Niezłożenie deklaracji od nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego

Faktem niezbitym pozostaje także, że z nieusprawiedliwionych powodów M. B. nie złożył w ogóle deklaracji (...) i nie wystąpił choćby o zaświadczenie o braku obowiązku uiszczenia podatku.

Przytoczyć wypada w tym miejscu wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 września 2015r., zgodnie z którym dla grupowania i klasyfikowania pojazdów i nadawania im poszczególnych kodów CN nie mają wiążącego charakteru dowody wymagane przez przepisy o ruchu drogowym, takie jak: opinia diagnosty, wpis w dowodzie rejestracyjnym, czy wyciąg ze świadectwa homologacji, a jedynie klasyfikacja dokonywana w oparciu o CN ( I (...) 32/14 ).

M. B. zarzucono , że będąc podatnikiem podatku akcyzowego, uchylił się od opodatkowania w ten sposób, że nie ujawnił właściwemu organowi podatkowemu tj. Naczelnikowi Urzędu Celnego w L. i nie złożył deklaracji uproszczonej (...) dla samochodu osobowego w związku z dokonaniem nabycia wewnątrzwspólnotowego, narażając przez to na uszczuplenie podatek akcyzowy.

Zastosowanie dla celów określenia przedmiotu opodatkowania podatkiem akcyzowym znajduje ustawa z dnia 6 grudnia 2008r. o podatku akcyzowym ( u.p.a. ), która wobec zawartych w niej definicji legalnych samodzielnie określa rodzaje wyrobów uznawanych za akcyzowe i podlegające opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 100 ust. 1 pkt 2 u.p.a. w przypadku samochodu osobowego przedmiotem opodatkowania akcyzą jest nabycie wewnątrzwspólnotowe samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium RP. Zgodnie z ust. 4 art. 100 u.p.a. samochody osobowe to pojazdy samochodowe i pozostałe pojazdy mechaniczne objęte pozycją (...) przeznaczone zasadniczo do przewozu osób, inne niż objęte pozycją 8702, włącznie z samochodami osobowo-towarowymi ( kombi ) oraz samochodami wyścigowymi, z wyłączeniem pojazdów samochodowych i pozostałych pojazdów, które nie wymagają rejestracji zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. Klasyfikacja danego samochodu do grupy samochodów osobowych w nabyciu wewnątrzwspólnotowym dokonywana jest na podstawie analizy Nomenklatury Scalonej ( CN ) . Klasyfikację w układzie odpowiadającym tej Nomenklaturze stosuje się do określenia, czy dany wyrób jest wyrobem akcyzowym, czy też nie. Zgodnie z Notami wyjaśniającymi do Nomenklatury Scalonej właściwa klasyfikacja pojazdu jest wyznaczana przez pewien zespół cech pojazdów, które wskazują na zasadnicze przeznaczenie pojazdu.

Pozycja 8702 i 8703 dotyczy pojazdów mechanicznych do przewozu osób. Pozycja 8704 – do przewozu towarów. Aby słuszność przypisać prezentowanej linii obrony, a więc, aby przyjąć, że nabyty przez oskarżonego pojazd był klasyfikowany do pozycji 8704, a tym samym zwolniony od podatku, zasadniczą funkcją pojazdu musiałby być transport towarów. O takiej funkcji zaś świadczy zespół zewnętrznie występujących cech. Pojazd ciężarowy to pojazd bez wyposażenia zabezpieczającego, bez wyposażenia kojarzonego z częścią pojazdu przeznaczoną dla pasażerów w części tylnej za siedzeniem kierowcy i przednimi siedzeniami pasażerów. Chodzi o siedzenia składane celem pełnego wykorzystania tylnej części pojazdu lub naczepy. Pojazd ciężarowy posiada oddzielną kabinę dla kierowcy i pasażerów oraz oddzielną otwartą naczepę z panelami bocznymi i nakładaną klapą. Pojazd taki nie posiada na bokach okien , występują w nim przesuwne, wahadłowe lub podnoszone drzwi bez okien na bokach pojazdu lub z tyłu, przeznaczone do załadunku i rozładunku towarów. Panel lub przegroda pomiędzy częścią dla kierowcy i pasażerów siedzących z przodu, a częścią tylną zamontowane są na stałe. Nie występują w części załadunkowej pojazdu elementy wyposażenia kojarzone z częścią pojazdu przeznaczoną dla pasażerów.

