Art. 40. Wyłączenie sędziego z mocy prawa
Kodeks postępowania karnego
§ 1. Sędzia jest z mocy prawa wyłączony od udziału w sprawie, jeżeli:
1) sprawa dotyczy tego sędziego bezpośrednio;
2) jest małżonkiem strony lub pokrzywdzonego albo ich obrońcy, pełnomocnika lub przedstawiciela ustawowego albo pozostaje we wspólnym pożyciu z jedną z tych osób;
3) jest krewnym lub powinowatym w linii prostej, a w linii bocznej aż do stopnia pomiędzy dziećmi rodzeństwa osób wymienionych w pkt 2 albo jest związany z jedną z tych osób węzłem przysposobienia, opieki lub kurateli;
4) był świadkiem czynu, o który sprawa się toczy, albo w tej samej sprawie był przesłuchany w charakterze świadka lub występował jako biegły;
5) brał udział w sprawie jako prokurator, obrońca, pełnomocnik, przedstawiciel ustawowy strony, albo prowadził postępowanie przygotowawcze;
6) brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia lub wydał zaskarżone zarządzenie;
7) brał udział w wydaniu orzeczenia, które zostało uchylone;
8) (uchylony)
9) brał udział w wydaniu orzeczenia, co do którego wniesiono sprzeciw;
10) prowadził mediację.
§ 2. Powody wyłączenia trwają mimo ustania uzasadniającego je małżeństwa, wspólnego pożycia, przysposobienia, opieki lub kurateli.
§ 3. Sędzia, który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego wnioskiem o wznowienie, zaskarżonego w trybie kasacji lub objętego skargą nadzwyczajną, nie może orzekać co do tego wniosku, kasacji lub skargi.
- Zakaz wykładni rozszerzającej podstawy wyłączenia sędziego z mocy prawa
- Pojęcie „sprawy” w rozumieniu art. 40 i art. 41 k.p.k.; bezstronność w sprawie głównej i incydentalnej
- Wyłączenie sędziego - małżonka strony (art. 40 § 1 pkt 2 k.p.k.)
- Wyłączenie sędziego ze względu pokrewieństwo lub powinowactwo, przysposobienie, opiekę, kuratelę (art. 40 § 1 pkt 3 k.p.k.)
- Wyłączenie sędziego, który brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia (art. 40 § 1 pkt 6 k.p.k.)
- Wyłączenie sędziego, który brał udział w wydaniu orzeczenia, które zostało uchylone (art. 40 § 1 pkt 7 k.p.k.)
- Wyłączenie ze względu ma uprzednie wydanie zarządzenie o odmowie przyjęcia środka odwoławczego
- Wyłączenie sędziego, który uprzednio rozpoznawał sprawę cywilną
- Wyłączenie sędziego, który będąc aplikantem wystąpił w charakterze protokolanta
- Wyłączenie sędziego, który brał udział w wydaniu wyroku warunkowo umarzającego postępowanie
- Wyłączenie sędziego który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego wnioskiem o wznowienie lub zaskarżonego w trybie kasacji (art. 40 § 3 k.p.k.)