Art. 252. Przetrzymywanie zakładnika

Kodeks karny

§ 1. Kto bierze lub przetrzymuje zakładnika w celu zmuszenia organu państwowego lub samorządowego, instytucji, organizacji, osoby fizycznej lub prawnej albo grupy osób do określonego zachowania się,

podlega karze pozbawienia wolności od lat 3 do 20.

§ 2. Jeżeli czyn określony w § 1 łączył się ze szczególnym udręczeniem zakładnika, sprawca

podlega karze pozbawienia wolności od lat 5 do 25.

§ 3. Kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w § 1,

podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 4. Nie podlega karze za przestępstwo określone w § 1, kto odstąpił od zamiaru wymuszenia i zwolnił zakładnika.

§ 5. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary wobec sprawcy czynu określonego w § 2, który odstąpił od zamiaru wymuszenia i zwolnił zakładnika, a stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary, jeżeli odstąpienie od zamiaru wymuszenia i zwolnienie zakładnika nastąpiło dobrowolnie.

Komentarze orzeczniczeAnalizy

Jacek Giezek, Konrad Lipiński: Trójstronność przestępstwa wzięcia zakładnika.

Jacek GiezekProf. dr hab. Jacek Giezek, Katedra Prawa Karnego Materialnego, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, Uniwersytet Wrocławski, Konrad Lipińskidr Konrad Lipiński, Katedra Prawa Karnego Materialnego, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, Uniwersytet Wrocławski, Polska: Trójstronność przestępstwa wzięcia zakładnika.

O niemożności kumulowania roli zakładnika oraz podmiotu szantażowanego

RAWO W DZIAŁANIU SPRAWY KARNE 49/2022, s. 9-17

Streszczenie redakcyjne

Przestępstwo z art. 252 § 1 k.k. ma charakter trójstronny, co wykluczająca możliwość kumulowania roli zakładnika oraz podmiotu poddawanego określonej presji.

Dla realizacji znamion przestępstwa wzięcia zakładnika niezbędne jest zaangażowanie trzech podmiotów: sprawcy (zmuszającego), zakładnika (wobec którego sprawca jednak nie kieruje żądań) oraz podmiotu zmuszanego.

W przypadku relacji dwustronnej – a więc powstającej wówczas, gdy sprawca pozbawia inną osobę wolności w celu zmuszenia jej do określonego działania, zaniechania lub znoszenia – odpowiedzialność karna nie wchodzi w rachubę.

Zdaniem Autorów art. 252 § 1 k.k. wyklucza tożsamość zakładnika oraz osoby, względem której sprawca kieruje swe żądania. Wynika to z:

- z językowego znaczenia słowa „zakładnik”, którym to podmiotem jest jedynie „człowiek zatrzymany przez terrorystę, porywacza itp., mający gwarantować wykonanie postawionych przez napastników żądań”

- uwzględnienia w procesie wykładni typu czynu zabronionego z art. 252 § 1 k.k. znamienia dobra prawem chronionego, którym jest – obok wolności zakładnika (schodzącej jednak w tym przypadku na dalszy plan) – porządek publiczny, stanowiący ze względu na istotę przestępstwa element zasadniczy, przesądzający o decyzji ustawodawcy, by umieścić je w rozdziale XXXII, a nie XXIII k.k.,

- koniecznej do uwzględnienia w ramach wykładni systemowej definicji pojęcia „brania zakładnika” wynikającej z art. 1 ust. 1 Międzynarodowej Konwencji przeciwko braniu zakładników.

Zdaniem Autorów zachowanie skierowane przeciwko podmiotowi, który jest jednocześnie zmuszany i pozbawiany wolności, winno być jednak kwalifikowane co do zasady z art. 191 k.k., ewentualnie – jeśliby pozbawienie wolności przekraczało ramy tego, co wynika z samej istoty zmuszania – również z art. 189 k.k. Jeśliby natomiast cel zmuszania implikował realizację znamion innego typu czynu zabronionego – a zatem, przykładowo, jeśliby stosowanie przemocy polegające na pozbawieniu wolności stanowić miało zmuszenie do rozporządzenia mieniem – w kwalifikacji prawnej czynu powinien się pojawić

Dostęp do pełnej treści jest płatny. Przejdź do premium

Reklama