Zawarty w aktach sprawy protokół oględzin pojazdu nabytego przez oskarżonego wraz z dokumentacją fotograficzną jednoznacznie wskazują, że jest to pojazd klasyfikowany według kodu (...), a więc osobowy podlegający opodatkowaniu akcyzowemu.

Zdaniem Sądu istotnie powyższy materiał dowody mógł stanowić podstawę do ustalenia w drodze decyzji Dyrektora Izby Celnej we W. utrzymującej w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Celnego w L. podstaw i wymiaru podatku, na którego uszczuplenie Skarb Państwa został narażony. Nabyty przez oskarżonego pojazd jest przeznaczony przede wszystkim do przewozu osób, o czym świadczą takie cechy charakterystyczne pojazdu, jak: pojedyncza zamknięta przestrzeń wewnątrz dla kierowcy i pasażerów, która jest konstrukcyjnie i zasadniczo przeznaczona do przewozu osób ( trzy rzędy siedzeń wyposażonych w zagłówki i pasy bezpieczeństwa, tapicerka drzwi oraz fotele są jednolite, pojazd o podwyższonym komforcie podróżowania, automatyczna skrzynia biegów, klimatyzacja, komputer pokładowy z fabryczną nawigacją i funkcją telefonu, system audio ze zmieniarką na 6 CD, podgrzewane fotele przednie, elektryczny szyberdach, pakiet poduszek powietrznych, skórzana kierownica i siedzenia, tapicerowany jednolicie dach na całej długości, pełne przeszklenie pojazdu, standard wyposażenia wewnętrznego tylnej części kojarzony z samochodem osobowym, a nadto ogólny wygląd zewnętrzny typowy dla pojazdów osobowych). Dla pasażerów drugiego rzędu siedzeń pojazd posiada poduszki powietrzne, nawiewy z regulacją kierunku i siły nawiewu, wysuwane uchwyty na napoje, uchwyty górne dla pasażerów skrajnych miejsc siedzących, dwa wieszaki obok uchwytów, oświetlenie w dachu pojazdu, nagłośnienie, schowki w drzwiach bocznych oraz oparciach foteli przednich, wykładzinę podłogową wraz z dywanikami. Dla pasażerów trzeciego rzędu siedzeń chowanego w podłodze pojazd posiada nawiewy w dachu pojazdu, głośniki, schowki i miejsca na napoje w tapicerce bocznej. Dopiero w części bagażowej znajdują się uchwyty umożlwiające mocowanie przewożonych ładunków.

Twierdzenia oskarżonego z toku rozprawy, że takie wyposażenie pojazdu obecnie jest standardowe jest nieprawdziwe. Niewątpliwie jest to standard podwyższający istotnie komfort podróżujących osób. Pojazd ten znajdował się w opisanym stanie w dniu 3 lipca 2015r., zaś jego nabywca po dniu zakupu nie dokonywał żadnych zmian, ani prac w pojeździe. Okoliczność ta koresponduje z wyjaśnieniami oskarżonego z toku dochodzenia, kiedy opisując cechy pojazdu podał w sposób bardzo zbliżony występujące w samochodzie, w momencie, kiedy on ten samochód kupił i wwiózł do Polski.

W tej sytuacji wpis w zaświadczeniu o badaniu technicznym oraz dowód rejestracyjny wydawany na podstawie przepisów niemieckich nie mogły przesądzać o faktycznym przeznaczeniu nabytego pojazdu i nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy w aspekcie uznania pojazdu za wyrób akcyzowy. Przy tym dokonując pierwszej rejestracji pojazdu na terenie kraju pojazd zaklasyfikowany został jako pojazd osobowy z 7 miejscami. Zauważyć należy także, że sam oskarżony nie jest konsekwentny w okolicznościach i powodach nabycia i dalej zbycia przedmiotowego pojazdu. Początkowo twierdził, że pojazd nabywał dla siebie, celem użytkowania wobec zamieszkiwania w górach. W toku rozprawy wątek odnośnie konieczności użytkowania pojazdu rozwinął nawiązując do możliwości przewożenia ładunków w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Po czym następnie, co jest faktem, pojazd zbył i to w krótkim czasie ok. 3 tygodni po wykonaniu przeglądu firmie (...) uzyskując gotówkę, a dalej pojazd w leasingu, następnie zbył przed upływem 3-letniego terminu związania umową leasingową.

