Sprawność postępowania w trybie art. 11u.p.p.d.

Doręczenie odpisu wniosku z załącznikami pełnomocnikowi na terminie rozprawy i danie mu kilku minut na zapoznanie się z treścią tych pism nie spełnia wymogu umożliwienia stronie prawa do obrony. Sąd I instancji winien był odroczyć w takiej sytuacji rozprawę wyznaczając nowy jej termin – choćby w odstępie kilkudniowym by równość stron przed Sądem została zapewniona.

Ze względu na wymogi szybkości postępowania – Sąd może odstąpić też od tradycyjnych metod doręczania pism sądowych. Zgodnie z przepisem art. 560[6] § 1 – 5 k.p.c. jeżeli jest to niezbędne dla zapewnienia szybkości postępowania, sąd może dokonywać doręczeń przez Policję lub Żandarmerię Wojskową; doręczeń, o których mowa w § 1, Policja lub Żandarmeria Wojskowa dokonuje nie później niż w terminie 7 dni od dnia otrzymania zlecenia, za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty, na formularzu określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 131 § 2; jeżeli adresata nie zastano przy próbie doręczenia, Policja lub Żandarmeria Wojskowa ustala, czy adresat zamieszkuje pod wskazanym adresem. Z dokonanych ustaleń Policja lub Żandarmeria Wojskowa sporządza notatkę, którą przekazuje sądowi zlecającemu doręczenie; jeżeli próba doręczenia okaże się bezskuteczna, a zgodnie z ustaleniami Policji lub Żandarmerii Wojskowej adresat zamieszkuje pod wskazanym adresem, w oddawczej skrzynce pocztowej adresata umieszcza się zawiadomienie o podjętej próbie doręczenia wraz z informacją o możliwości odbioru pisma lub odpisu postanowienia sądu w budynku sądu zlecającego doręczenie, do którego Policja lub Żandarmeria Wojskowa je zwraca. Do zawiadomienia Policja lub Żandarmeria Wojskowa dołącza pouczenie, że pismo lub odpis postanowienia należy odebrać z sądu w terminie 7 dni od dnia umieszczenia zawiadomienia. Jeżeli pod wskazanym adresem zastano dorosłego domownika niebędącego osobą dotkniętą przemocą w rodzinie, o możliwości odbioru poucza się dodatkowo tego domownika. W przypadku bezskutecznego upływu terminu do odbioru pisma lub odpisu postanowienia doręczenie uważa się za dokonane w ostatnim dniu tego terminu; jeżeli próba doręczenia okaże się bezskuteczna, a zgodnie z ustaleniami Policji lub Żandarmerii Wojskowej adresat nie zamieszkuje pod wskazanym adresem, Policja lub Żandarmeria Wojskowa zwraca pisma lub odpisy postanowień sądowi, informując go o dokonanych ustaleniach. To samo dotyczy przypadku, gdy Policji lub Żandarmerii Wojskowej mimo podjęcia wymaganych czynności nie udało się ustalić, czy adresat zamieszkuje pod wskazanym adresem.

Przytoczone wyżej rozwiązania ustawowe mają z jednej strony pomóc Sądowi w realizacji przesłanki szybkości postępowania, z drugiej zaś zapewnić ochronę usprawiedliwionych praw tak osoby poddanej przemocy w rodzinie jak i osoby wskazanej jako sprawca tej przemocy. Mają on ułatwić Sądowi m.in. doręczenie uczestnikowi postępowania wszelkich pism wnioskodawcy jak i pism sądowych. Ich celem jednak jest doprowadzenie do skutecznego doręczenia pism, a uznania ich za doręczone (przy zastosowaniu fikcji doręczenia) jedynie w wypadkach skrajnych – ściśle w ustawie wskazanych.

W tej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której Policja jako organ doręczający nie wykonała nałożonych na nią ustawowych obowiązków. Przewodniczący zarządził doręczenie wniosku jak i samego wezwania na rozprawę uczestnikowi poprzez organy Policji. Policja otrzymała z Sądu przesyłkę skierowaną do uczestnika. Przesyłkę tę przejął konkretny funkcjonariusz. Funkcjonariusz ten miał osobisty kontakt z uczestnikiem postępowania – nie zachodziła więc żadna z okoliczności pozwalających na zastosowanie „fikcji” doręczenia. Funkcjonariusz ten powiadomił uczestnika o terminie rozprawy. Nie doręczył natomiast uczestnikowi przesyłki sądowej – bo – co wynika z jego zeznań – nie wiedział co z tą przesyłką ma zrobić, a nie będąc jej adresatem, nie czuł się upoważniony do otwarcia przesyłki.

Nie doszło więc w tej sytuacji do doręczenia uczestnikowi postępowania odpisu wniosku i załączników z przyczyn w żaden sposób nie obciążających uczestnika. Naruszone zostały więc zostały wskazane wyżej przepisy prawa formalnego a naruszenie to spowodowało znaczne ograniczenie prawa uczestnika do obrony w istotnej tego prawa części.

Postanowienie SO w Łodzi z dnia 16 sierpnia 2022 r., III Ca 1301/22

Standard: 89097 (pełna treść orzeczenia)