Zniesienie służebności gruntowej mimo braku orzeczenia sądu stwierdzającego jej nabycie przez zasiedzenie

Brak orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie zasiedzenia służebności gruntowej nie jest przeszkodą do zniesienia takiej służebności.

Zasada o dopuszczalności ustalenia faktu nabycia prawa przez zasiedzenie w innej sprawie niż w postępowaniu o zasiedzenie, gdy ustalenie tego faktu nie należy do samego rozstrzygnięcia, lecz jest tylko przesłanką tego rozstrzygnięcia (orzeczenie SN z dnia 20 marca 1969 r. III CZP 11/69 i powołana uchwała (7) SN z dnia 10 lutego 1951 r. C 741/50). Wspomniana wyżej zasada może mieć zastosowanie również w sprawie o zniesienie służebności gruntowej.  Także ta sprawa jest realizacją uprawnień właściciela nieruchomości, dotkniętego uciążliwością korzystania z niej przez inne osoby, tyle tylko, że wiadome już jest, że przypisują one sobie ograniczone prawo rzeczowe odnośnie do tej nieruchomości.

Przesłanką rozstrzygnięcia w takiej sprawie powinno być ustalenie: 

1) odnoszące się do faktu i sposobu nabycia tego prawa przez pozwanych,

 2) dotyczące istnienia powoływanych przez powodów ustawowych przesłanek zniesienia służebności gruntowej (art. 294 k.c.).

Dopóki pozwani nie zdecydowaliby się na wystąpienie do sądu o stwierdzenie zasiedzenia (co nie musi leżeć w ich interesie), dopóty powód byłby praktycznie pozbawiony prawa do sądu w kwestii zniesienia służebności gruntowej. Pozbawienie powoda tego prawa byłoby ze względów prawnych i społecznych niedopuszczalne.

Uchwała SN z dnia 21 października 1994 r., III CZP 132/94

Standard: 52296 (pełna treść orzeczenia)