Art. 11a. Eksmisja; zakaz zbliżania się do mieszkania

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej

1. Jeżeli osoba stosująca przemoc domową wspólnie zajmująca mieszkanie swoim zachowaniem polegającym na stosowaniu przemocy domowej czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie, osoba doznająca tej przemocy może żądać, aby sąd, właściwy według przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 1805, z późn. zm.) o postępowaniu nieprocesowym, zobowiązał ją do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazał zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia.

2. Przepis ust. 1 stosuje się również w przypadku, gdy:

1) osoba doznająca przemocy domowej opuściła wspólnie zajmowane mieszkanie z powodu stosowania wobec niej
przemocy w tym mieszkaniu;
2) osoba stosująca przemoc domową opuściła wspólnie zajmowane mieszkanie;
3) osoba stosująca przemoc domową okresowo lub nieregularnie przebywa w mieszkaniu wspólnie z osobą doznającą przemocy domowej

3. Osoba pełnoletnia, która pozostała w mieszkaniu, o którym mowa w ust. 1, przez czas niezamieszkiwania w nim osoby stosującej przemoc domową, w związku z wydaniem wobec niej:

1) nakazu lub zakazu, o których mowa w art. 15aa ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2020 r. poz. 360 i 956),

2) nakazu lub zakazu, o których mowa w art. 18a ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 431 i 956),

3) postanowienia sądu o zobowiązaniu osoby stosującej przemoc domową do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazaniu zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, w tym również o udzieleniu zabezpieczenia

– jest obowiązana do ponoszenia opłat za dostawy do tego mieszkania energii, gazu, wody oraz odbiór ścieków, odpadów i nieczystości ciekłych oraz czynsz lub koszty bieżącego zarządzania nieruchomością, chyba że względem niej osoba stosująca przemoc domową jest obowiązana do świadczeń alimentacyjnych.

4. Przepisy ust. 1–3 stosuje się do każdego lokalu służącego zaspokajaniu bieżących potrzeb mieszkaniowych.

5. Do wykonania obowiązku orzeczonego na podstawie ust. 1 stosuje się odpowiednio przepisy o egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu służącego zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika.

6. Jeżeli osoba stosująca przemoc, po wydaniu przez sąd postanowienia uwzględniającego wniosek o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub o wydanie zakazu zbliżania się do wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, chce zabrać ze wspólnie zajmowanego mieszkania i z jego bezpośredniego otoczenia rzeczy lub zwierzęta domowe, a osoba dotknięta tą przemocą wyraża na to zgodę, może się to odbyć wyłącznie w obecności policjanta lub żołnierza Żandarmerii Wojskowej. Zabranie rzeczy i zwierząt domowych może odbyć się nie więcej niż dwa razy.

7. W celu zabrania rzeczy i zwierząt domowych, o których mowa w ust. 6, osoba stosująca przemoc w rodzinie występuje pisemnie do kierownika jednostki organizacyjnej Policji lub komendanta jednostki organizacyjnej Żandarmerii Wojskowej, właściwego ze względu na miejsce położenia wspólnie zajmowanego mieszkania, o wyznaczenie nie później niż w terminie 48 godzin policjanta lub żołnierza Żandarmerii Wojskowej do uczestniczenia w czynności, o której mowa w ust. 6.

8. Czynność, o której mowa w ust. 6, przeprowadza się po wcześniejszym uzgodnieniu terminu z osobą dotkniętą przemocą w rodzinie. Osoba dotknięta przemocą w rodzinie ma prawo brać udział w tej czynności lub upoważnić do udziału w niej inną osobę. W przypadku sprzeciwu osoby dotkniętej przemocą w rodzinie wskazane przedmioty lub zwierzęta domowe pozostawia się we wspólnie zajmowanym mieszkaniu lub w jego bezpośrednim otoczeniu.

Komentarze orzeczniczeKomentarz redakcyjny

Komentarz redakcyjny

opracowano przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI)

1. Charakter prawny środka oraz kontekst systemowy

1.1 Środek ochrony cywilnoprawnej wobec przemocy domowej

Zobowiązanie osoby stosującej przemoc domową do opuszczenia mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia oraz ewentualne zakazanie zbliżania się do tego miejsca stanowi w polskim systemie prawnym instrument ochrony o charakterze cywilnoprawnym, który realizowany jest w ramach postępowania nieprocesowego. Środek ten nie ma na celu penalizacji sprawcy przemocy, lecz jego odseparowanie od osoby zagrożonej, w celu zapewnienia jej bezpieczeństwa i możliwości korzystania z lokalu bez dalszej wiktymizacji.

Regulacja ta nie jest powiązana z koniecznością stwierdzenia przestępstwa, ani z toczącym się postępowaniem karnym. Może być stosowana równolegle z działaniami prokuratury lub Policji, niezależnie od stopnia zaawansowania postępowania karnego, co zwiększa jej użyteczność zwłaszcza w przypadkach, gdy pokrzywdzona osoba z różnych powodów nie zgłasza przestępstwa lub nie chce ścigania sprawcy. Komentowany przepis zapewnia możliwość odseparowania sprawcy również wówczas, gdy środki karnoprocesowe nie znajdują zastosowania – z uwagi na niewszczęcie postępowania, brak podstaw do jego prowadzenia, czy też z uwagi na charakter przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego. Zasadnicza różnica w stosunku do środków zapobiegawczych (jak np. tymczasowe aresztowanie, dozór policji z zakazem kontaktu lub zbliżania się) polega na braku potrzeby wykazania wysokiego stopnia prawdopodobieństwa popełnienia przestępstwa, a nawet braku obowiązku wykazywania, że jakiekolwiek przestępstwo miało miejsce.

W przeciwieństwie do przepisów Kodeksu postępowania karnego, art. 11a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej opiera się na kryterium uciążliwości wspólnego zamieszkiwania, a nie na ocenie zagrożenia dobra chronionego przez normy karne. Z punktu widzenia systemowego regulacja ta tworzy autonomiczny, cywilny reżim ochronny, który może działać subsydiarnie lub równolegle wobec instrumentów procesowo-karnych.

Wprowadzenie art. 11a do ustawy miało na celu wypełnienie luki w ochronie prawnej osób doznających przemocy, które z różnych przyczyn nie chcą lub nie mogą skorzystać z instrumentów karnych.

Dostęp do pełnej treści jest płatny. Przejdź do premium

Reklama
Standardy Baner
Standardy Baner
Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając z serwisu akceptujesz politykę prywatności i cookies.