Dostęp do akt zakończonego postępowania przygotowawczego

Prokuratura, realizując zadania publiczne jakimi są strzeżenie praworządności oraz czuwanie nad ściganiem przestępstw (art. 2 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. - Prawo o prokuraturze - Dz.U. poz. 177 ze zm.), zalicza się do organów władzy publicznej, o jakich mowa w art. 61 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i art. 4 ust. 1 pkt 1 DostInfPubU. Prokurator Generalny i Prokurator Krajowy są więc podmiotami obowiązanymi do udostępnienia informacji publicznej będącej w ich posiadaniu (art. 4 ust. 3 DostInfPubU).

Prawo dostępu do akt przysługuje stronom także po zakończeniu postępowania przygotowawczego. Nie oznacza to jednak, że przepis ten w sposób generalny określa kwestię dostępu do akt w sprawach prawomocnie zakończonych umorzeniem. Dostęp do akt zakończonego postępowania przygotowawczego podlega odmiennym reżimom prawnym w zależności od podmiotu chcącego ten dostęp uzyskać. W stosunku do stron i ich przedstawicieli zastosowanie ma art. 156 § 5 KPK, natomiast do innych osób przepisy o dostępie do informacji publicznej. Zachowuje więc aktualność pogląd, że dokumenty i informacje mające walor informacji publicznej, zawarte w aktach zakończonego w taki sposób postępowania przygotowawczego, podlegają udostępnieniu na zasadach określonych w ustawie o dostępie do informacji publicznej, niezależnie od przyczyny jego umorzenia (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 7 marca 2003 r., sygn. akt II SA 3572/02, z dnia 8 lutego 2005 r., sygn. akt OSK 1113/04, publ. z dnia 13 stycznia 2011 r., sygn. akt I OSK 440/10, wyrok WSA w Krakowie z dnia 28 września 2010 r. sygn. akt II SAB/Kr 70/08, wyrok WSA w Gdańsku z dnia 4 kwietnia 2013 r., sygn. akt II SAB/Gd 7/13).

Zaznaczyć również należy, że w uchwale 7 sędziów z dnia 9 grudnia 2013 r. sygn. akt I OPS 7/13 (publ. https://orzeczenia.nsa.gov.pl) Naczelny Sąd Administracyjny wypowiadając się w zakresie możliwości dostępu do akt trwającego postępowania przygotowawczego wyraził pogląd, że: "przepis art. 156 § 5 i § 5a KPK oraz art. 525 KPC i § 94 Regulaminu urzędowania sądów powszechnych, w odniesieniu do tych dokumentów, które są informacją publiczną i znajdują się w aktach sądowych spraw cywilnych, karnych i aktach trwającego postępowania przygotowawczego, są przepisami szczególnymi, o których mowa w art. 1 ust. 2 DostInfPubU, w stosunku do wszystkich, a nie tylko do stron postępowania i nie ma do nich zastosowania ustawa o dostępie do informacji publicznej".

Oznacza to, że na etapie trwającego postępowania przygotowawczego, ustawa o dostępie do informacji publicznej nie ma zastosowania. Dopiero po prawomocnym zakończeniu postępowania (w tym po wydaniu prawomocnego postanowienia o umorzeniu postępowania), dane i dokumenty zawierające informacje publiczne mogą podlegać udostępnieniu w trybie przepisów DostInfPubU, stanowią one bowiem informację o działalności organów władzy publicznej w rozumieniu art. 61 ust. 1 Konstytucji RP. Nie odnosi się to z oczywistych względów do materiałów wyłączonych z akt procesu jako informacje niejawne objęte klauzulą "tajne" lub "ściśle tajne" (T. H. Grzegorczyk, Komentarz do art. 156 KPK, SIP).

Wyrok WSA siedziba w Warszawie z dnia 15 marca 2017 r., II SA/Wa 1492/16

Standard: 23676 (pełna treść orzeczenia)