Uznanie dziecka przez mężczyznę niebędącego biologicznym ojcem w celu obejścia przepisów o przysposobieniu

Uznanie dziecka przez mężczyznę, który ma pełną świadomość, że nie jest jego biologicznym ojcem, i który podejmuje ten akt w celu obejścia przepisów o przysposobieniu, może być - w określonej sytuacji - potraktowane jako nadużycie w kreowaniu prawnego stosunku rodzinnego.

Chociaż z istoty swojej uznanie powinno zakładać biologiczne ojcostwo uznającego w stosunku do uznawanego, to obowiązujące w tym przedmiocie przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (art. 72-83 i 86) nie przewidują takiej przesłanki do ważności uznania, w tym sensie, by w każdym przypadku uznania przez mężczyznę, który nie jest biologicznym ojcem dziecka, uznanie było bezwzględnie nieważne. Natomiast fakt, że mężczyzna, który uznał dziecko nie jest jego ojcem biologicznym, może stanowić przyczynę uzasadniającą unieważnienie uznania w sytuacji wyraźnie określonej przez prawo i tylko na żądanie określonych osób.

Pogląd powyższy - aprobowany prawie powszechnie w doktrynie - jest przyjęty w orzecznictwie Sądu Najwyższego (zob. np. tezy i uzasadnienia następujących orzeczeń Sądu Najwyższego: uchwała (7) - zasada prawna - z dnia 6 października 1969 r., III CZP 25/69; uchwała (7) - zasada prawna - z dnia 20 marca 1975 r., III CZP 81/74; wyrok z dnia 14 lutego 1969 r., I CR 570/68; wyrok z dnia 2 października 1969 r., II CR 370/69). Są jednak również przypadki bezwzględnej nieważności uznania, m.in. wtedy, gdy z samego aktu uznania wynika, że uznający nie jest ojcem uznawanego (wyrok SN z dnia 28 czerwca 1967 r., II CR 87/67).

Wyrok SN z dnia 18 sierpnia 1999 r., II CKN 321/99

Standard: 55495 (pełna treść orzeczenia)