Przesłanka „oczywistości przestępstwa” w rozumieniu art. 52§ 1 pkt 2 k.p.

Zgodnie z ustaloną wykładnią art. 52 § 1 pkt 2 k.p., przestępstwo musi być oczywiste, tzn. muszą istnieć niebudzące wątpliwości dowody popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary (np. ujęcie sprawcy „na gorącym uczynku” lub powinno być stwierdzone prawomocnym wyrokiem.

Oczywistość (lub prawomocne stwierdzenie) przestępstwa musi istnieć przed złożeniem przez pracodawcę oświadczenia o rozwiązaniu umowy. Późniejsze wykazanie oczywistości przestępstwa lub uprawomocnienie się orzeczenia stwierdzającego przestępstwo nie uzdrawia czynności rozwiązania umowy.

W sprawie o roszczenia pracownika z tytułu wadliwego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z powodu popełnienia przez tego pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, sąd powinien ocenić, czy w dacie złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu przestępstwo było dla pracodawcy oczywiste. To oznacza, że pracodawca już w tej dacie musi mieć pełną znajomość znamion przestępstwa i prawidłowo odnieść je do zaistniałych i w pełni mu znanych okoliczności faktycznych zdarzenia, które kwalifikuje jako przestępstwo. 

Wyrok SN z dnia 2 lipca 2015 r., III PK 144/14

Standard: 64920 (pełna treść orzeczenia)

„Oczywistość” popełnienia przestępstwa w rozumieniu art. 52 § 1 pkt 2 k.p. może być stwierdzona na podstawie takiej oceny konkretnego zdarzenia, które nie pozostawia wątpliwości, że przestępstwo zostało popełnione. Nie można zatem uznać oczywistości przestępstwa pracownika, jeżeli brak jest pewności, czy zostało ono w ogóle popełnione (por. wyroki SN z dnia 30 stycznia 1977 r., I PRN 141/76; z dnia 4 kwietnia 1979 r., I PR 13/79; z dnia 4 lutego 1982 r., I PRN 1/82).

Sądy obu instancji uznały, że użycie wariografu było nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy, albowiem taki dowód nie może mieć znaczenia większego niż pomocniczy, a w konsekwencji – być bezpośrednim dowodem sprawstwa określonego czynu. Możliwość przeprowadzenia dowodu mogącego mieć co najwyżej charakter pomocniczy nie ma istotnego znaczenia dla oceny „oczywistości” popełnienia przez pracownika czynu zagrożonego przez ustawę sankcją karną. Przesłanka „oczywistości” wymaga bowiem wykazania wyłącznie pewnymi i jednoznacznymi dowodami.

Postanowienie SN z dnia 18 stycznia 2008 r., II PK 269/07

Standard: 65660 (pełna treść orzeczenia)

Przesłankę „oczywistości” należałoby wiązać nie tyle ze zdarzeniem, przy którym rozsądnie rzecz biorąc nie powstają wątpliwości co do wyniku przyszłego postępowania karnego (tak np. orzeczenie SN z 16 sierpnia 1963 r., II PZ 61/63), ile ze zdarzeniem, które nie pozostawia wątpliwości co do popełnienia przestępstwa (podobnie SN w wyroku z dnia 4 kwietnia 1979 r., I PR 13/79). To drugie ujęcie akcentuje więc fakt wypełnienia danym zachowaniem znamion czynu zabronionego pod groźbą kary, abstrahując poniekąd od wszczęcia, przebiegu i rezultatu ewentualnego postępowania karnego, co nie dotyczy jednak wyroku uniewinniającego, gdyż w takim przypadku sąd pracy nie może przy badaniu legalności rozwiązania niezwłocznego ustalić „oczywistości” popełnienia przestępstw przez danego pracownika (por. wyrok SN z dnia 4 lutego 1982 r., I PRN 1/82). 

Nie zachodzi natomiast odwrotna zależność, to znaczy bezzasadne (choćby nawet prawomocne) postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania karnego nie wyklucza samo przez się uznania przez sąd pracy zasadności niezwłocznego rozwiązania umowy o pracę z powodu dopuszczenia się „oczywistego” przestępstwa, choć będą to z natury rzeczy sytuacje wyjątkowe.

Wyrok SN z dnia 12 listopada 2003 r., I PK 625/02

Standard: 62951 (pełna treść orzeczenia)