Art. 45814. Zakres zastosowania
Kodeks postępowania cywilnego
§ 1. Przepisy niniejszego działu stosuje się w sprawach o roszczenia konsumenta przeciwko przedsiębiorcy oraz o roszczenia przedsiębiorcy przeciwko konsumentowi, o ile konsument ten jest stroną postępowania.
§ 2. W sprawach rozpoznawanych według przepisów niniejszego działu przepisy o innych postępowaniach odrębnych stosuje się w zakresie, w którym nie są sprzeczne z przepisami niniejszego działu.
§ 3. Przepisy niniejszego działu stosuje się, choćby przedsiębiorca będący stroną postępowania zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej.
§ 4. W sprawach rozpoznawanych według przepisów niniejszego działu konsument może wytoczyć powództwo również przed sąd właściwy dla miejsca swojego zamieszkania. Nie dotyczy to spraw, w których właściwość sądu jest wyłączna.
- Wyłączenie sędziego w sprawach kredytu "frankowego"
- Właściwość sądu w sprawach o stwierdzenie nieważności nieuczciwych warunków umownych
- Koszty sądowe w kontekście prawa konsumenta do skutecznej ochrony
- Koszty procesu w sprawach wszczynanych na podstawie art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13
- Obowiązek sądu przywrócenia równości stron umowy oraz zniechęcenia przedsiębiorcy do wprowadzania nieuczciwych warunków w umowach oferowanych konsumentom
- Ustalenie przez sąd z urzędu nieuczciwego warunku umowy; abuzywności postanowienia umowy
- Interes prawny w sprawach o uznanie warunku umowy za niedozwolony; interes prawny w domaganiu się ustalenia nieważności umowy
- Kontradyktoryjne procedowanie w zw. ze stwierdzeniem abuzywnych postanowień umowy
- Znaczenie zgody konsumenta na abuzywny charakter zobowiązania; znaczenie podpisu konsumenta akceptującego wszystkie warunki umowne sporządzone uprzednio przez przedsiębiorcę
- Znaczenie zgody konsumenta na zmianę umowy odzwierciedlającą obowiązujące przepisy (art. 1 ust. 2 D. 93/13)
- Ciężar dowodu w sprawach związanych z nieuczciwym warunkiem umowy
- Wezwanie stron przez sąd do podjęcia negocjacji w celu ustalenia sposobu obliczania stopy procentowej
- Związanie sądu żądaniem głównym ustalenia nieważności umowy kredytu i żądaniem ewentualnym ustalenia nieważności lub bezskuteczności części postanowień umowy kredytu
- Związanie oceną prawną dokonaną przez sąd wyższej instancji, która nie jest zgodna z prawem Unii
- Udzielenie zabezpieczenia przez zawieszenie spłaty kredytu frankowego
- Zawieszenie postępowania egzekucyjnego w sprawie niedozwolonych postanowień umownych
- Wpływ powództwa zbiorowego o zaprzestanie szkodliwych praktyk w celu ochrony interesów konsumentów na sprawy indywidualne w przedmiocie nieuczciwych warunków umowy; zawieszenie postępowania
- Udział organizacji ochrony konsumentów w sprawach z zakresu ochrony konsumentów
- Współuczestnictwo konieczne byłych małżonków w sprawie przeciwko bankowi o ustalenie nieważności umowy kredytu
- Powództwo przeciwegzekucyjne oparte na nieuczciwym postanowieniu o klauzuli indeksacyjnej (art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c.)
- Powaga rzeczy osądzonej postanowienia umowy uznanej przez sąd za abuzywne
- Rozszerzona prawomocność abuzywnego wzorca umowy wpisanego do rejestru(art. 23d u.o.k.k. i art. 479[45] k.p.c.)
Komentarz redakcyjny
opracowano przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI)
1. Część ogólna
Art. 458[14] k.p.c. określa zakres zastosowania nowo wprowadzonego postępowania odrębnego w sprawach z udziałem konsumentów. Przepis ten reguluje sytuacje, w których stosuje się przepisy działu IIb (art. 458[14] – 458[16] k.p.c.) oraz zawiera normy dotyczące stosowania przepisów kolizyjnych i właściwości miejscowej sądu. Podstawowym celem regulacji jest zapewnienie funkcjonalnej ochrony konsumenta w relacjach procesowych z przedsiębiorcą, w tym poprzez zwiększenie dostępności do sądu.
Warto jednak podkreślić, że dział IIb, mimo użycia sformułowań sugerujących istnienie kompleksowego postępowania odrębnego („sprawy rozpoznawane według przepisów niniejszego działu”), nie tworzy spójnego reżimu proceduralnego. W rzeczywistości zawiera on jedynie trzy przepisy, z których każdy wprowadza pojedynczą instytucję procesową: art. 458[14] – regulację zakresu zastosowania, art. 458[15] – szczególne zasady koncentracji materiału procesowego, oraz art. 458[16] – reguły dotyczące kosztów procesu. Nie zawarto w nim pełnego trybu postępowania, jak ma to miejsce np. w dziale IIa (postępowanie gospodarcze). Mimo posługiwania się językiem postępowania odrębnego, w istocie chodzi o rozproszone i szczątkowe rozwiązania proceduralne.
To fikcyjne ujęcie „postępowania” może prowadzić do nieporozumień interpretacyjnych, zwłaszcza w zestawieniu z działami zawierającymi spójny reżim procesowy. W konsekwencji komentowany przepis należy rozumieć jako przepis kwalifikujący sprawy, w których stosuje się określone instytucje szczególne (np. przemienną właściwość miejscową, modyfikację prekluzji dowodowej), a nie jako przepis wskazujący na stosowanie zamkniętego i samodzielnego trybu postępowania.
1. Zakres zastosowania przepisu
Zgodnie z § 1, przepisy działu IIb stosuje się w sprawach:
-
z powództwa konsumenta przeciwko przedsiębiorcy;
-
z powództwa przedsiębiorcy przeciwko konsumentowi, — o ile konsument jest stroną postępowania.
W rozumieniu art. 22[1] k.c., konsumentem jest osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej z przedsiębiorcą, która nie jest bezpośrednio związana z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Przedsiębiorcą zaś jest podmiot prowadzący działalność gospodarczą (art. 43[1] k.c.). Dla zastosowania omawianych przepisów konieczne jest istnienie stosunku prawnego łączącego te strony, którego podstawą