Art. 3855. Stosowanie przepisów dotyczących konsumenta
Kodeks cywilny
§ 1. Przepisy dotyczące konsumenta, zawarte w art. 385–3853, stosuje się do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla niej charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
§ 2. (uchylony - Dz.U. 2024 r. poz. 653)
Poprzednie wersje
§ 2 dodany z dniem 7 stycznia 2024 r. Ustawą z dnia 14 kwietnia 2023 r. o konsumenckiej pożyczce lombardowej (Dz.U. 2023 r. poz. 1285) w brzmieniu "Przepisy dotyczące konsumenta, zawarte w art. 385[1]–385[3], stosuje się do osoby fizycznej prowadzącej gospodarstwo rolne w rozumieniu art. 6 pkt 4 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2023 r. poz. 208, 337 i 641), a następnie uchylony z dniem 29 kwietnia 2024 r. Ustawą z dnia 20 marca 2024 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy o kredycie konsumenckim oraz ustawy o konsumenckiej pożyczce lombardowej (Dz.U. 2024 r. poz. 653).
- Pojęcie i status konsumenta
- Pojęcie sprawy "o ochronę konsumentów" w rozumieniu (art. 61 § 1 k.p.c. art. 63[3] k.p.c. i art. 87 § 5 k.p.c.
- Wzorzec przeciętnego konsumenta (art. 2 pkt 8 u.p.n.p.r.)
- Obowiązek udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji (art. 24 ust. 2 pkt 2 u.o.k.k. i art. 6 u.p.n.p.r.)
- Należyta staranność konsumenta; przyczynienie się konsumenta do szkody
- In dubio pro konsument
- Dorozumiane oświadczenia konsumenta w stosunkach z przedsiębiorcą
- Zastosowanie art. 321 k.p.c. w sprawach z udziałem konsumentów
- Język polski językiem urzędowym Rzeczypospolitej a język w umownych z konsumentami
- Prawo właściwe w zakresie ochrony konsumenta w stosunkach transgranicznych (art. 30 p.p.m.)
- Niedozwolone postanowienia umowy z konsumentem; klauzule abuzywne, (art. 385[1] – 385[4] k.c.)
- Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
- Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym
- Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów
- Umowa o kredyt konsumencki
- Upadłość konsumencka (art. 491[1] – 491[23] Pr.Up.)
- Wyłączenie właściwości przemiennej w sprawach przeciwko konsumentom (art. 31 § 2 k.p.c.)
Komentarz redakcyjny
opracowano przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI)
Regulacja zawarta w art. 385[5] k.c. jest ona zbędna (superfluum) w kontekście istniejącego już art. 22[1] k.c., który pozwala na uznanie osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą za konsumenta, jeśli zawiera ona umowę poza ramami swojej działalności profesjonalnej. Tymczasem art. 385[5] k.c. zdaje się niepotrzebnie komplikować ten stan rzeczy, wprowadzając dodatkowe kryterium „charakteru zawodowego” umowy, mimo że analogiczny efekt ochronny można osiągnąć w drodze wykładni art. 22[1] k.c. zgodnej z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE.
Art. 385[5] k.c. ma charakter przepisu wyjątkowego i jego zastosowanie zostało ściśle ograniczone. Po pierwsze, dotyczy wyłącznie przedsiębiorców będących osobami fizycznymi. Oznacza to, że z ochrony przewidzianej w art. 385[1]–385[3] k.c. nie mogą korzystać osoby prawne ani jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Takie zawężenie zakresu podmiotowego budzi zastrzeżenia w doktrynie – wskazuje się m.in. na brak aksjologicznego uzasadnienia dla różnicowania ochrony ze względu na formę prowadzenia działalności, a nie jej rzeczywistą skalę czy charakter (np. status mikroprzedsiębiorcy).
Po drugie, przepis znajduje zastosowanie tylko w odniesieniu do umów, które:
-
są bezpośrednio związane z działalnością gospodarczą przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną,
-
lecz nie mają dla niego charakteru zawodowego.
To właśnie warunek braku zawodowego charakteru umowy stanowi najistotniejszy i jednocześnie najbardziej problematyczny element przepisu. Termin ten nie został zdefiniowany ustawowo, lecz nawiązuje do wcześniejszego użycia w art. 355 § 2 k.c., gdzie odnosi się do miernika należytej staranności dłużnika prowadzącego działalność gospodarczą.
W kontekście art. 385[5] k.c., za umowę o charakterze zawodowym należy uznać taką, która dotyczy świadczeń typowo wykonywanych przez danego przedsiębiorcę w ramach jego codziennej działalności, w szczególności zgodnych z zakresem działalności ujawnionym w CEIDG. Z kolei brak zawodowego charakteru występuje wtedy, gdy dana umowa ma dla przedsiębiorcy charakter incydentalny – tj. nie mieści się w zakresie jego zwykłej,