Art. 1. Zawarcie małżeństwa
Kodeks rodzinny i opiekuńczy
§ 1. Małżeństwo zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta jednocześnie obecni złożą przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego oświadczenia, że wstępują ze sobą w związek małżeński.
§ 2. Małżeństwo zostaje również zawarte, gdy mężczyzna i kobieta zawierający związek małżeński podlegający prawu wewnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego w obecności duchownego oświadczą wolę jednoczesnego zawarcia małżeństwa podlegającego prawu polskiemu i kierownik urzędu stanu cywilnego następnie sporządzi akt małżeństwa. Gdy zostaną spełnione powyższe przesłanki, małżeństwo uważa się za zawarte w chwili złożenia oświadczenia woli w obecności duchownego.
§ 3. Przepis paragrafu poprzedzającego stosuje się, jeżeli ratyfikowana umowa międzynarodowa lub ustawa regulująca stosunki między państwem a kościołem albo innym związkiem wyznaniowym przewiduje możliwość wywołania przez związek małżeński podlegający prawu wewnętrznemu tego kościoła albo innego związku wyznaniowego takich skutków, jakie pociąga za sobą zawarcie małżeństwa przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego.
§ 4. Mężczyzna i kobieta, będący obywatelami polskimi przebywającymi za granicą, mogą zawrzeć małżeństwo również przed polskim konsulem lub przed osobą wyznaczoną do wykonywania funkcji konsula.
- Prawo do zawarcia małżeństwa - charakterystyka
- Związek małżeński jako związek kobiety i mężczyzny
- "Życie rodzinne" i "życie prywatne" w relacji pary homoseksualnej
- Prawo do zawarcia małżeństwa - ślub według tradycji romskiej
- Odmowa uznania małżeństwa religijnego zawartego przez osobę w wieku lat 14
- Prawo do zawarcia małżeństwa w warunkach pozbawienia wolności
- Prawo osób niepełnosprawnych do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny
- Akt małżeństwa jako wyłączny dowód zawarcia małżeństwa
Komentarz redakcyjny
Zawarcie małżeństwa świeckiego
Do ważności małżeństwa zawieranego w formie cywilnej niezbędne jest spełnienie czterech przesłanek:
- odmienność płci nupturientów, co wynika wprost z art. 18 Konstytucji, zgodnie z którym małżeństwem jest związek kobiety i mężczyzny.
- zgodność oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński (konsens) – chodzi o oświadczenia woli w rozumieniu prawa cywilnego, stąd też art. 151; KRO reguluje przesłanki unieważnienia małżeństwa na skutek wad oświadczeń woli (z właściwości czynności prawnej zawarcia małżeństwa wynika, że nie może być zawarte pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu);
- jednoczesna obecność nupturientów – wyjątkiem jest uregulowana w art. 6 KRO możliwość zawarcia małżeństwa przez pełnomocnika;
- złożenie oświadczeń przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego.
Wyłącznym dowodem zawarcia małżeństwa jest akt małżeństwa, który ma deklaratywny charakter.
Zawarcie małżeństwa następuje przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego wybranym przez osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo (art. 15 ust. 1 Pr.a.s.c.). Małżeństwo rejestruje kierownik urzędu stanu cywilnego właściwy ze względu na miejsce urodzenia albo zawarcia małżeństwa (art. 13 ust. 1 Pr.a.s.c.).
Zawarcie małżeństwa konkordatowego
Małżeństwo zawarte w formie przewidzianej przez prawo kanoniczne wywiera takie skutki, jak małżeństwo zawarte przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, jeżeli spełnione zostały wymagania określone w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (art. 15a ust. 1 ustawy z 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej).
W formie konkordatowej zawarcia małżeństwa, osoby zawierające małżeństwo w sposób określony przez prawo wewnętrzne Kościoła lub związku wyznaniowego składają dodatkowe oświadczenia dotyczące skuteczności tego małżeństwa w sferze regulowanej prawem cywilnym.
Niezbędną przesłanką zawarcia małżeństwa w formie wyznaniowej, podlegającego prawu polskiemu jest sporządzenie aktu małżeństwa. Rejestracja małżeństwa konkordatowego, jako jeden z konstytutywnych wymogów jego zawarcia, skutkuje wstecz (ex tunc).
W razie niesporządzenia aktu małżeństwa, mimo spełnienia pozostałych wymogów określonych w art. 1 § 2 k.r.o., strony nie mogą dochodzić ustalenia istnienia pomiędzy nimi małżeństwa na podstawie art. 189 k.p.c.
Zawarcie