Przemoc domowa w rozumieniu art. 2 pkt 2 u.p.p.r.

Ustawodawca w sposób bardzo szeroki zdefiniował pojęcie przemocy domowej (art. 2 ust 1 pkt 1 uppd), wskazując, że nie tylko częste ale nawet jednorazowe zachowanie sprawcy będzie uznane za przemoc domową jeśli dodatkowo wypełni następujące przesłanki:

- cechować się będzie umyślnością;

- wykorzystywać będzie przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną;

- naruszać będzie prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej.

Mając na względzie, że ustawodawca wyraźnie rozróżnił pojęcie „umyślnego działania lub zaniechania” od zawartego w art. 9 § 1 kk pojęcia „winy umyślnej”, uznać należy że w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej będzie ono miały zakres szerszy i niewątpliwie dotyczyć będzie sytuacji gdy sprawca chce dane zachowanie przedsięwziąć albo co najmniej ma możliwość rozpoznania znaczenia swojego zachowania i przewidzenia jego konsekwencji a zatem będzie to każde zachowanie - działanie lub zaniechanie dokonane przez osobę pełnoletnią będącą w pełni władz umysłowych.

Z kolei wykorzystywanie przewagi dotyczyć będzie każdej z sytuacji gdy sprawca albo posiada większą siłę, masę bądź umiejętności walki od osoby doznającej przemocy domowej (przewaga fizyczna) lub jest osobą bardziej asertywną, zdecydowaną, wulgarną, o mocniejszym potencjale psychicznym czy wyrachowaniu (przewaga psychiczna) lub posiadać będzie bezpośredni dostęp do większych środków pieniężnych niż osoba doznająca przemocy domowej i przez wydzielane tych środków, blokowanie dostępu do nich lub wymuszanie zachowań w zamian za dostęp do środków wykorzystywać będzie swoja pozycję dla uzyskania własnych celów (przewaga ekonomiczna).

Natomiast naruszanie praw lub dóbr osobistych osoby doznającej przemocy domowej dotyczyć będzie całego katalogu praw człowieka zdefiniowanych w prawie międzynarodowym oraz krajowym oraz dóbr osobistych wymienionych w treści art. 23 kc, w tym godności, zdrowia, wolności, czci, swobody sumienia, wizerunku, tajemnicy korespondencji, twórczości naukowej i artystycznej.

Ustawodawca wskazał jednocześnie przykładowo efekt postępowania sprawcy przemocy domowej, do którego prowadzi zdefiniowane wyżej zachowanie, w tym narażenie na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia, naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę, ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej, istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Postanowienie SR w Szamotułach z dnia 29 sierpnia 2024 r., I Ns 495/24

Standard: 89185 (pełna treść orzeczenia)

Przemoc stosowana przez uczestnika była skierowana głównie przeciwko dzieciom. Gdy dzieci były nieposłuszne uczestnik reagował agresją , wyzywał dzieci , w tym słowami wulgarnymi, groził pobiciem, wyganiał z domu, poniżał. Zdarzało się, że stosował przemoc fizyczną popychając dzieci, uderzając pasem lub ręką . Gdy między dziećmi dochodziło do konfliktów uczestnik ingerował swoimi sposobami krzycząc i wyzywając je , używając przy tym wulgaryzmów demonstrował siłę uderzając pasem w kanapę, wywieszał szeroki pas treningowy w centralnym miejscu domu na barierce przy schodach w celu zastraszenia. Uczestnik przenosił przemoc na przedmioty , rzucał hulajnogą syna, zniszczył stabilizator do telefonu córki, zniszczył tablet, na którym grał syn M.. Wnioskodawczyni bała się sprzeciwiać mężowi . Kiedy stawała w obronie dzieci również doświadczała przemocy. Zdarzało się , że mąż kierował wobec niej groźby pobicia, używał wobec niej wulgaryzmów.

W ocenie Sądu , pomimo, iż głównie agresywne zachowanie uczestnika skierowane było przeciwko dzieciom , to jednak wnioskodawczyni także była osobą dotkniętą przemocą . Takie zachowanie uczestnika, jak wykrzykiwanie wulgaryzmów, niszczenie przedmiotów, demonstrowanie siły poprzez uderzania pasem w kanapę, wywieszanie pasa w centralnym miejscu domu , straszenie , że skrzywdzi zwierzęta były skierowane na zastraszenie wszystkich domowników i miały wywołać posłuszeństwo. 

Wyrok SR w Ketrzynie z dnia 21 lutego 2023 r., I Ns 16/23

Standard: 89094 (pełna treść orzeczenia)