Uchylenie lub zmiana przez prokuratora zastosowanego przez sąd środka (art. 253 § 2 k.p.k.)

Środkiem zastosowanym przez sąd w rozumieniu art. 253 § 2 k.p.k. jest środek zapobiegawczy, co do którego wydano postanowienie o jego zastosowaniu, a nie dopiero środek, co do którego postanowienie takie stało się prawomocne. W orzecznictwie SN podkreślano niejednokrotnie, że analizowany tu przepis stwarza obowiązek dodatkowej, pozainstancyjnej, prowadzonej z urzędu, kontroli zasadności stosowania środków zapobiegawczych, by nie dopuścić do zbędnego i niesłusznego kontynuowania zastosowanego środka (zob. postanowienia SN: z dnia 15 kwietnia 1983 r., II KZ 31/83, OSNKW 10-11/1983, poz. 90 i z dnia 13 października 1995 r., II KRN 124/95, OSNKW 1-2/1996, poz. 7).

Jeżeli prokurator w ramach swych uprawnień uchyla lub zmienia, z przyczyn określonych w art. 253 § 1 k.p.k., zastosowany przez sąd na jego wniosek środek zapobiegawczy (art. 253 § 2 k.p.k.), to uprzednie postanowienie o zastosowaniu tego środka przestaje prawnie egzystować.

W razie zmiany środka, w miejsce poprzedniego postanowienia wchodzi postanowienie prokuratora o zastosowaniu innego środka zapobiegawczego, zaskarżalne na zasadach określonych w art. 252 § 2 k.p.k.; zasady te odnoszą się także do postanowienia uchylającego w ogóle środek zapobiegawczy bez stosowania innego tego typu środka, jako postanowienia "w przedmiocie środka zapobiegawczego".

Decyzje przewidziane w art. 253 § 2 k.p.k. mogą być podejmowane w każdym czasie, a zatem zarówno po wydaniu postanowienia o zastosowaniu środka, a jeszcze przed jego zaskarżeniem, jak i po takim zaskarżeniu, a przed rozpoznaniem zażalenia, jak i rzecz jasna po rozpoznaniu zażalenia i ewentualnym utrzymaniu przez sąd odwoławczy w mocy lub zmianie przez niego zaskarżonego postanowienia; w tym ostatnim wypadku uchylenie lub zmiana przewidziana w art. 253 k.p.k. odnosi się do środka wynikającego z postanowienia sądu odwoławczego. Postanowienie o zastosowaniu środka zapobiegawczego nie nabiera zatem nigdy cechy prawomocności materialnej i może być z urzędu zawsze uchylone lub zmienione w toku postępowania.

Postanowienie SN z dnia 22 czerwca 1999 r., I KZP 20/99

Standard: 34599 (pełna treść orzeczenia)