Podżeganie do popełnienia przestępstwa
Podżeganie (art. 18 § 2 k.k.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
"Czyn zabroniony" w kontekście konstrukcji podżegania jest oparty na własnej – niezależnej od bezpośredniego wykonawcy – konstrukcji odpowiedzialności karnej. W tym ujęciu zachowanie podżegacza musi być opisywane jako zachowanie "o znamionach określonych w ustawie karnej" obejmujące swoim zakresem także część ogólną Kodeksu karnego (uchwała SN z dnia 21 października 2003 r., I KZP 11/03, OSNKW 2003, z. 11-12, poz. 89; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2008 r., V KK 343/07), przy czym znamieniem czynnościowym podżegania jest nakłanianie do popełnienia czynu zabronionego, a opis zachowania bezpośredniego wykonawcy jest zawarty w przepisie części szczególnej i określa przedmiot czynności nakłaniania (postanowienie SN z dnia 3 sierpnia 2006 r., III KK 445/05). Skoro więc w opisie czynów bezpośrednich wykonawców (funkcjonariuszy publicznych), czynów, do popełnienia których podżegał ich oskarżony, nie zawarto koniecznego elementu z art. 231 § 2 k.k., jako celu działania tych funkcjonariuszy publicznych (a nie celu działania podżegacza), to nie ma normatywnej podstawy do przypisania odpowiedzialności z art. 231 § 2 k.k. w zw. z art. 18 § 2 k.k.
Dla odpowiedzialności karnej podżegacza za przestępstwo z art. 231 § 2 k.k. nie wystarcza fakt działania samego tylko podżegacza w celu osiągniecia korzyści majątkowej. Przepis art. 231 § 2 k.k. wymaga aby sprawca czynu z art. 231 § 1 k.k. działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej
Przypisanie oskarżonemu odpowiedzialności za przestępstwo z art. 231 § 2 k.k. w formie podżegania było wynikiem przyjęcia koncepcji, że funkcjonariusze publiczni wiedzieli czym zajmuje się podżegacz i że czyni to za odpowiednie wynagrodzenie. Niczego w takim ujęciu opisu czynów nie zmienia, w zakresie odpowiedzialności J. O., odwołanie się do art. 21 § 2 k.k. Skazany wiedział bowiem, że osoby działające na jego rzecz i dostarczające mu określonych danych z systemów informatycznych są funkcjonariuszami publicznymi, ale to tylko umożliwiało zakwalifikowanie jego czynów z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 231 § 1 k.k., skoro funkcjonariuszom publicznym nie przypisano działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.
Wyrok SN z dnia 6 kwietnia 2023 r., III KK 24/23
Standard: 74263 (pełna treść orzeczenia)
Podżeganie do popełnienia przestępstwa z art. 18 § 2 k.k. stanowi samoistną podstawę odpowiedzialności sprawcy takiego zachowania, niezależną od dokonania czynu zabronionego przez osobę nakłanianą do jego wykonania i niezależną od odpowiedzialności bezpośredniego sprawcy przestępstwa. Dla realizacji znamion postaci zjawiskowej podżegania wystarczy, że objęte świadomością nakłaniającego przyszłe zachowanie osoby nakłanianej odpowiada znamionom czynu zabronionego określonego typu.
Przepis art. 18 § 2 k.k. wymaga, aby nakłaniający działał z zamiarem bezpośrednim. Podżegacz musi mieć świadomość, że podejmowane przez niego zachowanie stanowi nakłanianie innej osoby do popełnienia czynu zabronionego, a nadto musi mieć świadomość wszystkich elementów znamion czynu zabronionego stanowiącego przedmiot nakłaniania.
Podżeganie może polegać na jakimkolwiek oddziaływaniu na inną osobę, mającym wzbudzić w niej zamiar popełnienia czynu zabronionego, bez potrzeby stosowania dodatkowych, szczególnych form nacisku.
Forma i sposób nakłaniania nie są istotne dla wypełnienia znamion podżegania. Może ono polegać na prośbie, rozmowie czy składanej obietnicy korzyści. Odpowiedzialność podżegacza nie zależy od dokonania czy usiłowania popełnienia przestępstwa przez sprawcę. Podżeganie bowiem jest realizowane w momencie zakończenia nakłaniania innej osoby do popełnienia przestępstwa.
Wyrok SO w Częstochowie z dnia 31 stycznia 2022 r., II K 49/21
Standard: 75622 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 22886
Standard: 8742
Standard: 22885
Standard: 5956