Art. 17. Podstawy i tryb unieważnienia małżeństwa
Kodeks rodzinny i opiekuńczy
Małżeństwo może być unieważnione tylko z przyczyn przewidzianych w przepisach działu niniejszego.
Komentarz redakcyjny
W obowiązującym stanie prawnym wyłącznymi podstawami unieważnienia małżeństwa są:
- nieosiągnięcie wymaganego wieku (art. 10),
- ubezwłasnowolnienie całkowite (art. 11),
- choroba psychiczna albo niedorozwój umysłowy (art. 12),
- bigamia (art. 13),
- pokrewieństwo (art. 14),
- powinowactwo (art. 14),
- przysposobienie (art. 15),
- wada oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński (art. 151;),
- wadliwe pełnomocnictwo (art. 16).
Do unieważnia małżeństwa jest niezbędny konstytutywny wyrok sądu ogłoszony wyłącznie w odrębnym procesie o unieważnienie małżeństwa. Sąd nie może rozstrzygać o nieważności małżeństwa w innych procesach, jako przesłanka (prejudykat) rozstrzygnięcia.
Tak długo jak małżeństwo nie zostanie unieważnione, tak długo jest ono ważne i wywołuje wszystkie skutki związane z jego zawarciem. Powód – małżonek ma więc wybór jednego z dwóch żądań w przypadku zbiegu przyczyny unieważnienia małżeństwa i zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego. Dokonany wybór jest dla sądu wiążący (post. SN z 15.6.1967 r., II CZ 43/67).
Orzeczenie sądu kościelnego o ważności bądź o ustaniu małżeństwa kanonicznego nie może mieć prejudycjalnego wpływu na orzeczenie sądu państwowego o ważności lub o ustaniu świeckiego związku małżeńskiego tych samych małżonków. Prawo o aktach stanu cywilnego w sposób wyczerpujący określa przyczyny ustania małżeństwa (wyr. SN z 17.11.2000 r., V CKN 1364/00).
Proces o unieważnienie małżeństwa regulują przepisy art. 425-435 oraz 447-451 k.p.c.. Pozew podlega opłacie stałej w kwocie 200 zł (art. 27 pkt 2 u.k.s.c.). Sądem rzeczowo właściwym jest sąd okręgowy (art. 17 pkt 1 k.p.c.). Właściwość miejscową określa art. 41 k.p.c. Z zasady miejscowo właściwy jest sąd, w którego okręgu małżonkowie mieli wspólne zamieszkanie, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze stale przebywa.
Z mocy art. 3982 § 3 k.p.c. niedopuszczalna jest skarga kasacyjna od wyroku orzekającego unieważnienie małżeństwa, jeżeli choćby jedna ze stron po uprawomocnieniu się wyroku zawarła związek małżeński. Ma to na celu uniknięcie istnienia dwóch małżeństw w jednym czasie, kiedy małżonek po uprawomocnieniu
Dostęp do pełnej treści jest płatny. Przejdź do premium
