Skutki zaniechań kuratora procesowego a nieważność postępowania

Zaniechania kuratora procesowego traktowane być muszą tak jak zaniechania strony, dla której kurator taki został ustanowiony, a ewentualne nieprawidłowości związane z jego ustanowienie i działaniem mogą stanowić jedynie podstawę nieważności postępowania przewidzianej w art. 379 pkt 5 k.p.c., uwzględnianej w ramach kontroli instancyjnej albo wznowienia postępowania w oparciu o art. 401 pkt 2 k.p.c. (por. postanowienie SN z dnia 2 sierpnia 2007 r., V CSK 155/07; wyrok z dnia 10 kwietnia 1978 r., III CRN 40/78).

Wyrok SN z dnia 13 marca 2012 r., IV CSK 284/11

Standard: 44390 (pełna treść orzeczenia)

Z istoty celu ustanowienia kuratora, zwanego – w odróżnieniu od powoływanych na podstawie przepisów zawartych w kodeksach cywilnym, rodzinnym i opiekuńczym, handlowym – procesowym wynika, że nie jest on tylko wyznaczony dla doręczenia pism sądowych. Ma on podejmować za nieobecnego czynności niezbędne dla obrony jego praw w całym postępowaniu. To zaś jak wypełnia on swe obowiązki wpływa na ocenę, czy prawa strony (uczestnika postępowania nieprocesowego) były należycie chronione. Nie można przyjąć, że uczestnik miał zapewnioną należytą ochronę swych praw w sytuacji zupełnej bierności ustanowionego kuratora, tj. nieobecności jego na wszystkich rozprawach i nie przedstawieniu nawet także żadnego stanowiska, czy wniosku na piśmie. Tolerowanie przez sąd takiego stanu stanowiło rażące naruszenie art. 143 k.p.c. (por. postanowienie SN z dnia 3 marca 1997 r., III CKN 10/96 i wyrok SN z dnia 26 września 1997 r., II CKU 82/97).

Niedziałanie w sprawie kuratora może uzasadniać wznowienie postępowania na podstawie art. 401 pkt 2 k.p.c. Ustanowienie kuratora „absentis” wywołuje ten skutek, że zainteresowany nieobecny ma prawo oczekiwać podejmowania przez niego działań w postępowaniu. Obejmują one: zajmowanie stanowiska co do żądań przeciwnika, składanie wniosków i oświadczeń, uczestniczenie w rozprawach, podczas których przeprowadzane są dowody i roztrząsane ich wyniki, a także podejmowanie innych właściwych ze względu na stan sprawy działań w tym wnoszenie w razie potrzeby środków odwoławczych. Jeżeli kurator nie podjął żadnych czynności procesowych za nieobecnego to takie zaniechanie odpowiada podstawie wznowienia pozbawienia strony (zainteresowanego) możności działania.

Postanowienie SN z dnia 2 sierpnia 2007 r., V CSK 155/07

Standard: 44391 (pełna treść orzeczenia)