Podział majątku w postępowaniu apelacyjnym
Właściwość sądu w sprawie o podział majątku wspólnego (art. 566 k.p.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
W sprawach działowych, do których należy także sprawa o podział majątku wspólnego, wydane orzeczenia muszą dotyczyć całości przedmiotu działu i z reguły nie może następować ich częściowe uprawomocnienie się. Stanowią one powiązaną, integralną całość, a poszczególne rozstrzygnięcia są wzajemnie zależne i powiązane.
Apelacja w tego rodzaju sprawie, niezależnie od tego, czy została skierowana przeciwko całemu orzeczeniu co do istoty sprawy, czy tylko przeciwko jego części, jest w zasadzie apelacją dotyczącą całego orzeczenia, także w rozumieniu art. 368 § 1 pkt 1 k.p.c. Oznacza to, że sąd drugiej instancji może wyjść poza granice wskazane przez apelującego oraz poza granice jego wniosków (por. uchwałę SN z dnia 11 marca 1977 r., III CZP 7/77 oraz postanowienie SN z dnia 17 września 1999 r., I CKN 379/98,). Jednak i w tych sprawach apelujący jest zobowiązany wskazać, czy orzeczenie sądu pierwszej instancji jest zaskarżone w całości, czy w części, a także zaznaczyć we wniosku o zmianę lub uchylenie orzeczenia zakresu żądanej zmiany lub uchylenia. Niepodanie tych elementów uniemożliwia nadanie biegu apelacji, poza niespójnością między tymi elementami, czyli rozbieżnością między zakresem żądanej zmiany lub uchylenia zaskarżonego orzeczenia a granicami zaskarżenia (por. uchwalę SN z dnia 17 listopada 2009 r., III CZP 83/09).
Zamieszczony w apelacji wniosek obejmował oświadczenie wnioskodawczyni, że wnosi o zmianę zaskarżonego postanowienia w zakwestionowanej części i orzeczenie co do istoty sprawy, ale część ta nie została jednoznacznie określona. Były zatem podstawy do zażądania od niej uzupełnienia braku apelacji w odniesieniu do wymagania zamieszczenia w niej wniosku wskazanego w art. 368 § 1 pkt 5 k.p.c.
Postanowienie SN z dnia 1 marca 2017 r., IV CZ 124/16
Standard: 13132 (pełna treść orzeczenia)
W szczególności w toku rozpoznania sprawy na skutek wniesienia apelacji przez jednego uczestnika sąd może znieść współwłasność rzeczy w inny sposób, w odmienny sposób ukształtować również dopłaty i spłaty, nie będąc przy tym związanym zakazem reformationis in peius (por. postan. Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2008 r.,V CSK 447/07; postan. SN z dnia 28 marca 2003 roku, IV CKN 1961/00). Wynika to w pierwszej kolejności z faktu, że zgodnie z art. 618 § 1 k.p.c. w postępowaniu o zniesienie współwłasności sąd rozstrzyga także spory o prawo żądania zniesienia współwłasności i o prawo własności, jak również wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy. Unormowanie zawarte w tym przepisie czyni zatem z postępowania o zniesienie współwłasności postępowanie o charakterze kompleksowym, którego celem jest rozstrzygnięcie o całokształcie stosunków prawnych pomiędzy współwłaścicielami do chwili zniesienia współwłasności (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2011 roku, III CSK 330/10). Co więcej, w myśl art. 618 §3 k.p.c. po zapadnięciu prawomocnego postanowienia o zniesieniu współwłasności uczestnik nie może dochodzić roszczeń przewidzianych w art. 618 §1 k.p.c., chociażby nie były one zgłoszone w postępowaniu o zniesienie współwłasności. Rozstrzygając o tym, komu z byłych małżonków należy przyznać prawo do lokalu mieszkalnego, którego podział nie jest możliwy sąd rozważa zaś usprawiedliwione interesy osób uprawnionych z punktu widzenia art. 212 §2 i 3 k.c. w związku z art. 46 k.r.o. i art. 1035 k.c. Tym samym, dokonując zniesienia współwłasności i podziału majątku sąd ma obowiązek z urzędu zasądzić spłaty i dopłaty pieniężne oraz oznaczyć termin płatności tych należności zgodnie z art. 212 § 3 k.c., co stanowi integralny składnik każdego postanowienia o zniesieniu współwłasności lub o dział spadku (por. postan. SN z dnia 29 listopada 2012 roku, V CSK 567/11). Skoro zaś sąd jest zobligowany orzec o spłatach lub dopłatach należnych jednemu z uczestników postępowania o podział majątku wspólnego, to może zmodyfikować tę kwestię także w postępowaniu drugoinstancyjnym niezależnie od wniosku strony w tym przedmiocie, jak też bez względu na to, która z uprawnionych osób wywiodła apelację.
Postanowienie SO w Kielcach z dnia 28 kwietnia 2014 r., II Ca 162/14
Standard: 9761 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 12249
Standard: 12250
Standard: 32039
Standard: 31289