustawowego przedstawicielstwa rodziców

Art. 98 § 2 wymienia wypadki, w których żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka. Przepis ten ma zastosowanie bez względu na to, czy władzę rodzicielską sprawują oboje rodzice, czy też jedno z nich. Redakcja przepisu, w przeciwieństwie do art. 22 prawa rodzinnego z 1946 r., który operował pojęciem „sprzeczności interesów”, wskazuje, że w wymienionych wypadkach rodzice nie mogą reprezentować dziecka, chociażby nawet żadna sprzeczność interesów nie występowała. 

Wyłączenie wymienione w pkt 1 § 2 ma charakter bezwzględny, natomiast od wyłączenia zawartego w pkt 2 § 2 ustawa przewiduje dwa wyjątki, a mianowicie gdy: 

a) czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka, 

b) czynność prawna dotyczy należnych dziecku od drugiego z rodziców środków utrzymania i wychowania. 

W powyższych wypadkach dochodzi do pozytywnych dla dziecka skutków dokonanych czynności. Pierwszy wyjątek obejmuje jedynie czynności nieodpłatne, tj. darowiznę nieobciążliwą (art. 888 k.c.), drugi - umowy o należne dziecku alimenty (art. 133 § 1 k.r.o.). 

Określone w § 2 art. 98 zasady mają z mocy § 3 odpowiednie zastosowanie w postępowaniu przed sądem lub innym organem państwowym. Uregulowanie to wywołało wątpliwości, które wyjaśniła uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1952 r., C 487/52, stwierdzająca, że jedno z rodziców nie może reprezentować dzieci w takim postępowaniu, jeżeli toczy się ono między dziećmi albo między jednym z dzieci a drugim z rodziców, między pasierbem a ojczymem lub macochą. Z mocy przewidzianego w § 2 pkt 2 wyjątku od tych ograniczeń jedno z rodziców może w imieniu dziecka wytoczyć powództwo o alimenty przeciwko drugiemu z rodziców. 

Za prawidłową, mimo braku uregulowania, należy uznać praktykę sądów przyjmującą dopuszczalność wytoczenia przez matkę, w imieniu dziecka, powództwa o ustalenie ojcostwa. Skoro bowiem może ona, z mocy wymienionego wyjątku, wytoczyć powództwo o alimenty, to chcąc uprawnienie to zrealizować w

Dostęp do pełnej treści jest płatny. Przejdź do premium

Reklama
Standardy Baner
Standardy Baner
Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając z serwisu akceptujesz politykę prywatności i cookies.