Art. 197. Zgwałcenie

Kodeks karny

§ 1. Kto doprowadza inną osobę do obcowania płciowego przemocą, groźbą bezprawną, podstępem lub w inny sposób mimo braku jej zgody,

podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15.

§ 1a. Tej samej karze podlega, kto doprowadza inną osobę do obcowania płciowego wykorzystując brak możliwości rozpoznania przez nią znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem.

§ 2. Jeżeli sprawca, w sposób określony w § 1 lub 1a doprowadza inną osobę do poddania się innej czynności seksualnej albo wykonania takiej czynności,

podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 3. Jeżeli sprawca dopuszcza się zgwałcenia:

1) wspólnie z inną osobą,

2) (uchylony z dniem 1 pażdziernika 2023r - Dz.U. 2023 r., poz. 2600)

3) wobec wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry,

4) posługując się bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym albo działając w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu,

5) wobec kobiety ciężarnej,

6) utrwalając obraz lub dźwięk z przebiegu czynu,

podlega karze pozbawienia wolności od lat 3 do 20.

§ 4. Jeżeli sprawca dopuszcza się zgwałcenia wobec małoletniego poniżej lat 15 lub sprawca czynu określonego w § 1–3 działa ze szczególnym okrucieństwem lub następstwem tego czynu jest ciężki uszczerbek na zdrowiu,

podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

§ 5. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1–4 jest śmierć człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 8 albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

Poprzednie wersje

§ 1. w brzmieniu do 12 lutego 2025 r.  Kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od lat od lat 2 do 15.

§ 2 w brzmieniu do 12 lutego 2025 r.. Jeżeli sprawca, w sposób określony w § 1, doprowadza inną osobę do poddania się innej czynności seksualnej albo wykonania takiej czynności, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 4. w brzmieniu do 30 września 2023 r. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1–3 działa ze szczególnym okrucieństwem, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5.

Komentarze orzeczniczeAnalizy

Szymon TarapataDr hab.Szymon Tarapata, Katedra Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego: Podstęp jako jedna z form przestępstwa zgwałcenia – zagadnienia wybrane.

Streszczenie redakcyjne

"Gdy sprawca celowo doprowadza inną pełnoletnią i poczytalną osobę do stanu nietrzeźwości bądź odurzenia, po czym wykorzystuje ją seksualnie, to tego rodzaju czyny mogą być kwalifikowane jako podstępne zgwałcenie, jeżeli zamiar napastowania seksualnego osoby pokrzywdzonej zostanie powzięty z góry, czyli istniał już w momencie podjęcia czynności zmierzających do wywołania u podmiotu pokrzywdzonego stanu niepoczytalności lub bezradności. Jeżeli decyzję o zaangażowaniu seksualnym ofiary napastnik podejmie później (tj. po doprowadzeniu do stanu odurzenia), jego zachowanie de lege lata wyczerpie co najwyżej znamiona typu z art. 198 k.k."

Artykuł Szymona Tarapaty "Podstęp jako jedna z form przestępstwa zgwałcenia - zagadnienia wybrane" opublikowany w czasopiśmie "Prawo w działaniu - Sprawy karne" (numer 1 z 2022 roku) porusza temat wykorzystania podstępu w przypadkach przestępstw zgwałcenia. Autor przedstawia różne formy podstępu, jakie mogą być stosowane przez sprawców przestępstwa, w tym np. oszustwa, fałszywe obietnice czy wykorzystywanie sytuacji bezbronności ofiary. Wskazuje także na znaczenie oceny takich sytuacji przez organy ścigania oraz wymiar sprawiedliwości.

W zakresie przykładowych sytuacji i kontekstów, w których dochodzi do przestępstw z wykorzystaniem podstępu, Autor rozróżnia poniższe sytuacje:

  • wykorzystanie woli ofiary: Sprawca może wykorzystać niską samoocenę ofiary, jej zaufanie i skłonność do podążania za jego wolą. W takiej sytuacji ofiara może poddać się sprawcy i zgodzić się na czynności seksualne, której w normalnych okolicznościach by nie zaakceptowała.
  • oszustwo: Sprawca może stosować oszustwa, aby przekonać ofiarę do czynności seksualnych, na przykład podszywać się pod osobę, którą ofiara zna i ufa, lub obiecywać jej korzyści materialne lub inne korzyści w zamian za zgody na aktywność seksualną.
  • fałszywe obietnice: Sprawca może składać fałszywe obietnice, aby przekonać ofiarę do czynności seksualnych, na przykład obiecywać jej, że po akcie seksualnym zostanie z nią w związku lub że nie będzie już nękał jej w przyszłości.
  • użycie siły: Sprawca może użyć siły lub groźby przemocy, aby zmusić

Dostęp do pełnej treści jest płatny. Przejdź do premium

Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając z serwisu akceptujesz politykę prywatności i cookies.