Art. 23. Odszkodowanie za zaginięcie towaru i opóźnienie dostawy

Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR)

1. Jeżeli na podstawie postanowień niniejszej Konwencji przewoźnik obowiązany jest zapłacić odszkodowanie za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru, odszkodowanie to oblicza się według wartości towaru w miejscu i w okresie przyjęcia go do przewozu.

2. Wartość towaru określa się według ceny giełdowej lub w razie jej braku według bieżącej ceny rynkowej, a w braku jednej i drugiej – według zwykłej wartości towarów tego samego rodzaju i jakości.

3. Odszkodowanie nie może jednak przekraczać 25 franków za kilogram brakującej wagi brutto. Za frank uważa się złoty frank wagi 10/31 grama złota o próbie 0,900.

4. Oprócz tego zwraca się przewoźne, cło i inne wydatki poniesione w związku z przewozem towaru, w całości w razie całkowitego zaginięcia i proporcjonalnie w razie częściowego zaginięcia; inne odszkodowania nie należą się.

5. W razie opóźnienia dostawy, jeżeli osoba uprawniona udowodni, że wynikła stąd dla niej szkoda, przewoźnik obowiązany jest zapłacić odszkodowanie, które nie może przewyższyć kwoty przewoźnego.

6. Wyższego odszkodowania można żądać jedynie w przypadku zadeklarowania wartości towaru lub zadeklarowania specjalnego interesu w jego dostawie, zgodnie z artykułami 24 i 26.

Komentarze orzeczniczeAnalizy

SP (AI)opracował Jacek Ignaczewski przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI): Metodyka ustalania wartości szkody – przeliczenie walut, marże, katalogi cenowe

1. Wprowadzenie

Art. 23 Konwencji CMR wyznacza podstawową metodę ustalania wysokości odszkodowania należnego za utratę lub uszkodzenie towaru w przewozie międzynarodowym. W punkcie wyjścia przepis ten wprowadza zasadę, że odszkodowanie nie może przekroczyć wartości towaru w miejscu i czasie jego przyjęcia do przewozu. Ta pozornie prosta reguła w praktyce wymaga szeregu operacji wyceny, w tym m.in.: przeliczenia waluty, uwzględnienia marż handlowych i rabatów, a także analizy dokumentów potwierdzających wartość rynkową towaru – takich jak katalogi, cenniki, faktury czy oferty.

W praktyce sądowej i ubezpieczeniowej pojawiają się wątpliwości dotyczące dopuszczalnych metod dowodzenia tej wartości, a także dopuszczalnego poziomu „zaufania” do dokumentów prywatnych składanych przez poszkodowanego (np. ofert z internetu, katalogów producentów czy wewnętrznych kalkulacji).

Poniższa analiza systematyzuje zasady wynikające z art. 23 CMR oraz wskazuje granice dowodowe i rachunkowe, w jakich kształtowana jest wysokość odszkodowania w praktyce transportowej.

2. Skutki zastosowania art. 23 CMR w zakresie wyceny szkody

Art. 23 ust. 1 Konwencji CMR stanowi, że odszkodowanie za całkowitą lub częściową utratę towaru oblicza się według wartości towaru w miejscu i czasie przyjęcia go do przewozu, przy czym zgodnie z ust. 2 wartość ta ustalana jest na podstawie ceny giełdowej, ceny rynkowej, albo – w ich braku – zwykłej wartości towaru tego samego rodzaju i jakości.

Zastosowanie tych reguł wywołuje wielopłaszczyznowe skutki dowodowo-rachunkowe, które mają istotne znaczenie dla wysokości uzyskiwanego odszkodowania.

a) Waluta wyceny i przeliczenia

Wartość szkody powinna być wyrażona w walucie obowiązującej w miejscu przyjęcia towaru do przewozu. Jeśli faktury, cenniki lub inne dowody opiewają na walutę obcą, konieczne jest dokonanie przeliczenia – zazwyczaj po kursie z dnia przyjęcia przesyłki (lub kursie banku centralnego dla waluty obcej w tym dniu).