Art. 190a. Uporczywe nękanie (stalking); podszywanie się pod inną osobę (kradzież tożsamości)

Kodeks karny

§ 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby dla niej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek, inne jej dane osobowe lub inne dane, za pomocą których jest ona publicznie identyfikowana, przez co wyrządza jej szkodę majątkową lub osobistą.

§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15.

§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Poprzednie wersje

Art. 190a w brzmieniu do 30 września 2023 r.

§ 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek, inne jej dane osobowe lub inne dane, za pomocą których jest ona publicznie identyfikowana, w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej.

§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Komentarze orzeczniczeAnalizy

Olga Sitarz: Karnoprawna ocena nękania dłużników przez windykatorów.

Ocena postulatu kryminalizacji nękania dłużników przez windykatorów

Streszczenie opracowano przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI)

Miejsce publikacji - Palestra 04/2025

Teza:

Obowiązujące przepisy umożliwiają – w przypadku stwierdzenia nękania przez windykatorów – pociągnięcie ich do odpowiedzialności karnej. Odpowiedzialność taką może ponieść także osoba organizująca im pracę. 

Niedopuszczalna jest odpowiedzialność windykatora za jednokrotne naruszenie „komfortu” i spokoju dłużnika (bez zamiaru kontynuacji w postaci nękania) przed zgłoszeniem przez dłużnika sprzeciwu.

Autor analizuje propozycje legislacyjne dotyczące penalizacji nękania dłużników przez windykatorów, odnosząc się krytycznie do postulatu Rzecznika Praw Obywatelskich o wprowadzenie typu kwalifikowanego stalkingu (art. 190a § 3 k.k.) popełnianego w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności. Tezą publikacji jest twierdzenie, że obowiązujące przepisy prawa karnego – w szczególności art. 190a § 1 k.k. – już obecnie umożliwiają skuteczną ochronę przed nękaniem przez windykatorów, a postulowane zmiany są niezasadne.

Uzasadniając stanowisko, autor wskazuje na rozbudowane mechanizmy prawne (karnoprawne, cywilnoprawne i administracyjnoprawne), które łącznie tworzą spójny i wystarczający system ochrony dłużników. Dowodzi, że wieloosobowe działania windykatorów mogą wypełniać znamiona przestępstwa w ramach współsprawstwa lub sprawstwa kierowniczego (art. 18 § 1 k.k.), nawet jeśli żaden z nich nie zrealizuje wszystkich znamion czynu samodzielnie. Wskazuje również na potrzebę uwzględniania konstrukcji usiłowania.

Wnioski de lege ferenda: W miejsce postulowanej penalizacji stalkingu windykacyjnego należałoby raczej uchwalić kompleksową ustawę regulującą działalność windykatorów, w której instrumenty administracyjne (np. cofnięcie licencji) stanowiłyby podstawowe narzędzie ochrony dłużnika, a represja karna zachowałaby charakter środka subsydiarnego.

Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając z serwisu akceptujesz politykę prywatności i cookies.