Zwrotu nakładów świadczonych na podstawie umowy, do której mają zastosowanie przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.)

Zwrotu nakładów świadczonych na podstawie umowy, do której mają zastosowanie przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.), dokonuje się według zasad przewidzianych w tej umowie.

Regulacja prawna dotycząca zwrotu nakładów i wydatków jest ułomna, rozproszona. Najobszerniej jest uregulowana w przepisach dotyczących rozliczeń między właścicielem a posiadaczem, a także przy najmie. Zasadą jest, o czym stanowi jednoznacznie treść art. 226 § 1 k.c. i art. 676 k.c., że decyduje tu wartość nakładów z chwili ich zwrotu uprawnionemu (zob. orzeczenia SN z dnia 9 listopada 2000 r., II CKN 339/00, z dnia 3 października 2002 r., III CKN 402/01 i z dnia 22 marca 2006 r., III CSK 3/06). Istotne jest bowiem uzyskanie rzeczywistej korzyści przez uprawnionego; nakłady zwrotne muszą być użyteczne, zwiększające wartość jego majątku w chwili zwrotu, a nie w innym, dowolnie dobranym momencie.

Art. 742 k.c. ma charakter bardziej ogólny, ale istota problemu jest podobna. Przede wszystkim jednak w judykaturze i piśmiennictwie eksponuje się, iż zwrot nakładów powinien nastąpić na zasadach określonych treścią stosunku prawnego, szczególnie przy umowach nienazwanych (zob. orz. SN z dnia 11 marca 1999 r., III CKN 187/98, z dnia 19 listopada 2003 r., V CK 457/02, z dnia 23 stycznia 2008 r., V CSK 377/07 oraz z dnia 5 marca 2009 r. III CZP 6/09). Nie jest przy tym uprawnione konstruowanie roszczeń z bezpodstawnego wzbogacenia wewnątrz umownych stosunków zobowiązaniowych, o co zabiega powódka (orz. SN z dnia 12 marca 1998 r., I CKN 522/97, z dnia 24 lutego 1999 r., III CKN 179/98 i z dnia 24 lutego 1999 r., III CKN 179/98 i z dnia 24 lutego 2005 r., III CK 454/04).

Wyrok SN z dnia 14 października 2009 r., V CSK 111/09

Standard: 72540 (pełna treść orzeczenia)