Specjalny zasiłek celowy (art. 41 pkt 1 u.p.s.)

Zgodnie z art. 41 pkt 1 ups, specjalny zasiłek celowy może być przyznany w związku z wystąpieniem szczególnie uzasadnionego przypadku osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny.

Świadczenie nie podlega zwrotowi.

Ww. forma wsparcia ma charakter szczególny, przysługuje więc wyłącznie w ekstraordynaryjnych sytuacjach

Wyrok NSA z dnia 13 grudnia 2024 r., I OSK 457/24

Standard: 85127 (pełna treść orzeczenia)

Decyzja wydawana na podstawie art. 41 ustawy o pomocy społecznej ma charakter uznaniowy, a to oznacza, jak to wynika z art. 7 k.p.a., załatwienie sprawy zgodnie ze słusznym interesem obywatela, o ile nie stoi temu na przeszkodzie interes społeczny i możliwości organu w zakresie posiadanych uprawnień i środków. Uznanie administracyjne nie pozwala organowi na dowolność w załatwieniu sprawy, ale też nie nakazuje mu spełnienia każdego żądania obywatela. Organ musi się bowiem poruszać w pewnych racjonalnych granicach, które wyznacza z jednej strony rzetelna i wnikliwa ocena sytuacji wnioskodawcy i miarkowanie pomocy w zależności od usprawiedliwionych potrzeb wnioskodawcy i możliwości organu - z drugiej, co wynika wprost z art. 2 ust. 1 oraz art. 3 ust. 3 i 4 u.p.s.

Rozpoznając wniosek w przedmiocie przyznania specjalnego zasiłku celowego organ przy ustalaniu wysokości tej pomocy winien rozeznać sytuację wnioskodawcy i ustalić jego potrzeby, uwzględniając przy tym możliwości finansowe - środki którymi dysponuje na ten rodzaj pomocy - oraz ilość innych osób oczekujących na pomoc.

Nawet spełnienie kryteriów przez osobę ubiegającą się o ten zasiłek nie oznacza, że istnieje po jej stronie roszczenie o przyznanie świadczenia i to w wysokości, jakiej oczekuje. W świetle ugruntowanego już orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego specjalny zasiłek celowy powinien być traktowany jako wyjątkowa, szczególna pomoc doraźna na konkretny cel bytowy, w sytuacji, gdy uzyskiwany dochód przekracza ustawowe kryterium dochodowe, a nie jest możliwe uzyskanie potrzebnych środków w ramach własnych działań strony i zwyczajnych świadczeń z pomocy społecznej.

Przyznanie tego rodzaju zasiłku powinno uwzględniać okoliczności konkretnej sprawy (w tym indywidualną sytuację strony i ogólną sytuację pozostałych potrzebujących) oraz cele i zadania pomocy społecznej (art. 2 pkt 1 i art. 3 pkt 1 u.p.s.).

Wyrok NSA z dnia 14 listopada 2024 r., I OSK 2760/23

Standard: 85128 (pełna treść orzeczenia)

Specjalny zasiłek celowy stanowi zaś wyjątkową, doraźną pomoc udzielaną osobom, których dochód przekracza ustawowe kryterium dochodowe. Pomoc ta nie musi jednak pokrywać w całości kosztów zaspokojenia zgłoszonej potrzeby.

W ramach pomocy udzielanej ze środków publicznych, która ma charakter subsydiarny, nie jest możliwe zaspokojenie wszelkich potrzeb i pokrycie wszelkich zobowiązań beneficjenta pomocy społecznej.

Wyrok NSA z dnia 26 września 2024 r., I OSK 2180/23

Standard: 85129 (pełna treść orzeczenia)