Kognicja sądu w sprawie podziału majątku wspólnego wspólników spółki cywilnej

Jeżeli podział wspólnego majątku nie zostanie dokonany przez samych wspólników, dokonuje go sąd w postępowaniu nieprocesowym przy odpowiednim stosowaniu art. 617 i następnych k.p.c. (por. np. postanowienie SN z dnia 15 listopada 1990 r., II CZ 169/90).

Mając na uwadze przede wzystkim w pierwszym rzędzie wykładnię językową art 875 i 1038 k.c. sądowy podział powinien objąć cały wspólny majątek wspólników rozwiązanej spółki cywilnej. Także długi wynikające ze stosunku spółki (tzw. majtek pasywny) powinny być zgłoszone i rozpoznane w postępowaniu o podział majątku wspólnego.

Zastosowanie do likwidacji wspólnego majątku wspólników art. 617 i 618 k.p.c. oznacza, że w tym postępowaniu rozpatrywane są spory między innymi z tytułu posiadania rzeczy wchodzących w skład wspólnego majątku, a także pożytków i innych przychodów z tego majątku, przypadających za okres po dacie rozwiązania spółki (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 29 lipca 1977 r., III CZP 54/77), jak również spory o wypłatę udziału w zyskach, o zwrot wydatków poniesionych w czasie istnienia spółki lub kwot zapłaconych po rozwiązaniu spółki na pokrycie długów spółki wobec osób trzecich (por. uchwałę SN z 6 września 1996 r., III CZP 98/956 oraz wyrok SN z 9 lutego 2000 r., III CKN 599/98 ). Przesądzającym argumentem jest tu unormowanie zawarte w art 618 § 3 k.p.c., który wyłącza dochodzenie tych roszczeń po zapadnięciu prawomocnego postanowienia o podziale majątku wspólnego.

Postanowienie SN z dnia 15 listopada 2016 r., III CSK 345/15

Standard: 66389 (pełna treść orzeczenia)