Art. 458⁵. Prekluzja materiału procesowego

Kodeks postępowania cywilnego

§ 1. Powód jest obowiązany powołać wszystkie twierdzenia i dowody w pozwie, a pozwany – w odpowiedzi na pozew.

§ 2. Doręczając pouczenia, o których mowa w art. 458⁴ § 1, przewodniczący wzywa stronę, by w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż tydzień, powołała wszystkie twierdzenia i dowody.

§ 3. Stosownie do okoliczności sprawy przewodniczący może określić inny termin do powołania przez stronę twierdzeń i dowodów.

§ 4. Twierdzenia i dowody powołane z naruszeniem § 1–3 podlegają pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo że potrzeba ich powołania wynikła później. W takim przypadku dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym ich powołanie stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania.

Komentarze orzeczniczeKomentarz redakcyjny Analizy

SP (AI)opracował Jacek Ignaczewski przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI): Co podlega prekluzji według art. 458[5] k.p.c.?

1. Co podlega prekluzji według art. 458[5] k.p.c.?

„Strony są obowiązane powołać wszystkie twierdzenia i dowody” (art. 458[5] § 1 zd. 1 k.p.c.).

Z przepisu wynika, że prekluzja obejmuje:

twierdzenia faktyczne – czyli wszystko to, co strona podaje jako opis zdarzeń istotnych dla rozstrzygnięcia,
dowody – dokumenty, zeznania, opinie itd., mające te twierdzenia wykazać.

Przepis nie wymienia zarzutów prawnych (czyli argumentacji prawnej) jako objętych prekluzją.

2. Czym się różni zarzut faktyczny od prawnego?

Rodzaj zarzutu	Przykład	Wymaga twierdzeń i dowodów?
Faktyczny	„Roszczenie jest przedawnione”, „świadczenie zostało spełnione”, „umowa została rozwiązana”	Tak
Prawny (czysty)	„Umowa jest nieważna z mocy prawa”, „powództwo jest oczywiście bezzasadne”, „czynność sprzeczna z ustawą”	Nie – jeśli oparty wyłącznie na prawie

3. Dlaczego zarzuty faktyczne podlegają prekluzji?

Bo ich skuteczność zależy od faktów – a te powinny być powołane w terminie. Przykład:

Pozwany chce powołać się na przedawnienie.
Ale żeby sąd je uwzględnił, musi znać datę wymagalności.
Jeśli pozwany nie poda tej daty w odpowiedzi na pozew – sąd nie wie, że zarzut jest zasadny.
A zatem spóźnione podanie tej daty (faktu) może skutkować jego pominięciem – właśnie przez prekluzję.

4. Dlaczego czysto prawne nie podlegają prekluzji?

Bo nie są oparte na nowych faktach, tylko na analizie stanu faktycznego już istniejącego – i sąd i tak ma obowiązek samodzielnie zastosować prawo:

Jeśli strony zawarły umowę, która jest nieważna z mocy ustawy (np. rażąco sprzeczna z zasadami współżycia społecznego),
to sąd musi brać to pod uwagę, nawet jeśli strona nie powołała tego zarzutu.
A więc nie może uznać: „to spóźnione, pomijam”, bo obowiązuje zasada iura novit curia (sąd zna prawo).

5. Granica nie jest idealnie ostra

Niektóre zarzuty wyglądają jak prawne, ale ich skuteczność zależy od dodatkowych faktów, np.:

zarzut nieważności umowy – gdy oparty na twierdzeniu, że strona była ubezwłasnowolniona – wymaga faktów ⇒

Dostęp do pełnej treści jest płatny. Przejdź do premium

Reklama

Art. 4585. Prekluzja materiału procesowego