Przekształcenie samorządowego zakładu budżetowego w spółkę (art. 22 u.g.k.)
Samorządowe zakłady budżetowe (art. 6 u.g.k.) Ustawa o gospodarce komunalnej
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Regulacja zamieszczona w art. 22 i 23 u.g.k. nie jest ani typowym przekształceniem jednego podmiotu w drugi, ani nie jest typowym przykładem sukcesji uniwersalnej. Zaliczyć ją trzeba do grupy szczególnych przypadków przekształcenia, które, choć konstrukcyjnie z różnych względów przekształceniami nie są, to mają być traktowane jako przekształcenia z woli ustawodawcy. Na przykład dopuszczono przekształcenie spółki cywilnej w dowolną spółkę handlową (art. 26 § 4 i art. 551 § 2 k.s.h.), chociaż spółka cywilna nie jest podmiotem prawa, nie można zatem twierdzić o zachowaniu w tym wypadku podmiotowości prawnej przy zmianie wyłącznie formy prawnej działalności, co jest kluczową cechą instytucji przekształcenia. Podobnie dopuszczono przekształcenie indywidualnie prowadzonej działalności gospodarczej w spółkę kapitałową (art. 584[1] k.s.h.), co też z logicznego punktu widzenia nie może być uznane za przekształcenie. W obu tych wypadkach nie występuje samodzielny podmiot prawny, który byłby przekształcany w inną formę prawną, pozostając tym samym podmiotem.
Identycznie należy ocenić przekształcenie komunalnego zakładu budżetowego w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, de facto jest to bowiem utworzenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością „na bazie” mienia istniejącego wcześniej zakładu budżetowego. Należy jednak podkreślić, że przy przekształceniu zakładu budżetowego występuje istotna różnica w porównaniu ze wskazanymi wcześniej innymi wypadkami szczególnego przekształcenia, jest mianowicie wymagane wniesienie majątku zakładu do spółki tytułem aportu.
Wykluczone jest automatyczne przypisanie spółce z ograniczoną odpowiedzialnością prawa do całego mienia likwidowanego komunalnego zakładu budżetowego, w każdym bowiem wypadku należy ustalić, czy konkretny składnik mienia likwidowanego zakładu został wniesiony do tworzonej spółki.
Uchwała SN z dnia 15 grudnia 2017 r., III CZP 81/17
Standard: 47132 (pełna treść orzeczenia)
przekształcenie zakładu budżetowego w spółkę prawa handlowego musi odbyć się poprzez likwidację zakładu budżetowego, dokonaną w celu zawiązania jednej z wymienionych rodzajów spółek, a nie w celu definitywnego zakończenia działalności komunalnej prowadzonej dotychczas przez daną jednostkę. Tym samym zgodzić się należy ze stanowiskiem, że pojęcie przekształcenia samorządowego zakładu budżetowego w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością na skutek likwidacji tego zakładu, o którym mowa w art. 22 ust. 1 i art. 23 ust. 3 u.g.k. w związku z art. 93b O.p., nie oznacza likwidacji przedmiotowej i podmiotowej tego podmiotu, lecz tylko zmianę formy organizacyjno-prawnej prowadzenia działalności gospodarczej. Wyżej wskazane przepisy u.g.k. wiążą skutek przekształcenia tylko ze składnikami mienia samorządowego zakładu budżetowego pozostałego po jego likwidacji, które stają się po przekształceniu majątkiem spółki, a nie składnikami mienia gminy.
Przepis art. 22 ust. 1 u.g.k. używa pojęcia "mienie samorządowego zakładu budżetowego". Pojęcie to powinno być rozumiane tak, jak w prawie cywilnym, o którym mowa w art. 44 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 380 ze zm.). W konsekwencji skoro zgodnie z art. 23 ust. 1 u.g.k. składniki mienia tego zakładu, z dniem przekształcenia stały się majątkiem spółki, to stosownie do art. 23 ust. 3 u.g.k. w zw. z art. 93b i art. 93a § 1 O.p. spółka powstała w wyniku przekształcenia wstąpiła we wszystkie prawa i obowiązki związane z działalnością samorządowego zakładu budżetowego. Artykuł 23 u.g.k. nie normuje szczególnego trybu przekształcania zakładów budżetowych w spółki (z pominięciem procedury likwidacji tych zakładów), lecz reguluje jedynie majątkowe konsekwencje tego procesu, o którym jest mowa w art. 22 u.g.k.
Analiza językowa art. 22 ust. 1 u.g.k. prowadzi do wniosku, że w niniejszym przypadku mamy do czynienia z całkowitą likwidacją zakładu budżetowego, a następnie (już po jej zakończeniu) z pokryciem kapitału spółki przez wkład w postaci mienia pozostałego po zlikwidowanym zakładzie budżetowym. Natomiast w art. 23 ust. 1 u.g.k. ustawodawca przyjął, że składniki mienia zakładu budżetowego przekształconego w spółkę stają się majątkiem spółki. Zakładając racjonalność ustawodawcy (a w szczególności to, że treść i zakres regulacji zawartej w art. 22 ust. 1 u.g.k. nie jest sprzeczna z postanowieniami art. 23 ust. 1 tej ustawy) należy uznać, że art. 22 ust. 1 u.g.k. nie oznacza wcale (wbrew jego dosłownemu brzmieniu) definitywnej likwidacji zakładu budżetowego, lecz jedynie likwidację w znaczeniu zaprzestania wykonywania działalności statutowej, połączoną z wniesieniem mienia tego zakładu na pokrycie wkładu w spółce prawa handlowego jednostki samorządu terytorialnego.
Stanowisko to wynika z ugruntowanego w orzecznictwie poglądu wyrażonego m.in. w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego: z 13 stycznia 2011 r., II FSK 1634/09; z 19 lipca 2012 r., II FSK 2647/10; z 10 marca 2016 r., II FSK 47/14 oraz z 28 lipca 2016 r., II FSK 1936/14. Przyjmuje ono, że pojęcie przekształcenia samorządowego zakładu budżetowego w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością na skutek likwidacji tego zakładu, o którym mowa w art. 22 ust. 1 i art. 23 ust. 3 u.g.k. nie oznacza likwidacji przedmiotowej i podmiotowej tego podmiotu, lecz tylko zmianę formy organizacyjno-prawnej prowadzenia działalności gospodarczej.
Innymi słowy likwidacja, o której mowa w art. 22 u.g.k. jest więc jedynie "kasowaniem" jednej z dopuszczalnych form gospodarki komunalnej (zakładu budżetowego) i zastąpienie jej inną dopuszczalną formą (w założeniu efektywniejszą ekonomicznie). Przekształcenie zakładu budżetowego w spółkę prawa handlowego jest więc specyficzną formą transformacji, bowiem w tym przypadku ma miejsce likwidacja podmiotu przekształconego przy sukcesji pod tytułem ogólnym.
Decyzję o likwidacji zakładu podejmuje organ, który powołał ten zakład, nie później niż do dnia 31 grudnia danego roku budżetowego.
Likwidując zakład budżetowy, właściwy organ określa przeznaczenie mienia znajdującego się w użytkowaniu zakładu, a jego należności i zobowiązania przejmuje organ, który podjął decyzję o likwidacji. W przypadku, gdy samorządowy zakład budżetowy uległ likwidacji w celu przekształcenia w inną formę organizacyjno-prawną, jego należności i zobowiązania przejmuje utworzona jednostka.
Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 19 stycznia 2017 r., I SA/Gl 936/16
Standard: 47261 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 47264
Standard: 47265
Standard: 47268