Żądanie przywrócenia do pracy pracownika szczególnie chronionego w świetle art. 8 k.p.

Prawo działacza związkowego do ochrony trwałości stosunku pracy nie ma charakteru bezwzględnego, a jego roszczenie o przywrócenie do pracy nie powinno być uwzględniane automatycznie bez zbadania okoliczności konkretnego przypadku, a przede wszystkim przyczyn zwolnienia.

Intencją ustawodawcy jest, aby ochrona ta nie wykraczała poza rzeczowo uzasadnioną potrzebę i nie przeradzała się w postać nieusprawiedliwionego społecznie i gospodarczo przywileju. Działalność związkowa nie może być pretekstem do nieuzasadnionego uprzywilejowania pracownika w sferach niedotyczących sprawowania tej funkcji (zob. np. wyrok SN z dnia 26 listopada 2003 r., I PK 616/02).

Wyrok SN z dnia 18 maja 2022 r., II PSKP 117/21

Standard: 62775 (pełna treść orzeczenia)

Rozstrzygnięcie polegające na oddaleniu roszczenia o przywrócenie do pracy chronionego działacza związkowego jest możliwe w oparciu o art. 477[1] k.p.c. Stanowi on bowiem, że jeżeli pracownik dokonał wyboru jednego z przysługujących mu alternatywnie roszczeń, a zgłoszone roszczenie okaże się nieuzasadnione, sąd może z urzędu uwzględnić inne roszczenie alternatywne. Ten proceduralny przepis nie może jednak stanowić samoistnej podstawy rozstrzygnięcia. Konieczne jest więc wskazanie również materialnej podstawy, która uzasadnia zastosowanie art. 4771 k.p.c. Sąd Okręgowy powołał w tym miejscu art. 8 k.p., który stanowi o społeczno-gospodarczym przeznaczeniu prawa i zasadach współżycia społecznego.

Prawo działacza związkowego do ochrony trwałości stosunku pracy nie ma charakteru bezwzględnego. Jego roszczenie o przywrócenie do pracy nie powinno być uwzględniane automatycznie bez zbadania okoliczności konkretnego przypadku, a przede wszystkim przyczyn zwolnienia.

Celem art. 32 ust. 1 (i ust. 2) ustawy o związkach zawodowych jest wspieranie i ochrona wolności związkowej poprzez gwarancję trwałości stosunku pracy pracowników prowadzących działalność związkową. Gwarancja ta służy przede wszystkim ze względu na działalność związkową prowadzoną przez danego pracownika i koncentruje się na ochronie interesów zbiorowych pracowników. Natomiast interes osobisty chronionego działacza pozostaje na drugim planie i jest pochodną interesu zbiorowego (zob. wyroki SN: z dnia 9 maja 2006 r., II PK 260/05; z dnia 11 września 2001 r., I PKN 619/00). W konsekwencji należy uznać dopuszczalność oddalenia roszczenia o przywrócenie do pracy w oparciu o art. 8 k.p. w związku z art. 477[1] k.p.c. i zasądzenia w to miejsce odszkodowania.

Postanowienie SN z dnia 15 maja 2019 r., II PK 83/18

Standard: 62798 (pełna treść orzeczenia)