Art. 23. Odszkodowanie za zaginięcie towaru i opóźnienie dostawy

Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR)

1. Jeżeli na podstawie postanowień niniejszej Konwencji przewoźnik obowiązany jest zapłacić odszkodowanie za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru, odszkodowanie to oblicza się według wartości towaru w miejscu i w okresie przyjęcia go do przewozu.

2. Wartość towaru określa się według ceny giełdowej lub w razie jej braku według bieżącej ceny rynkowej, a w braku jednej i drugiej – według zwykłej wartości towarów tego samego rodzaju i jakości.

3. Odszkodowanie nie może jednak przekraczać 25 franków za kilogram brakującej wagi brutto. Za frank uważa się złoty frank wagi 10/31 grama złota o próbie 0,900.

4. Oprócz tego zwraca się przewoźne, cło i inne wydatki poniesione w związku z przewozem towaru, w całości w razie całkowitego zaginięcia i proporcjonalnie w razie częściowego zaginięcia; inne odszkodowania nie należą się.

5. W razie opóźnienia dostawy, jeżeli osoba uprawniona udowodni, że wynikła stąd dla niej szkoda, przewoźnik obowiązany jest zapłacić odszkodowanie, które nie może przewyższyć kwoty przewoźnego.

6. Wyższego odszkodowania można żądać jedynie w przypadku zadeklarowania wartości towaru lub zadeklarowania specjalnego interesu w jego dostawie, zgodnie z artykułami 24 i 26.

Komentarze orzeczniczeAnalizy

SP (AI)opracował Jacek Ignaczewski przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI): Compensatio lucri cum damno a ciężar dowodu w sporze o odszkodowanie w przewozach międzynarodowych

Wprowadzenie

Konwencja CMR wprowadza zaostrzony reżim odpowiedzialności przewoźnika za towar między momentem jego przyjęcia a wydaniem. W przypadku transportu wymagającego określonych warunków temperaturowych (np. chłodnie) zastosowanie znajduje art. 18 ust. 4 CMR, który w sposób szczególny określa warunki egzoneracji. Wyrok SN z 5 lipca 2024 r., II CSKP 900/22, precyzuje wymogi, jakie musi spełnić przewoźnik, by móc się powołać na wyłączenie odpowiedzialności.

Znaczenie orzeczenia

Sąd Najwyższy przesądził, że samo przeprowadzenie przeglądu agregatu chłodniczego na kilka miesięcy przed transportem nie wypełnia przesłanek „przedsięwzięcia wszelkich obowiązujących środków”. W szczególności nie wystarcza jednorazowa kontrola techniczna – konieczne jest zapewnienie rzeczywistej i ciągłej sprawności sprzętu na cały czas transportu, zgodnie z instrukcjami i wymaganiami specyfiki ładunku.

Argumentacja

SN zastosował wykładnię literalno-celowo-systemową art. 18 ust. 4 CMR: przewoźnik może powołać się na tzw. niebezpieczeństwo wynikające z naturalnych właściwości towaru (art. 17 ust. 4 lit. d), tylko jeśli wykaże spełnienie obowiązków w zakresie:

  1. wyboru urządzeń chłodniczych odpowiednich dla danego przewozu,

  2. utrzymania ich sprawności przez cały okres transportu,

  3. użycia zgodnego z instrukcjami, np. ustawień temperatury czy trybu pracy agregatu.

W sprawie II CSKP 900/22 przewoźnik nie zapewnił ciągłości utrzymania temperatury, co potwierdziły wydruki z czujników. Brak reakcji na spadki temperatury skutkujące przechłodzeniem owoców wyklucza możliwość zastosowania klauzuli egzoneracyjnej.

Wnioski

Wyrok zaostrza praktyczne kryteria stosowania art. 18 ust. 4 CMR, przenosząc punkt ciężkości z dowodzenia nieprzewidywalności szkody na dowodzenie aktywnego działania przewoźnika w zakresie zabezpieczenia warunków transportu. Każdy przewóz realizowany chłodnią podlega indywidualnej ocenie zgodności sprzętu z wymaganiami danego ładunku.

Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając z serwisu akceptujesz politykę prywatności i cookies.