Dalej, skoro oskarżony zapewniał w toku rozprawy, że w tamtym okresie finansowo dobrze prosperował, że zapłata podatku akcyzowego nie stanowiła dlań istotnego obciążenia finansowego, to niezrozumiałym staje się twierdzenie z toku dochodzenia, że zawarł umowę leasingu z Bankiem celem uzyskania środków pieniężnych wobec podjęcia zleconych istotnych prac budowlanych. Wyjaśnienia są wykrętne i kłamliwe. Poza tym oskarżony w ogóle nie wskazał powodów, dla których nie złożył deklaracji (...). Jeśli istotnie byłby przeświadczony o braku konieczności regulowania podatku, nic nie stało na przeszkodzie wywiązania się z tego formalnego obowiązku. Zdaniem Sądu oskarżony działał umyślnie, nabywając pojazd ukierunkowany był na obejście przepisów podatkowych. Naruszył swoim zachowaniem dyspozycję art. 54 § 2 k.k.s.

Wyrok SR w Lwówku Śląskim z dnia 28 czerwca 2016r., II K 592/15

Standard: 8015 (pełna treść orzeczenia)

Zgodnie z art. 54 § 1 k.k.s. odpowiedzialności karnej za przestępstwo skarbowe podlega podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie. W myśl § 2 tego artykułu, jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. W myśl zaś art. 53 § 14 k.k.s., mała wartość jest to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego nie przekracza dwunastokrotności wysokości minimalnego wynagrodzenia. § 4 tego przepisu stanowi, że pod pojęciem minimalnego wynagrodzenia rozumie się wynagrodzenie za pracę ustalone na podstawie ustawy z dnia 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. Nr 200, poz. 1679 ze zm.).

Zgodnie z art. 100 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym, w przypadku samochodu osobowego, przedmiotem opodatkowania jest nabycie wewnątrzwspólnotowe samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. Zgodnie z art. 101 ust. 2 pkt 1 w/w ustawy, obowiązek podatkowy z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego niezarejestrowanego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym powstaje z dniem przemieszczenia samochodu osobowego z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju, jeżeli nabycie prawa rozporządzania samochodem osobowym jak właściciel nastąpiło przez przemieszczeniem samochodu na terytorium kraju. Art. 102 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym stanowi, że podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, która dokonuje czynności, o których mowa w art. 100 ust. 1 lub 2. Art. 106 ust. 2 stanowi, że podatnik z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego jest obowiązany po dokonaniu jego przemieszczenia na terytorium kraju, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację uproszczoną, według ustalonego wzoru, właściwemu naczelnikowi urzędu celnego w terminie 14 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego, nie później jednak niż w dniu rejestracji samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. Samochody osobowe są to, w myśl art. 100 ust. 4 ustawy o podatku akcyzowym, pojazdy samochodowe i pozostałe pojazdy mechaniczne objęte pozycją (...) przeznaczone zasadniczo do przewozu osób, inne niż objęte pozycją (...), włącznie z samochodami osobowo-towarowymi ((...)) oraz samochodami wyścigowymi, z wyłączeniem pojazdów samochodowych i pozostałych pojazdów, które nie wymagają rejestracji zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.

