Niedopuszczalność zastosowania art. 5 k.c. w sprawie o usunięcie niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym

Doprowadzenie stanu księgi wieczystej do stanu usprawiedliwiającego zaufanie do niej jest celem nadrzędnym prowadzonego w tym przedmiocie procesu; interes publiczny wynikający z funkcji ksiąg wieczystych sprzeciwia się możliwości oddalenia takiego powództwa na podstawie art. 5 k.c.

Wyrok SN z dnia 9 grudnia 2021 r., II CSKP 162/21

Standard: 69233 (pełna treść orzeczenia)

Ocenę zgodności żądania powoda z zasadami współżycia społecznego, ze skutkiem oddalenia powództwa, jak domagają się tego skarżący, należy wykluczyć. Wyjaśniał to już Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 października 1965 r., I CR 265/65 (OSNCP 1966, nr 7-8, poz. 123) oraz w kolejnych, licznych orzeczeniach (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 sierpnia 2006 r. IV CSK 113/06, M. Prawn. 2006/17/903) wskazując, że roszczenie, którego źródłem jest art. 10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece to uprawnienie do ustalenia wprost przez sąd istnienia i zakresu prawa uprawnionego. Jest to więc szczególna odmiana powództwa o ustalenie. Skoro jest to sprawa w istocie o ustalenie prawa, to powód nie dochodzi od strony przeciwnej żadnego świadczenia, czyli wykonywania prawa, co jest przesłanką stosowania art. 5 k.c. Stanowi ją dopiero czynienie ze swego prawa użytku w sensie obowiązku na jego podstawie świadczenia drugiej strony.

Doprowadzenie księgi wieczystej do stanu usprawiedliwiającego zaufanie do niej jest celem nadrzędnym w takim procesie i interes publiczny wynikający z funkcji ksiąg wieczystych sprzeciwia się możliwości oddalenia takiego powództwa ze względu na sprzeczność żądania z zasadami współżycia społecznego. Nie można też pomijać, że przy bezwzględnej nieważności czynności prawnej art. 5 k.c. nie ma zastosowania (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2014 r. IV CSK 576/13; z dnia 6 stycznia 2000 r. I CKN 1361/98; z dnia 22 września 1987 r., III CRN 265/87, OSNCP 1989, nr 5, poz. 80; z dnia 10 października 2002 r., V CK 370/02, OSNP 2004, nr 2, poz. 21).

Wyrok SN z dnia 26 lutego 2016 r., IV CSK 257/15

Standard: 22704 (pełna treść orzeczenia)

W sprawie o usunięcie niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nie ma zastosowania art. 5 k.c.

W sprawie o usunięcie niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym art. 5 k.p.c. nie znajduje zastosowania w odniesieniu do treści żądania pozwu, ponieważ nie może dotyczyć podstaw prawnych dochodzenia roszczenia. 

Wyrok SN z dnia 9 stycznia 2009 r., I CSK 276/08

Standard: 72081 (pełna treść orzeczenia)