Art. 128¹. Wyraźnie wyodrębnione oświadczeń, twierdzeń i wniosków

Kodeks postępowania cywilnego

Pismo wnoszone przez stronę zastępowaną przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej powinno zawierać wyraźnie wyodrębnione oświadczenia, twierdzenia oraz wnioski, w tym wnioski dowodowe. Jeżeli pismo zawiera uzasadnienie, wnioski dowodowe, zgłoszone tylko w tym uzasadnieniu, nie wywołują skutków, jakie ustawa wiąże ze zgłoszeniem ich przez stronę.

Komentarz redakcyjny Analizy

Jacek Ignaczewskisędzia Sądu Rejonowego w Olsztynie, twórca StandardówPrawa.pl., autor wielu publikacji z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego.: Zakres pojęcia „uzasadnienie” w art. 128[1] zd. 2 k.p.c.;

wpływ wykładni na skuteczność wniosków dowodowych – ze szczególnym uwzględnieniem rozróżnienia uzasadnienia faktycznego i prawnego oraz konwencji redakcyjnych.

opracowano przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI)

1. Wprowadzenie

Zgodnie z art. 128[1] zd. 2 k.p.c.:

„Jeżeli pismo zawiera uzasadnienie, wnioski dowodowe, zgłoszone tylko w tym uzasadnieniu, nie wywołują skutków, jakie ustawa wiąże ze zgłoszeniem ich przez stronę.”

Przepis ten wprowadza surową sankcję procesową – bezskuteczność wniosku dowodowego – jeżeli został on zawarty wyłącznie w części pisma określonej jako „uzasadnienie”. Kluczowe znaczenie ma zatem to, jak rozumieć pojęcie „uzasadnienia”: czy w sensie formalnym (jako wyodrębniona część pisma), czy funkcjonalnym (jako każda część zawierająca argumentację prawną lub faktyczną).

2. Problem wykładni pojęcia „uzasadnienie”

Wariant 1 – rozumienie formalne
Wykładnia formalna zakłada, że „uzasadnienie” to wyodrębniona, zatytułowana część pisma. W konsekwencji sankcja z art. 128[1] zd. 2 k.p.c. ma zastosowanie tylko wtedy, gdy wnioski dowodowe zostały zgłoszone wyłącznie w tej formalnie oznaczonej części.

Wariant 2 – rozumienie funkcjonalne
Wykładnia funkcjonalna uznaje, że „uzasadnieniem” jest każda część pisma, w której strona prezentuje swoją argumentację – zarówno faktyczną, jak i prawną – niezależnie od tego, czy została zatytułowana jako „uzasadnienie”. W tym ujęciu ryzyko bezskuteczności wniosków dotyczy znacznie większej liczby sytuacji.

3. Argumenty za wykładnią formalną

Przepis używa pojęcia „jeżeli pismo zawiera uzasadnienie”, co sugeruje, że może istnieć pismo bez wyodrębnionego uzasadnienia. To wspiera rozumienie formalne.
W systemie prawa cywilnego brak jest ogólnego obowiązku redakcyjnego dzielenia pisma procesowego na „petitum” i „uzasadnienie”. Taki podział jest elementem praktyki, nie regulacji normatywnej.
Przyjęcie wykładni funkcjonalnej prowadziłoby do nieprzewidywalności, gdyż w praktyce każde pismo zawiera jakąś formę uzasadnienia w sensie funkcjonalnym (fakty i prawo).
Ze względu na wyjątkowo surową sankcję (brak jakichkolwiek skutków procesowych wniosku), przepisu nie można interpretować rozszerzająco.

4. Argumenty za wykładnią funkcjonalną

W wielu sprawach pisma nie są dzielone graficznie na petitum i uzasadnienie, a

Art. 1281. Wyraźnie wyodrębnione oświadczeń, twierdzeń i wniosków