Podnieść należy, że sądy administracyjne wielokrotnie podkreślały, że klasyfikacji pojazdów dla celów ustalenia wyrobów akcyzowych nie ustala się na podstawie ustawy o ruchu drogowym i wydanych na tej podstawie aktów wykonawczych. Powyższe przepisy odnoszą się jedynie dla potrzeb rejestracji pojazdu, a nie mają zastosowania dla ustalenia podatku akcyzowego. Określenie rodzaju pojazdu na gruncie jego rejestracji odbywa się na innych zasadach (w szczególności w oparciu o inne przepisy), aniżeli klasyfikacja towarowa. Dowód rejestracyjny jest przede wszystkim dokumentem stwierdzającym dopuszczenie pojazdu do ruchu. Organ podatkowy nie jest więc związany zawartym w dowodzie rejestracyjnym ustaleniem typu pojazdu jako samochodu osobowego czy ciężarowego, bowiem z punktu widzenia przepisów u.p.a., istotne jest dokonanie jego prawidłowej klasyfikacji do odpowiedniego kodu CN ( zob. m.in. wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 28 kwietnia 2011 r., sygn. akt I SA/Rz 133/11; wyrok WSA w Kielcach z dnia 24 marca 2011 r., sygn. akt I SA/Ke 163/11; wyrok WSA w Szczecinie z dnia 9 października 2012 r., sygn. akt I SA/Sz 575/12). Poza tym, jak trafnie zauważył Wojewódzki Sąd Administracyjny we W. w wyroku z dnia 9 lutego 2011 r. (sygn. akt I SA/Wr 1360/10), nawet nazwanie określonego pojazdu, jako "samochód ciężarowy" w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym, nie oznacza, że pojazd ten ze swej istoty nie może być uznany za szeroko zdefiniowany samochód osobowy w rozumieniu przepisów regulujących opodatkowanie podatkiem akcyzowym. Stanowisko to podzielił również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Ł. w wyroku z dnia 19 kwietnia 2011 r. (sygn. akt I SA/Łd 258/11).

Przepisy podatkowe są przepisami autonomicznymi względem innych przepisów niepodatkowych. Ustawa o podatku akcyzowym jednoznacznie wskazuje, że do celów podatku należy wskazać przepisy i definicje zawarte w ustawie. W art. 100 ust. 4 ustawy o podatku akcyzowym ustawodawca skonstruował definicję legalną terminu „samochody osobowe” dla celów ich opodatkowania podatkiem akcyzowym. Tym samym sposób określenia pojazdu w innych dokumentach nie jest wiążący dla organów podatkowych. W art. 3 ust. 1 u.p.a. określono, że do celów poboru akcyzy i oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy stosuje się klasyfikację w układzie odpowiadającym Nomenklaturze Scalonej (CN). W celu zapewnienia jednolitej interpretacji, klasyfikacja towarów we wskazanej Nomenklaturze podlega pewnym zasadom (regułom) zdefiniowanym w taki sposób, że określony towar zawsze jest klasyfikowany do jednej i tej samej pozycji lub podpozycji z wyłączeniem innych, które mogłyby być brane pod uwagę. Pozycja (...), do której odwołuje się w swojej treści art. 100 ust. 4 w/w ustawy, definiujący samochody osobowe, obejmuje samochody osobowe i pozostałe pojazdy mechaniczne objęte pozycją (...) przeznaczone zasadniczo do przewozu osób. Cecha "zasadniczego przeznaczenia do przewozu osób", na co zwraca się uwagę w orzecznictwie, stanowi najistotniejsze kryterium kwalifikacji pojazdów, które powinno być w pierwszej kolejności brane pod uwagę. Należy przy tym zaznaczyć, że określenie: "zasadniczo do przewozu osób" nie może być interpretowane w ten sposób, że pojazd klasyfikowany do pozycji (...) służy wyłącznie do przewozu osób. Pojazd taki może być także wykorzystywany do przewożenia towarów, o czym świadczy wyraźne zaklasyfikowanie do tej pozycji również samochodów osobowo-towarowych ((...)). Zasadnicze przeznaczenie do przewozu osób bądź towarów ustalane jest na podstawie ogólnego wyglądu i ogółu cech samochodu (zob. wyrok ETS z dnia 6 grudnia 2007 r. w sprawie C-486/06, Lex nr 337569).

Ustalenie zasadniczego przeznaczenia samochodu winno się odbywać w oparciu o całokształt okoliczności konkretnej sprawy, w tym w oparciu o dokumenty odnoszące się zarówno do okresu sprzed nabycia prawa rozporządzania jak właściciel, jak i po jego nabyciu. Nie chodzi przy tym o subiektywne przekonanie, czy nawet sposób faktycznego użytkowania konkretnego pojazdu, które zwłaszcza w przypadku samochodów osobowo-towarowych może być podwójne, lecz o obiektywne cechy samochodu pozwalające na stwierdzenie jego zasadniczego przeznaczenia, a więc głównego, dominującego charakteru. Szczególnie istotne w tym względzie jest niewątpliwie przeznaczenie określonego pojazdu przez producenta, który tworzy konstrukcję danego pojazdu, zgodnie z odpowiednimi przepisami i normami w tym zakresie, odpowiadającą jego przeznaczeniu. Nie budzi też wątpliwości, że użytkownicy samochodów, decydując o sposobie korzystania z nich, mogą dokonywać określonych przeróbek wnętrza, dostosowując je w ten sposób do indywidualnych potrzeb użytkowych, co zasadniczo nie zmienia jednak konstrukcyjnego przeznaczenia tych samochodów.

