Zażalenie na postanowienie sądu w przedmiocie kosztów postępowania egzekucyjnego (art. 770 § 5 k.p.c.)

Osoba, której powołanie na stanowisko komornika sądowego wygasło z mocy prawa ze względu na rezygnację z pełnienia obowiązków komornika, a która pełniąc te obowiązki wydała postanowienie o ustaleniu kosztów postępowania egzekucyjnego uchylone przez sąd w trybie nadzoru nad egzekucją na podstawie art. 759 § 2 k.p.c., jest osobą uprawnioną w myśl art. 770 § 5 k.p.c. do wniesienia zażalenia na to postanowienie sądu jako „inna osoba, której to postanowienie dotyczy.

Aktualna treść art. 770 § 5 k.p.c., obok stron i komornika wymienia „inną osobę, której to postanowienie dotyczy”. W postępowaniu egzekucyjnym funkcjonuje zasada, że zażalenie na postanowienie sądu przysługuje w wypadkach wskazanych w ustawie (art. 7674 § 1 k.p.c.). W art. 770 § 5 k.p.c. wprost wskazano, że zażalenie na postanowienie sądu przysługuje m.in. innej osobie, której to postanowienie dotyczy.

Na gruncie art. 770 § 5 k.p.c. przyjąć należy, że osobą, której postanowienie „dotyczy", jest tylko taka osoba niebędąca stroną, ani komornikiem, do której odnosi się wprost ta decyzja procesowa, a więc wpływa na jej sferę prawną. Przy tak ukształtowanej przez ustawodawcę treści rzeczonego artykułu, wystarczy sam związek przyczynowy, pomiędzy rozstrzygnięciem zawartym w postanowieniu sądu a sytuacją prawną danej osoby.

Od razu należy podkreślić, że w tym wypadku nie ma znaczenia były status komornika, gdyż założeniem prowadzonej analizy jest jego wygaśnięcie. Były komornik jest osobą trzecią w porównaniu do stron postępowania i aktualnego komornika. Jednakże wydane przez sąd postanowienie (w zależności od zakresu rozstrzygnięcia) może mieć wpływ na jego sytuację prawną (majątkową). Zatem stosując terminologię normatywną, postanowienie to dotyczy go. W praktyce pozostanie jedynie zbadanie dopuszczalności tego środka zaskarżenia, ale nie z punktu widzenia abstrakcyjnej możliwości jego wniesienia, ale z uwagi na istnienie stanu pokrzywdzenia konkretnym orzeczeniem (gravamen).

Brak interesu prawnego w zaskarżeniu powoduje odrzucenie zażalenia jako niedopuszczalnego (por. postanowienie SN z 16 kwietnia 2021 r., I CSK 484/20).

Uchwała SN z dnia 18 października 2023 r., III CZP 4/23

Standard: 71882 (pełna treść orzeczenia)

Na postanowienie sądu rejonowego, uchylające postanowienie komornika o ustaleniu wysokości opłaty egzekucyjnej i przekazujące sprawę do ponownego rozpoznania, komornikowi nie przysługuje zażalenie. 

Nie pozbawia to komornika uprawnienia do wniesienia zażalenia na ewentualne postanowienie sądu rozstrzygające skargę na jego postanowienie o ustaleniu wysokości opłaty egzekucyjnej w tej samej sprawie po jej ponownym rozpoznaniu.

W art. 770 zdanie czwarte k.p.c. ustawodawca przyznał komornikowi legitymację do złożenia zażalenia na postanowienie sądu, mimo że nie jest on stroną postępowania egzekucyjnego, lecz organem egzekucyjnym. Regulacja ta, podyktowana ochroną interesów finansowych komornika, ma charakter wyjątkowy i nie stanowi podstawy wnoszenia przez komornika zażalenia na inne postanowienia sądu wydawane w postępowaniu egzekucyjnym (zob. uchwały SN z dnia 9 czerwca 1999 r., III CZP 16/99, z dnia 9 grudnia 1999 r., 26 października 2011 III CZP 31/99 i z III CZP 62/1 oraz postanowienia SN z dnia 14 marca 2000 r., II CKN 496/00, z dnia 12 czerwca 2002 r., III CZP 33/02 i z dnia 22 marca 2007 r., III CZP 2/07).

Na postanowienie sądu rozstrzygające skargę przysługuje zażalenie według reguły przyjętej w art. 767[4] § 1 k.p.c., a więc w wypadkach wskazanych w ustawie. Należy do nich art. 770 zdanie czwarte k.p.c., wobec czego nie ma potrzeby sięgania w tym wypadku do odpowiedniego stosowania art. 394 § 1 in principio w związku z art. 13 § 2 k.p.c.

Uchwała SN z dnia 14 września 2016 r., III CZP 37/16

Standard: 21869 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy