Zwolnienie opiekuna (art. 169 § 2 k.r.o. w zw. z art. 175 k.r.o.)

Na postanowienie sądu opiekuńczego w przedmiocie zwolnienia opiekuna osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej z opieki (art. 169 § 2 k.r.o. w zw. z art. 175 k.r.o.) przysługuje apelacja.

W postępowaniu opiekuńczym podejmuje się dwie istotne czynności: ustanowienie opieki (art. 145 § 2 k.r.o.) oraz powołanie opiekuna (art. 146 k.r.o.). Przez ustanowienie opieki zostaje wprowadzony system pieczy nad dzieckiem lub osobą całkowicie ubezwłasnowolnioną, natomiast powołanie opiekuna polega na wyznaczeniu konkretnej osoby do sprawowania tej pieczy.

Obie instytucje funkcjonują równolegle, z racji ich akcesoryjności, ale nie zawsze pokrywają się czasowo i zachowują odrębność prawnomaterialną.

Instytucja zwolnienia opiekuna z opieki jest uregulowana odrębnie (art. 169 k.r.o.). Właśnie ta odrębność prawnomaterialna powoduje, że toczy się samodzielne postępowanie sądowe o zwolnienie opiekuna z opieki, a tym samym orzeczenie merytoryczne kończące te postępowanie ma charakter orzeczenia co do istoty sprawy (art. 518 k.p.c.). Konsekwencją tego unormowania jest uznanie, że na postanowienie sądu opiekuńczego w przedmiocie zwolnienia osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej z opieki (art. 169 § 2 k.r.o. w związku z art. 175 k.r.o.) przysługuje apelacja.

Taka wykładnia nie była kwestionowana w judykaturze. W uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 1966 r., III CZP 47/66 wyrażony został pogląd, że dla postanowień wydanych w postępowaniu nieprocesowym właściwym środkiem zaskarżenia jest w zasadzie rewizja (obecnie apelacja). Apelacyjna forma zaskarżenia została też przyjęta za właściwą przy wnoszeniu środka odwoławczego od postanowienia o ustanowieniu kuratora na podstawie art. 44 ust. 1 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (postanowienie SN z dnia 27 marca 1996 r., III CZP 28/96) oraz od postanowienia w sprawie o ustanowienie kuratora dla osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej (postanowienie SN z dnia 22 października 1997 r., II CZ 126/97

Uchwała SN z dnia 10 stycznia 2000 r., III CZP 30/99

Standard: 11104 (pełna treść orzeczenia)

Ocena należytego wykonywania przez opiekuna jego obowiązków (por. art. 154 k.r.o.) wyłącznie pod kątem zaspokojenia bieżących potrzeb dziecka (w szczególności w zakresie jego utrzymania) jest niewystarczająca. Nie uwzględnia ona bowiem wszystkich aspektów rozwoju dziecka i nie bierze pod uwagę wszystkich okoliczności jego sytuacji, pomijając momenty wychowawczego oddziaływania.

Postanowienie SN z dnia 6 stycznia 1975 r., III CRN 440/74

Standard: 11105