Obligatoryjne przesłuchanie stron w każdej sprawie o rozwód lub o separację
Przesłuchanie stron w sprawach małżeńskich (art. 432 k.p.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
W sprawie o rozwód – jako reguła szczególna – art. 432 k.p.c. przewiduje obligatoryjne przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron. W ocenie ustawodawcy zatem dowód ten w sprawie o rozwód odgrywa szczególną rolę stanowiąc podstawowe źródło informacji o problemach pożycia małżeńskiego. Przydanie takiego znaczenia dowodowi z przesłuchania stron winno prowadzić do daleko idącej ostrożności przy podejmowaniu decyzji o złożeniu zeznań przez strony na piśmie. W sytuacji dużego stopnia sporu między stronami, przeprowadzenie przedmiotowego dowodu na piśmie niweczy cel wskazanej regulacji prawnej i w istocie uniemożliwia rzetelną weryfikację twierdzeń stron, a co za tym idzie – dokonanie w sposób rzetelny ustaleń faktycznych.
W tym stanie rzeczy przeprowadzenie całości postępowania dowodowego z dowodów osobowych na piśmie nie wypełnia minimalnych standardów rzetelnego procesu. Dodatkowo przy uwzględnieniu, że sprawa o rozwód ma charakter specyficzny, związany z delikatną materią życia rodzinnego. Tym samym brak – na jakimkolwiek etapie postępowania – osobistego kontaktu pomiędzy stronami a sądem (a dodatkowo – jak już wskazano – we właściwym, pełnym składzie), uniemożliwia prawidłową weryfikację twierdzeń stron, bezpośrednie zadawanie pytań małżonkom i bezpośrednią ocenę wiarygodności zeznań.
Wyrok SA w Krakowie z dnia 2 lipca 2021 r., I ACa 174/21
Standard: 56628 (pełna treść orzeczenia)
Zgodnie z art. 432 k.p.c. w każdej sprawie o rozwód sąd zarządza przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron. Taka treść przepisu nie pozostawia wątpliwości, że w sprawach rozwodowych dowód z przesłuchania stron jest obligatoryjny i to zarówno w sensie dopuszczenia tego dowodu, jak i jego przeprowadzenia.
Powołanie w art. 432 k.p.c. odpowiedniego stosowania art. 302 § 1 k.p.c. oznacza, że gdy z przyczyn natury faktycznej lub prawnej przesłuchać można co do okoliczności spornych jedną tylko stronę, to sąd oceni, czy mimo to należy przesłuchać tę stronę, czy też dowód ten w zupełności pominąć. Tak samo sąd postąpi, jeżeli druga strona nie stawi się na przesłuchanie.
Przyjęto w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. orz. z dnia 20 czerwca 1952, C 1339/51), że w sprawie rozwodowej zasadą jest przesłuchanie jednej strony, a nie rezygnacja z dowodu z przesłuchania stron, jeśli istnieją przeszkody faktyczne lub prawne do przesłuchania obu stron, względnie jedna ze stron nie stawiła się na przesłuchanie.
Wyjaśniono też (por. wyrok SN z dnia 21 lipca 1958 r. 1 CR 337/57), iż w sytuacji, gdy strona wezwana na rozprawę nie stawi się, to zaniechanie przesłuchania może nastąpić dopiero wtedy, gdy sąd ustali, jakie przyczyny wywołały to niestawiennictwo.
Wyrok SN z dnia 5 marca 1999 r., I CKN 1063/97
Standard: 56626 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 56993
Standard: 56623