W kodzie (...), określenie: "samochody osobowo-towarowe" oznacza pojazdy przeznaczone do przewozu najwyżej 9 osób (wraz z kierowcą), których wnętrze może być używane bez zmiany konstrukcji do przewozu zarówno osób jak i towarów. Klasyfikacja pojazdów mechanicznych objętych tą pozycją ((...)) jest wyznaczona przez pewne cechy, które wskazują, że te pojazdy są głównie przeznaczone raczej do przewozu osób, niż do transportu towarów (pozycja (...)). Cechy te są szczególnie pomocne przy określaniu klasyfikacji pojazdów mechanicznych, których masa brutto wynosi 5 ton i które posiadają pojedynczą zamkniętą przestrzeń wewnątrz dla kierowcy i zawierają inną przestrzeń dla pasażerów, którą można wykorzystać do transportu zarówno osób, jak i towarów. Do tej kategorii pojazdów mechanicznych włączone są te powszechnie znane jako pojazdy "wielozadaniowe" (np. pojazdy typu van, (...)y, (...), niektóre pojazdy typu pick-up). Przejawem cech projektowych zwykle stosowanych do pojazdów, które objęte są tą pozycją, są następujące cechy:

1) obecność stałych siedzeń z wyposażeniem zabezpieczającym (np. pasy bezpieczeństwa lub punkty kotwiące oraz wyposażenie do zainstalowania pasów bezpieczeństwa) dla każdej osoby lub obecność stałych punktów kotwiących i wyposażenie do zainstalowania siedzeń i wyposażenia zabezpieczającego w przestrzeni tylnej powierzchni dla kierowcy i przestrzeni siedzeń pasażerów; takie siedzenia mogą być zamocowane na stałe, składające się ze zdejmowanych z punktów kotwiących lub składanych;

2) obecność tylnych okien wzdłuż dwubocznych paneli;

3) obecność przesuwnych, wahadłowych lub podnoszonych drzwi (jedne lub więcej) z oknami na bocznych panelach lub z tyłu;

4) brak stałego panelu lub przegrody pomiędzy przestrzenią dla kierowcy i przednich siedzeń pasażerów a przestrzenią tylną, która może być używana do przewozu zarówno osób, jak i towarów;

5) wyposażenie całego wnętrza pojazdu w sposób kojarzony z częścią pojazdu przeznaczoną dla pasażerów (np. oświetlenie, popielniczki).

(wyrok WSA w Szczecinie z dnia 10.12.2015 r., I SA/Sz (...), Lex nr 1952726)

W orzecznictwie prezentowane jest stanowisko, zgodnie z którym, o zasadniczym przeznaczeniu pojazdu decyduje także jego producent, ponieważ to właśnie on tworzy konstrukcję pojazdu zgodną z normami bezpieczeństwa, przepisami o ruchu drogowym, która ma odpowiadać określonemu przeznaczeniu pojazdu. Konstrukcyjnego przeznaczenia samochodu nie zmienia nietrwałe, tymczasowe i nieingerujące w konstrukcję pojazdu nadanie mu cech umożliwiających przewóz towarów, tj. brak kanapy i pasów bezpieczeństwa w części pasażerskiej przy jednoczesnym produkcyjnym wyposażeniu pojazdu w punkty kotwiące umożliwiające zamontowanie ww. części bez ingerencję w konstrukcję pojazdu nadaną mu na etapie produkcji (por. wyrok WSA w Krakowie z dnia 5 września 2007 r., sygn. akt I SA/Kr 880/06). Również istnienie nietrwałej przegrody oddzielającej przestrzeń kierowcy od przestrzeni pasażerskiej nie pozbawia pojazdu cech wskazujących na główne przeznaczenie do przewozu osób.

Wyrok SR dla m. st. Warszawy z dnia 05 maja 2016 r., IV K 696/13

Standard: 6697 (pełna treść orzeczenia)